| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / උදාන-අට්‌ඨකථා • Udāna-aṭṭhakathā |
4. චතුත්‌ථනිබ්‌බානපටිසංයුත්‌තසුත්‌තවණ්‌ණනා
4. Catutthanibbānapaṭisaṃyuttasuttavaṇṇanā
74. චතුත්‌ථෙ අථ ඛො භගවා එතමත්‌ථං විදිත්‌වාති තදා කිර භගවතා අනෙකපරියායෙන සන්‌දස්‌සනාදිවසෙන නිබ්‌බානපටිසංයුත්‌තාය ධම්‌මදෙසනාය කතාය තෙසං භික්‌ඛූනං එතදහොසි – ‘‘අයං තාව භගවතා අමතමහානිබ්‌බානධාතුයා අනෙකාකාරවොකාරං ආනිසංසං දස්‌සෙන්‌තෙන අනඤ්‌ඤසාධාරණො ආනුභාවො පකාසිතො, අධිගමූපායො පනස්‌සා න භාසිතො, කථං නු ඛො පටිපජ්‌ජන්‌තෙහි අම්‌හෙහි අයං අධිගන්‌තබ්‌බා’’ති. අථ භගවා තෙසං භික්‌ඛූනං එතං යථාවුත්‌තපරිවිතක්‌කසඞ්‌ඛාතං අත්‌ථං සබ්‌බාකාරතො විදිත්‌වා. ඉමං උදානන්‌ති තණ්‌හාවසෙන කත්‌ථචි අනිස්‌සිතස්‌ස පස්‌සද්‌ධකායචිත්‌තස්‌ස වීථිපටිපන්‌නවිපස්‌සනස්‌ස අරියමග්‌ගෙන අනවසෙසතො තණ්‌හාපහානෙන නිබ්‌බානාධිගමවිභාවනං ඉමං උදානං උදානෙසි.
74. Catutthe atha kho bhagavā etamatthaṃ viditvāti tadā kira bhagavatā anekapariyāyena sandassanādivasena nibbānapaṭisaṃyuttāya dhammadesanāya katāya tesaṃ bhikkhūnaṃ etadahosi – ‘‘ayaṃ tāva bhagavatā amatamahānibbānadhātuyā anekākāravokāraṃ ānisaṃsaṃ dassentena anaññasādhāraṇo ānubhāvo pakāsito, adhigamūpāyo panassā na bhāsito, kathaṃ nu kho paṭipajjantehi amhehi ayaṃ adhigantabbā’’ti. Atha bhagavā tesaṃ bhikkhūnaṃ etaṃ yathāvuttaparivitakkasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti taṇhāvasena katthaci anissitassa passaddhakāyacittassa vīthipaṭipannavipassanassa ariyamaggena anavasesato taṇhāpahānena nibbānādhigamavibhāvanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
තත්‌ථ නිස්‌සිතස්‌ස චලිතන්‌ති රූපාදිසඞ්‌ඛාරෙ තණ්‌හාදිට්‌ඨීහි නිස්‌සිතස්‌ස චලිතං ‘‘එතං මම, එසො මෙ අත්‌තා’’ති තණ්‌හාදිට්‌ඨිවිප්‌ඵන්‌දිතං හොති. අප්‌පහීනතණ්‌හාදිට්‌ඨිකස්‌ස හි පුග්‌ගලස්‌ස සුඛාදීසු උප්‌පන්‌නෙසු තානි අභිභුය්‍ය විහරිතුං අසක්‌කොන්‌තස්‌ස ‘‘මම වෙදනා, අහං වෙදියාමී’’තිආදිනා තණ්‌හාදිට්‌ඨිගාහවසෙන කුසලප්‌පවත්‌තිතො චිත්‌තසන්‌තානස්‌ස චලනං කම්‌පනං, අවක්‌ඛලිතං වා හොතීති අත්‌ථො. අනිස්‌සිතස්‌ස චලිතං නත්‌ථීති යො පන විසුද්‌ධිපටිපදං පටිපජ්‌ජන්‌තො සමථවිපස්‌සනාහි තණ්‌හාදිට්‌ඨියො වික්‌ඛම්‌භෙත්‌වා අනිච්‌චාදිවසෙන සඞ්‌ඛාරෙ සම්‌මසන්‌තො විහරති, තස්‌ස තං අනිස්‌සිතස්‌ස යථාවුත්‌තං චලිතං අවක්‌ඛලිතං, විප්‌ඵන්‌දිතං වා නත්‌ථි කාරණස්‌ස සුවික්‌ඛම්‌භිතත්‌තා.
Tattha nissitassa calitanti rūpādisaṅkhāre taṇhādiṭṭhīhi nissitassa calitaṃ ‘‘etaṃ mama, eso me attā’’ti taṇhādiṭṭhivipphanditaṃ hoti. Appahīnataṇhādiṭṭhikassa hi puggalassa sukhādīsu uppannesu tāni abhibhuyya viharituṃ asakkontassa ‘‘mama vedanā, ahaṃ vediyāmī’’tiādinā taṇhādiṭṭhigāhavasena kusalappavattito cittasantānassa calanaṃ kampanaṃ, avakkhalitaṃ vā hotīti attho. Anissitassa calitaṃ natthīti yo pana visuddhipaṭipadaṃ paṭipajjanto samathavipassanāhi taṇhādiṭṭhiyo vikkhambhetvā aniccādivasena saṅkhāre sammasanto viharati, tassa taṃ anissitassa yathāvuttaṃ calitaṃ avakkhalitaṃ, vipphanditaṃ vā natthi kāraṇassa suvikkhambhitattā.
