Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ
4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
൧൯൧. ഇദാനി സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദം ഭാജേതും സമുദയസച്ചേനാതിആദി ആരദ്ധം. തത്ഥ യം ഖന്ധാദീഹി സങ്ഗഹിതേന ഖന്ധാദിവസേന സങ്ഗഹിതം, പുന തസ്സേവ ഖന്ധാദീഹി സങ്ഗഹം പുച്ഛിത്വാ വിസ്സജ്ജനം കതം. തം ഖന്ധായതനധാതൂസു ഏകമ്പി സകലകോട്ഠാസം ഗഹേത്വാ ഠിതപദേസു ന യുജ്ജതി. സകലേന ഹി ഖന്ധാദിപദേന അഞ്ഞം ഖന്ധാദിവസേന സങ്ഗഹിതം നാമ നത്ഥി, യം അത്തനോ സങ്ഗാഹകം സങ്ഗണ്ഹിത്വാ പുന തേനേവ സങ്ഗഹം ഗച്ഛേയ്യ. തസ്മാ തഥാരൂപാനി പദാനി ഇമസ്മിം വാരേ ന ഗഹിതാനി. യാനി പന പദാനി സങ്ഖാരേകദേസം വാ അഞ്ഞേന അസമ്മിസ്സം ദീപേന്തി – വേദനേകദേസം വാ സുഖുമരൂപം വാ സദ്ദേകദേസം വാ, താനി ഇധ ഗഹിതാനി. തേസം ഇദമുദ്ദാനം –
191. Idāni saṅgahitenasaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ samudayasaccenātiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ khandhādīhi saṅgahitena khandhādivasena saṅgahitaṃ, puna tasseva khandhādīhi saṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ khandhāyatanadhātūsu ekampi sakalakoṭṭhāsaṃ gahetvā ṭhitapadesu na yujjati. Sakalena hi khandhādipadena aññaṃ khandhādivasena saṅgahitaṃ nāma natthi, yaṃ attano saṅgāhakaṃ saṅgaṇhitvā puna teneva saṅgahaṃ gaccheyya. Tasmā tathārūpāni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni saṅkhārekadesaṃ vā aññena asammissaṃ dīpenti – vedanekadesaṃ vā sukhumarūpaṃ vā saddekadesaṃ vā, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ദ്വേ സച്ചാ പന്നരസിന്ദ്രിയാ, ഏകാദസ പടിച്ചപദാ;
‘‘Dve saccā pannarasindriyā, ekādasa paṭiccapadā;
ഉദ്ധം പുന ഏകാദസ, ഗോച്ഛകപദമേത്ഥ തിംസവിധ’’ന്തി.
Uddhaṃ puna ekādasa, gocchakapadamettha tiṃsavidha’’nti.
പഞ്ഹാ പനേത്ഥ ദ്വേയേവ ഹോന്തി. തത്ഥ യം പുച്ഛായ ഉദ്ധടം പദം, തദേവ യേഹി ധമ്മേഹി ഖന്ധാദിവസേന സങ്ഗഹിതം, തേ ധമ്മേ സന്ധായ സബ്ബത്ഥ ഏകേന ഖന്ധേനാതിആദി വുത്തം. തത്രായം നയോ – സമുദയസച്ചേന ഹി തണ്ഹാവജ്ജാ സേസാ സങ്ഖാരാ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ. പുന തേഹി തണ്ഹാവ സങ്ഗഹിതാ. സാ തണ്ഹാ പുന സങ്ഖാരേഹേവ ഖന്ധാദിസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാതി. ഏസേവ നയോ സബ്ബത്ഥ. അരൂപധമ്മപുച്ഛാസു പനേത്ഥ സങ്ഖാരക്ഖന്ധോ വാ വേദനാക്ഖന്ധോ വാ ഏകോ ഖന്ധോ നാമ. രൂപധമ്മപുച്ഛാസു രൂപക്ഖന്ധോ. പരിദേവപുച്ഛായ സദ്ദായതനം ഏകം ആയതനം നാമ. സദ്ദധാതു ഏകാ ധാതു നാമ, സേസട്ഠാനേസു ധമ്മായതനധമ്മധാതുവസേനേവ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോതി.
Pañhā panettha dveyeva honti. Tattha yaṃ pucchāya uddhaṭaṃ padaṃ, tadeva yehi dhammehi khandhādivasena saṅgahitaṃ, te dhamme sandhāya sabbattha ekena khandhenātiādi vuttaṃ. Tatrāyaṃ nayo – samudayasaccena hi taṇhāvajjā sesā saṅkhārā khandhādisaṅgahena saṅgahitā. Puna tehi taṇhāva saṅgahitā. Sā taṇhā puna saṅkhāreheva khandhādisaṅgahena saṅgahitāti. Eseva nayo sabbattha. Arūpadhammapucchāsu panettha saṅkhārakkhandho vā vedanākkhandho vā eko khandho nāma. Rūpadhammapucchāsu rūpakkhandho. Paridevapucchāya saddāyatanaṃ ekaṃ āyatanaṃ nāma. Saddadhātu ekā dhātu nāma, sesaṭṭhānesu dhammāyatanadhammadhātuvaseneva attho veditabboti.
സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ.
Saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൪. സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 4. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā