Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā

    ൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ

    4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ൧൯൧. സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസേ യസ്മാ യഥാ ദുതിയതതിയനയാ തിണ്ണം സങ്ഗഹാനം സങ്ഗഹണാസങ്ഗഹണപ്പവത്തിവിസേസേന ‘‘സങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതം, അസങ്ഗഹിതേന സങ്ഗഹിത’’ന്തി ച ഉദ്ദിട്ഠാ, നേവം ചതുത്ഥപഞ്ചമാ. സങ്ഗഹണപ്പവത്തിയാ ഏവ ഹി സങ്ഗഹിതേന സങ്ഗഹിതം ഉദ്ദിട്ഠം, അസങ്ഗഹണപ്പവത്തിയാ ഏവ ച അസങ്ഗഹിതേന അസങ്ഗഹിതന്തി, തസ്മാ സങ്ഗഹണപ്പവത്തിവിസേസവിരഹേ സങ്ഗഹിതധമ്മാസങ്ഗഹിതധമ്മവിസേസേ നിസ്സിതാ ഏതേ ദ്വേ നയാതി ഏത്ഥ കേനചി സങ്ഗഹിതേന ധമ്മവിസേസേന പുന സങ്ഗഹിതോ ധമ്മവിസേസോ സങ്ഗഹിതേന സങ്ഗഹിതോ സങ്ഗഹിതതായ പുച്ഛിതബ്ബോ വിസ്സജ്ജിതബ്ബോ ച, തമേവ താവ യഥാനിദ്ധാരിതം ദസ്സേന്തോ ‘‘സമുദയസച്ചേന യേ ധമ്മാ ഖന്ധ…പേ॰… സങ്ഗഹിതാ, തേഹി ധമ്മേഹി യേ ധമ്മാ ഖന്ധ…പേ॰… സങ്ഗഹിതാ’’തി ആഹ. ഏത്ഥ ച യേ തീഹിപി സങ്ഗഹേഹി ന സങ്ഗാഹകാ രൂപക്ഖന്ധവിഞ്ഞാണക്ഖന്ധധമ്മായതനദുക്ഖസച്ചാദീനി വിയ, യേ ച ദ്വീഹായതനധാതുസങ്ഗഹേഹി അസങ്ഗാഹകാ ചക്ഖായതനാദീനി വിയ, യേ ച ഏകേന ഖന്ധസങ്ഗഹേനേവ ധാതുസങ്ഗഹേനേവ ച ന സങ്ഗാഹകാ വേദനാദിക്ഖന്ധനിരോധസച്ചജീവിതിന്ദ്രിയാദീനി വിയ ചക്ഖുവിഞ്ഞാണധാതാദയോ വിയ ച, തേ ധമ്മാ സങ്ഗാഹകത്താഭാവസബ്ഭാവാ സങ്ഗാഹകഭാവേന ന ഉദ്ധടാ, തീഹിപി പന സങ്ഗഹേഹി യേ സങ്ഗാഹകാ, തേ സങ്ഗാഹകത്താഭാവാഭാവതോ ഇധ ഉദ്ധടാ. തേഹി സങ്ഗഹിതാപി ഹി ഏകന്തേന അത്തനോ സങ്ഗാഹകസ്സ സങ്ഗാഹകാ ഹോന്തി, യസ്സ പുന സങ്ഗഹോ പുച്ഛിതബ്ബോ വിസ്സജ്ജിതബ്ബോ ചാതി.

    191. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddese yasmā yathā dutiyatatiyanayā tiṇṇaṃ saṅgahānaṃ saṅgahaṇāsaṅgahaṇappavattivisesena ‘‘saṅgahitena asaṅgahitaṃ, asaṅgahitena saṅgahita’’nti ca uddiṭṭhā, nevaṃ catutthapañcamā. Saṅgahaṇappavattiyā eva hi saṅgahitena saṅgahitaṃ uddiṭṭhaṃ, asaṅgahaṇappavattiyā eva ca asaṅgahitena asaṅgahitanti, tasmā saṅgahaṇappavattivisesavirahe saṅgahitadhammāsaṅgahitadhammavisese nissitā ete dve nayāti ettha kenaci saṅgahitena dhammavisesena puna saṅgahito dhammaviseso saṅgahitena saṅgahito saṅgahitatāya pucchitabbo vissajjitabbo ca, tameva tāva yathāniddhāritaṃ dassento ‘‘samudayasaccena ye dhammā khandha…pe… saṅgahitā, tehi dhammehi ye dhammā khandha…pe… saṅgahitā’’ti āha. Ettha ca ye tīhipi saṅgahehi na saṅgāhakā rūpakkhandhaviññāṇakkhandhadhammāyatanadukkhasaccādīni viya, ye ca dvīhāyatanadhātusaṅgahehi asaṅgāhakā cakkhāyatanādīni viya, ye ca ekena khandhasaṅgaheneva dhātusaṅgaheneva ca na saṅgāhakā vedanādikkhandhanirodhasaccajīvitindriyādīni viya cakkhuviññāṇadhātādayo viya ca, te dhammā saṅgāhakattābhāvasabbhāvā saṅgāhakabhāvena na uddhaṭā, tīhipi pana saṅgahehi ye saṅgāhakā, te saṅgāhakattābhāvābhāvato idha uddhaṭā. Tehi saṅgahitāpi hi ekantena attano saṅgāhakassa saṅgāhakā honti, yassa puna saṅgaho pucchitabbo vissajjitabbo cāti.