චලිතෙ අසතීති යථාවුත්‌තෙ චලිතෙ අසති යථා තණ්‌හාදිට්‌ඨිගාහා නප්‌පවත්‌තන්‌ති, තථා වීථිපටිපන්‌නාය විපස්‌සනාය තං උස්‌සුක්‌කන්‌තස්‌ස. පස්‌සද්‌ධීති විපස්‌සනාචිත්‌තසහජාතානං කායචිත්‌තානං සාරම්‌භකරකිලෙසවූපසමිනී දුවිධාපි පස්‌සද්‌ධි හොති. පස්‌සද්‌ධියා සති නති න හොතීති පුබ්‌බෙනාපරං විසෙසයුත්‌තාය පස්‌සද්‌ධියා සති අනවජ්‌ජසුඛාධිට්‌ඨානං සමාධිං වඩ්‌ඪෙත්‌වා තං පඤ්‌ඤාය සමවායකරණෙන සමථවිපස්‌සනං යුගනද්‌ධං යොජෙත්‌වා මග්‌ගපරම්‌පරාය කිලෙසෙ ඛෙපෙන්‌තස්‌ස කාමභවාදීසු නමනතො ‘‘නතී’’ති ලද්‌ධනාමා තණ්‌හා අරහත්‌තමග්‌ගක්‌ඛණෙ අනවසෙසතො න හොති, අනුප්‌පත්‌තිධම්‌මතං ආපාදිතත්‌තා න උප්‌පජ්‌ජතීති අත්‌ථො.
Calite asatīti yathāvutte calite asati yathā taṇhādiṭṭhigāhā nappavattanti, tathā vīthipaṭipannāya vipassanāya taṃ ussukkantassa. Passaddhīti vipassanācittasahajātānaṃ kāyacittānaṃ sārambhakarakilesavūpasaminī duvidhāpi passaddhi hoti. Passaddhiyā sati nati na hotīti pubbenāparaṃ visesayuttāya passaddhiyā sati anavajjasukhādhiṭṭhānaṃ samādhiṃ vaḍḍhetvā taṃ paññāya samavāyakaraṇena samathavipassanaṃ yuganaddhaṃ yojetvā maggaparamparāya kilese khepentassa kāmabhavādīsu namanato ‘‘natī’’ti laddhanāmā taṇhā arahattamaggakkhaṇe anavasesato na hoti, anuppattidhammataṃ āpāditattā na uppajjatīti attho.
නතියා අසතීති අරහත්‌තමග්‌ගෙන තණ්‌හාය සුප්‌පහීනත්‌තා භවාදිඅත්‌ථාය ආලයනිකන්‌ති පරියුට්‌ඨානෙ අසති. ආගතිගති න හොතීති පටිසන්‌ධිවසෙන ඉධ ආගති ආගමනං චුතිවසෙන ගති ඉතො පරලොකගමනං පෙච්‌චභාවො න හොති න පවත්‌තති. ආගතිගතියා අසතීති වුත්‌තනයෙන ආගතියා ච ගතියා ච අසති. චුතූපපාතො න හොතීති අපරාපරං චවනුපපජ්‌ජනං න හොති න පවත්‌තති. අසති හි කිලෙසවට්‌ටෙ කම්‌මවට්‌ටං පච්‌ඡින්‌නමෙව, පච්‌ඡින්‌නෙ ච තස්‌මිං කුතො විපාකවට්‌ටස්‌ස සම්‌භවො. තෙනාහ – ‘‘චුතූපපාතෙ අසති නෙවිධ න හුර’’න්‌තිආදි. තත්‌ථ යං වත්‌තබ්‌බං, තං හෙට්‌ඨා බාහියසුත්‌තෙ විත්‌ථාරතො වුත්‌තමෙව. තස්‌මා තත්‌ථ වුත්‌තනයෙනෙව අත්‌ථො වෙදිතබ්‌බො.
Natiyā asatīti arahattamaggena taṇhāya suppahīnattā bhavādiatthāya ālayanikanti pariyuṭṭhāne asati. Āgatigati na hotīti paṭisandhivasena idha āgati āgamanaṃ cutivasena gati ito paralokagamanaṃ peccabhāvo na hoti na pavattati. Āgatigatiyā asatīti vuttanayena āgatiyā ca gatiyā ca asati. Cutūpapāto na hotīti aparāparaṃ cavanupapajjanaṃ na hoti na pavattati. Asati hi kilesavaṭṭe kammavaṭṭaṃ pacchinnameva, pacchinne ca tasmiṃ kuto vipākavaṭṭassa sambhavo. Tenāha – ‘‘cutūpapāte asati nevidha na hura’’ntiādi. Tattha yaṃ vattabbaṃ, taṃ heṭṭhā bāhiyasutte vitthārato vuttameva. Tasmā tattha vuttanayeneva attho veditabbo.
ඉති භගවා ඉධාපි තෙසං භික්‌ඛූනං අනවසෙසතො වට්‌ටදුක්‌ඛවූපසමහෙතුභූතං අමතමහානිබ්‌බානස්‌ස ආනුභාවං සම්‌මාපටිපත්‌තියා පකාසෙති.
Iti bhagavā idhāpi tesaṃ bhikkhūnaṃ anavasesato vaṭṭadukkhavūpasamahetubhūtaṃ amatamahānibbānassa ānubhāvaṃ sammāpaṭipattiyā pakāseti.
චතුත්‌ථසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Catutthasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / ඛුද්‌දකනිකාය • Khuddakanikāya / උදානපාළි • Udānapāḷi / 4. චතුත්‌ථනිබ්‌බානපටිසංයුත්‌තසුත්‌තං • 4. Catutthanibbānapaṭisaṃyuttasuttaṃ
