| Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဥဒာန-အဋ္ဌကထာ • Udāna-aṭṭhakathā |
၄. စတုတ္ထနိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တသုတ္တဝဏ္ဏနာ
4. Catutthanibbānapaṭisaṃyuttasuttavaṇṇanā
၇၄. စတုတ္ထေ အထ ခော ဘဂဝာ ဧတမတ္ထံ ဝိဒိတ္ဝာတိ တဒာ ကိရ ဘဂဝတာ အနေကပရိယာယေန သန္ဒသ္သနာဒိဝသေန နိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တာယ ဓမ္မဒေသနာယ ကတာယ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတဒဟောသိ – ‘‘အယံ တာဝ ဘဂဝတာ အမတမဟာနိဗ္ဗာနဓာတုယာ အနေကာကာရဝောကာရံ အာနိသံသံ ဒသ္သေန္တေန အနညသာဓာရဏော အာနုဘာဝော ပကာသိတော, အဓိဂမူပာယော ပနသ္သာ န ဘာသိတော, ကထံ နု ခော ပဋိပဇ္ဇန္တေဟိ အမ္ဟေဟိ အယံ အဓိဂန္တဗ္ဗာ’’တိ။ အထ ဘဂဝာ တေသံ ဘိက္ခူနံ ဧတံ ယထာဝုတ္တပရိဝိတက္ကသင္ခာတံ အတ္ထံ သဗ္ဗာကာရတော ဝိဒိတ္ဝာ။ ဣမံ ဥဒာနန္တိ တဏ္ဟာဝသေန ကတ္ထစိ အနိသ္သိတသ္သ ပသ္သဒ္ဓကာယစိတ္တသ္သ ဝီထိပဋိပန္နဝိပသ္သနသ္သ အရိယမဂ္ဂေန အနဝသေသတော တဏ္ဟာပဟာနေန နိဗ္ဗာနာဓိဂမဝိဘာဝနံ ဣမံ ဥဒာနံ ဥဒာနေသိ။
74. Catutthe atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvāti tadā kira bhagavatā anekapariyāyena sandassanādivasena nibbānapaṭisaṃyuttāya dhammadesanāya katāya tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ tāva bhagavatā amatamahānibbānadhātuyā anekākāravokāraṃ ānisaṃsaṃ dassentena anaññasādhāraṇo ānubhāvo pakāsito, adhigamūpāyo panassā na bhāsito, kathaṃ nu kho paṭipajjantehi amhehi ayaṃ adhigantabbā’’ti. Atha bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ etaṃ yathāvuttaparivitakkasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti taṇhāvasena katthaci anissitassa passaddhakāyacittassa vīthipaṭipannavipassanassa ariyamaggena anavasesato taṇhāpahānena nibbānādhigamavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
တတ္ထ နိသ္သိတသ္သ စလိတန္တိ ရူပာဒိသင္ခာရေ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌီဟိ နိသ္သိတသ္သ စလိတံ ‘‘ဧတံ မမ, ဧသော မေ အတ္တာ’’တိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဟောတိ။ အပ္ပဟီနတဏ္ဟာဒိဋ္ဌိကသ္သ ဟိ ပုဂ္ဂလသ္သ သုခာဒီသု ဥပ္ပန္နေသု တာနိ အဘိဘုယ္ယ ဝိဟရိတုံ အသက္ကောန္တသ္သ ‘‘မမ ဝေဒနာ, အဟံ ဝေဒိယာမီ’’တိအာဒိနာ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဂာဟဝသေန ကုသလပ္ပဝတ္တိတော စိတ္တသန္တာနသ္သ စလနံ ကမ္ပနံ, အဝက္ခလိတံ ဝာ ဟောတီတိ အတ္ထော။ အနိသ္သိတသ္သ စလိတံ နတ္ထီတိ ယော ပန ဝိသုဒ္ဓိပဋိပဒံ ပဋိပဇ္ဇန္တော သမထဝိပသ္သနာဟိ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိယော ဝိက္ခမ္ဘေတ္ဝာ အနိစ္စာဒိဝသေန သင္ခာရေ သမ္မသန္တော ဝိဟရတိ, တသ္သ တံ အနိသ္သိတသ္သ ယထာဝုတ္တံ စလိတံ အဝက္ခလိတံ, ဝိပ္ဖန္ဒိတံ ဝာ နတ္ထိ ကာရဏသ္သ သုဝိက္ခမ္ဘိတတ္တာ။
Tattha nissitassa calitanti rūpādisaṅkhāre taṇhādiṭṭhīhi nissitassa calitaṃ ‘‘etaṃ mama, eso me attā’’ti taṇhādiṭṭhivipphanditaṃ hoti. Appahīnataṇhādiṭṭhikassa hi puggalassa sukhādīsu uppannesu tāni abhibhuyya viharituṃ asakkontassa ‘‘mama vedanā, ahaṃ vediyāmī’’tiādinā taṇhādiṭṭhigāhavasena kusalappavattito cittasantānassa calanaṃ kampanaṃ, avakkhalitaṃ vā hotīti attho. Anissitassa calitaṃ natthīti yo pana visuddhipaṭipadaṃ paṭipajjanto samathavipassanāhi taṇhādiṭṭhiyo vikkhambhetvā aniccādivasena saṅkhāre sammasanto viharati, tassa taṃ anissitassa yathāvuttaṃ calitaṃ avakkhalitaṃ, vipphanditaṃ vā natthi kāraṇassa suvikkhambhitattā.
စလိတေ အသတီတိ ယထာဝုတ္တေ စလိတေ အသတိ ယထာ တဏ္ဟာဒိဋ္ဌိဂာဟာ နပ္ပဝတ္တန္တိ, တထာ ဝီထိပဋိပန္နာယ ဝိပသ္သနာယ တံ ဥသ္သုက္ကန္တသ္သ။ ပသ္သဒ္ဓီတိ ဝိပသ္သနာစိတ္တသဟဇာတာနံ ကာယစိတ္တာနံ သာရမ္ဘကရကိလေသဝူပသမိနီ ဒုဝိဓာပိ ပသ္သဒ္ဓိ ဟောတိ။ ပသ္သဒ္ဓိယာ သတိ နတိ န ဟောတီတိ ပုဗ္ဗေနာပရံ ဝိသေသယုတ္တာယ ပသ္သဒ္ဓိယာ သတိ အနဝဇ္ဇသုခာဓိဋ္ဌာနံ သမာဓိံ ဝဍ္ဎေတ္ဝာ တံ ပညာယ သမဝာယကရဏေန သမထဝိပသ္သနံ ယုဂနဒ္ဓံ ယောဇေတ္ဝာ မဂ္ဂပရမ္ပရာယ ကိလေသေ ခေပေန္တသ္သ ကာမဘဝာဒီသု နမနတော ‘‘နတီ’’တိ လဒ္ဓနာမာ တဏ္ဟာ အရဟတ္တမဂ္ဂက္ခဏေ အနဝသေသတော န ဟောတိ, အနုပ္ပတ္တိဓမ္မတံ အာပာဒိတတ္တာ န ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ အတ္ထော။
Calite asatīti yathāvutte calite asati yathā taṇhādiṭṭhigāhā nappavattanti, tathā vīthipaṭipannāya vipassanāya taṃ ussukkantassa. Passaddhīti vipassanācittasahajātānaṃ kāyacittānaṃ sārambhakarakilesavūpasaminī duvidhāpi passaddhi hoti. Passaddhiyā sati nati na hotīti pubbenāparaṃ visesayuttāya passaddhiyā sati anavajjasukhādhiṭṭhānaṃ samādhiṃ vaḍḍhetvā taṃ paññāya samavāyakaraṇena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ yojetvā maggaparamparāya kilese khepentassa kāmabhavādīsu namanato ‘‘natī’’ti laddhanāmā taṇhā arahattamaggakkhaṇe anavasesato na hoti, anuppattidhammataṃ āpāditattā na uppajjatīti attho.