    അട്ഠകഥായം പന സകലേന ഹി ഖന്ധാദിപദേനാതി സകലവാചകേന രൂപക്ഖന്ധാദിപദേനാതി അത്ഥോ. യം പനേതം വുത്തം ‘‘യം അത്തനോ സങ്ഗാഹകം സങ്ഗണ്ഹിത്വാ പുന തേനേവ സങ്ഗഹം ഗച്ഛേയ്യാ’’തി, തം തേന ഖന്ധാദിപദേനാതി ഏവം അയോജേത്വാ തം അഞ്ഞം സങ്ഗഹിതം നാമ നത്ഥീതി ഏവം ന സക്കാ വത്തും. ന ഹി യേന യം സങ്ഗഹിതം, തേനേവ തസ്സ സങ്ഗഹോ പുച്ഛിതോ വിസ്സജ്ജിതോ, ന ച തസ്സേവ, അഥ ഖോ തേന സങ്ഗഹിതസ്സാതി. യഥാ വേദനാ സദ്ദോ ച ഖന്ധോ ആയതനഞ്ച, ന ഏവം സുഖുമരൂപം, തം പന ഖന്ധായതനാനം ഏകദേസോവ, തസ്മാ ‘‘സുഖുമരൂപേകദേസം വാ’’തി അവത്വാ ‘‘സുഖുമരൂപം വാ’’തി വുത്തം. സബ്ബത്ഥ ച അഞ്ഞേന അസമ്മിസ്സന്തി യോജേതബ്ബം. യമ്പി ചേതം വുത്തം ‘‘തദേവ യേഹി ധമ്മേഹി ഖന്ധാദിവസേന സങ്ഗഹിതം, തേ ധമ്മേ സന്ധായാ’’തി, തമ്പി തഥാ ന സക്കാ വത്തും. ന ഹി സങ്ഗഹിതേന സങ്ഗഹിതസ്സ സങ്ഗഹിതേന സങ്ഗഹോ ഏത്ഥ പുച്ഛിതോ വിസ്സജ്ജിതോ ച, അഥ ഖോ സങ്ഗഹോവ, തസ്മാ ഏകേന ഖന്ധേനാതി ഏകേന ഖന്ധഗണനേനാതി അയമേവേത്ഥ അത്ഥോ, ന സങ്ഗാഹകേനാതി. ന ഹി ഏകോ ഖന്ധോ അത്തനോ ഏകദേസസ്സ സങ്ഗാഹകോതി.

    Aṭṭhakathāyaṃ pana sakalena hi khandhādipadenāti sakalavācakena rūpakkhandhādipadenāti attho. Yaṃ panetaṃ vuttaṃ ‘‘yaṃ attano saṅgāhakaṃ saṅgaṇhitvā puna teneva saṅgahaṃ gaccheyyā’’ti, taṃ tena khandhādipadenāti evaṃ ayojetvā taṃ aññaṃ saṅgahitaṃ nāma natthīti evaṃ na sakkā vattuṃ. Na hi yena yaṃ saṅgahitaṃ, teneva tassa saṅgaho pucchito vissajjito, na ca tasseva, atha kho tena saṅgahitassāti. Yathā vedanā saddo ca khandho āyatanañca, na evaṃ sukhumarūpaṃ, taṃ pana khandhāyatanānaṃ ekadesova, tasmā ‘‘sukhumarūpekadesaṃ vā’’ti avatvā ‘‘sukhumarūpaṃ vā’’ti vuttaṃ. Sabbattha ca aññena asammissanti yojetabbaṃ. Yampi cetaṃ vuttaṃ ‘‘tadeva yehi dhammehi khandhādivasena saṅgahitaṃ, te dhamme sandhāyā’’ti, tampi tathā na sakkā vattuṃ. Na hi saṅgahitena saṅgahitassa saṅgahitena saṅgaho ettha pucchito vissajjito ca, atha kho saṅgahova, tasmā ekena khandhenāti ekena khandhagaṇanenāti ayamevettha attho, na saṅgāhakenāti. Na hi eko khandho attano ekadesassa saṅgāhakoti.

    ചതുത്ഥനയസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Catutthanayasaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൪. സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 4. Saṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso

    അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൪. ചതുത്ഥനയോ സങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 4. Catutthanayo saṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact