| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi |
४. चतुत्थपाटिदेसनीयसिक्खापदं
4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ
५७०. चतुत्थे अवरुद्धसद्दो परिरुद्धसद्दस्स परियायोति आह ‘‘परिरुद्धा होन्ती’’ति। आरञ्ञकस्स सेनासनस्स परिसमन्ततो रुद्धा आवुता होन्तीति अत्थो।
570. Catutthe avaruddhasaddo pariruddhasaddassa pariyāyoti āha ‘‘pariruddhā hontī’’ti. Āraññakassa senāsanassa parisamantato ruddhā āvutā hontīti attho.
५७३. ‘‘पञ्चन्न’’न्ति निद्धारणे सामिवचनभावञ्च ‘‘यंकिञ्ची’’ति निद्धारणीयेन सम्बन्धितब्बभावञ्च दस्सेतुं वुत्तं ‘‘पञ्चसु सहधम्मिकेसु यं किञ्ची’’ति। ‘‘पेसेत्वा खादनीयं भोजनीयं आहरिस्सामी’’तिइमिना पटिसंविदिताकारदस्सनं। ‘‘आराम’’न्ति सामञ्ञतो वुत्तेपि आरञ्ञकसेनासनस्स आरामो एव अधिप्पेतोति आह ‘‘आरञ्ञकसेनासनारामञ्चा’’ति। तस्साति आरञ्ञकसेनासनारामस्स। ‘‘कस्मा’’ति पुच्छाय ‘‘पटिमोचनत्थ’’न्ति विसज्जनाय समेतुं सम्पदानत्थे निस्सक्कवचनं कातब्बं। किमत्थन्ति हि अत्थो। पटिमोचनत्थन्ति तदत्थे पच्चत्तवचनं। पटिमोचनसङ्खाताय अत्थायाति हि अत्थो। अत्थसद्दो च पयोजनवाचको। पयोजनायाति हि अत्थो। अथ वा ‘‘पटिमोचनत्थ’’न्ति विसज्जनायं। ‘‘कस्मा’’ति पुच्छाय समेतुं निस्सक्कत्थे पच्चत्तवचनं कातब्बं। पटिमोचनसङ्खाता अत्थाति हि अत्थो। अत्थसद्दो च कारणवाचको। कारणाति हि अत्थो। एवञ्हि पुच्छाविसज्जनानं पुब्बापरसमसङ्खातो विचयो हारो परिपुण्णो होतीति दट्ठब्बं। अम्हाकन्ति खादनीयभोजनीयपटिहरन्तानं अम्हाकं। अम्हेति चोरसङ्खाते अम्हे।
573. ‘‘Pañcanna’’nti niddhāraṇe sāmivacanabhāvañca ‘‘yaṃkiñcī’’ti niddhāraṇīyena sambandhitabbabhāvañca dassetuṃ vuttaṃ ‘‘pañcasu sahadhammikesu yaṃ kiñcī’’ti. ‘‘Pesetvā khādanīyaṃ bhojanīyaṃ āharissāmī’’tiiminā paṭisaṃviditākāradassanaṃ. ‘‘Ārāma’’nti sāmaññato vuttepi āraññakasenāsanassa ārāmo eva adhippetoti āha ‘‘āraññakasenāsanārāmañcā’’ti. Tassāti āraññakasenāsanārāmassa. ‘‘Kasmā’’ti pucchāya ‘‘paṭimocanattha’’nti visajjanāya sametuṃ sampadānatthe nissakkavacanaṃ kātabbaṃ. Kimatthanti hi attho. Paṭimocanatthanti tadatthe paccattavacanaṃ. Paṭimocanasaṅkhātāya atthāyāti hi attho. Atthasaddo ca payojanavācako. Payojanāyāti hi attho. Atha vā ‘‘paṭimocanattha’’nti visajjanāyaṃ. ‘‘Kasmā’’ti pucchāya sametuṃ nissakkatthe paccattavacanaṃ kātabbaṃ. Paṭimocanasaṅkhātā atthāti hi attho. Atthasaddo ca kāraṇavācako. Kāraṇāti hi attho. Evañhi pucchāvisajjanānaṃ pubbāparasamasaṅkhāto vicayo hāro paripuṇṇo hotīti daṭṭhabbaṃ. Amhākanti khādanīyabhojanīyapaṭiharantānaṃ amhākaṃ. Amheti corasaṅkhāte amhe.
‘‘तस्सा’’ति पदस्सत्थं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘एतिस्सा यागुया’’ति। अञ्ञानिपीति पटिसंविदितकुलतो अञ्ञानिपि कुलानि। तेनाति पटिसंविदितकुलेन। कुरुन्दिवादे यागुया पटिसंविदितं कत्वा यागुं अग्गहेत्वा पूवादीनि आहरन्ति, वट्टतीति अधिप्पायो।
‘‘Tassā’’ti padassatthaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘etissā yāguyā’’ti. Aññānipīti paṭisaṃviditakulato aññānipi kulāni. Tenāti paṭisaṃviditakulena. Kurundivāde yāguyā paṭisaṃviditaṃ katvā yāguṃ aggahetvā pūvādīni āharanti, vaṭṭatīti adhippāyo.
५७५. एकस्साति भिक्खुस्स। तस्साति पटिसंविदितभिक्खुस्स, चतुन्नं वा पञ्चन्नं वा भिक्खूनं अत्थायाति योजना। अञ्ञेसम्पीति चतुपञ्चभिक्खुतो अञ्ञेसम्पि। अधिकमेवाति परिभुत्ततो अतिरेकमेव। यं पनाति खादनीयभोजनीयं पन, यम्पि खादनीयभोजनीयं वनतो आहरित्वा देन्तीति योजना। ‘‘तत्थजातक’’न्ति एत्थ तसद्दस्स विसयं दस्सेतुं वुत्तं ‘‘आरामे’’ति। अञ्ञेन दिन्नन्ति सम्बन्धो। नन्ति मूलखादनीयादिं। पटिसंविदितन्ति पटिकच्चेव सुट्ठु जानापितन्ति अत्थोति। चतुत्थं।
575.Ekassāti bhikkhussa. Tassāti paṭisaṃviditabhikkhussa, catunnaṃ vā pañcannaṃ vā bhikkhūnaṃ atthāyāti yojanā. Aññesampīti catupañcabhikkhuto aññesampi. Adhikamevāti paribhuttato atirekameva. Yaṃ panāti khādanīyabhojanīyaṃ pana, yampi khādanīyabhojanīyaṃ vanato āharitvā dentīti yojanā. ‘‘Tatthajātaka’’nti ettha tasaddassa visayaṃ dassetuṃ vuttaṃ ‘‘ārāme’’ti. Aññena dinnanti sambandho. Nanti mūlakhādanīyādiṃ. Paṭisaṃviditanti paṭikacceva suṭṭhu jānāpitanti atthoti. Catutthaṃ.
इति समन्तपासादिकाय विनयसंवण्णनाय
Iti samantapāsādikāya vinayasaṃvaṇṇanāya
पाटिदेसनीयवण्णनाय
Pāṭidesanīyavaṇṇanāya
योजना समत्ता।
Yojanā samattā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / महाविभङ्ग • Mahāvibhaṅga / ४. चतुत्थपाटिदेसनीयसिक्खापदं • 4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / महाविभङ्ग-अट्ठकथा • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ४. चतुत्थपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / २. दुतियपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 2. Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā / १. पठमपाटिदेसनीयसिक्खापदवण्णना • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