နတိယာ အသတီတိ အရဟတ္တမဂ္ဂေန တဏ္ဟာယ သုပ္ပဟီနတ္တာ ဘဝာဒိအတ္ထာယ အာလယနိကန္တိ ပရိယုဋ္ဌာနေ အသတိ။ အာဂတိဂတိ န ဟောတီတိ ပဋိသန္ဓိဝသေန ဣဓ အာဂတိ အာဂမနံ စုတိဝသေန ဂတိ ဣတော ပရလောကဂမနံ ပေစ္စဘာဝော န ဟောတိ န ပဝတ္တတိ။ အာဂတိဂတိယာ အသတီတိ ဝုတ္တနယေန အာဂတိယာ စ ဂတိယာ စ အသတိ။ စုတူပပာတော န ဟောတီတိ အပရာပရံ စဝနုပပဇ္ဇနံ န ဟောတိ န ပဝတ္တတိ။ အသတိ ဟိ ကိလေသဝဋ္ဋေ ကမ္မဝဋ္ဋံ ပစ္ဆိန္နမေဝ, ပစ္ဆိန္နေ စ တသ္မိံ ကုတော ဝိပာကဝဋ္ဋသ္သ သမ္ဘဝော။ တေနာဟ – ‘‘စုတူပပာတေ အသတိ နေဝိဓ န ဟုရ’’န္တိအာဒိ။ တတ္ထ ယံ ဝတ္တဗ္ဗံ, တံ ဟေဋ္ဌာ ဗာဟိယသုတ္တေ ဝိတ္ထာရတော ဝုတ္တမေဝ။ တသ္မာ တတ္ထ ဝုတ္တနယေနေဝ အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။
Natiyā asatīti arahattamaggena taṇhāya suppahīnattā bhavādiatthāya ālayanikanti pariyuṭṭhāne asati. Āgatigati na hotīti paṭisandhivasena idha āgati āgamanaṃ cutivasena gati ito paralokagamanaṃ peccabhāvo na hoti na pavattati. Āgatigatiyā asatīti vuttanayena āgatiyā ca gatiyā ca asati. Cutūpapāto na hotīti aparāparaṃ cavanupapajjanaṃ na hoti na pavattati. Asati hi kilesavaṭṭe kammavaṭṭaṃ pacchinnameva, pacchinne ca tasmiṃ kuto vipākavaṭṭassa sambhavo. Tenāha – ‘‘cutūpapāte asati nevidha na hura’’ntiādi. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā bāhiyasutte vitthārato vuttameva. Tasmā tattha vuttanayeneva attho veditabbo.
ဣတိ ဘဂဝာ ဣဓာပိ တေသံ ဘိက္ခူနံ အနဝသေသတော ဝဋ္ဋဒုက္ခဝူပသမဟေတုဘူတံ အမတမဟာနိဗ္ဗာနသ္သ အာနုဘာဝံ သမ္မာပဋိပတ္တိယာ ပကာသေတိ။
Iti bhagavā idhāpi tesaṃ bhikkhūnaṃ anavasesato vaṭṭadukkhavūpasamahetubhūtaṃ amatamahānibbānassa ānubhāvaṃ sammāpaṭipattiyā pakāseti.
စတုတ္ထသုတ္တဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / ခုဒ္ဒကနိကာယ • Khuddakanikāya / ဥဒာနပာဠိ • Udānapāḷi / ၄. စတုတ္ထနိဗ္ဗာနပဋိသံယုတ္တသုတ္တံ • 4. Catutthanibbānapaṭisaṃyuttasuttaṃ
