Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మహావిభఙ్గ • Mahāvibhaṅga |
౪. చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదం
4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ
౫౭౦. తేన సమయేన బుద్ధో భగవా సక్కేసు విహరతి కపిలవత్థుస్మిం నిగ్రోధారామే. తేన ఖో పన సమయేన సాకియదాసకా అవరుద్ధా హోన్తి. సాకియానియో ఇచ్ఛన్తి ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు భత్తం కాతుం. అస్సోసుం ఖో సాకియదాసకా – ‘‘సాకియానియో కిర ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు భత్తం కత్తుకామా’’తి. తే మగ్గే పరియుట్ఠింసు. సాకియానియో పణీతం ఖాదనీయం భోజనీయం ఆదాయ ఆరఞ్ఞకం సేనాసనం అగమంసు. సాకియదాసకా నిక్ఖమిత్వా సాకియానియో అచ్ఛిన్దింసు చ దూసేసుఞ్చ. సాకియా నిక్ఖమిత్వా తే చోరే సభణ్డే 1 గహేత్వా ఉజ్ఝాయన్తి ఖియ్యన్తి విపాచేన్తి – ‘‘కథఞ్హి నామ భదన్తా ఆరామే చోరే పటివసన్తే నారోచేస్సన్తీ’’తి! అస్సోసుం ఖో భిక్ఖూ సాకియానం ఉజ్ఝాయన్తానం ఖియ్యన్తానం విపాచేన్తానం. అథ ఖో తే భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘తేన హి, భిక్ఖవే, భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞపేస్సామి దస అత్థవసే పటిచ్చ – సఙ్ఘసుట్ఠుతాయ…పే॰… ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –
570. Tena samayena buddho bhagavā sakkesu viharati kapilavatthusmiṃ nigrodhārāme. Tena kho pana samayena sākiyadāsakā avaruddhā honti. Sākiyāniyo icchanti āraññakesu senāsanesu bhattaṃ kātuṃ. Assosuṃ kho sākiyadāsakā – ‘‘sākiyāniyo kira āraññakesu senāsanesu bhattaṃ kattukāmā’’ti. Te magge pariyuṭṭhiṃsu. Sākiyāniyo paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ ādāya āraññakaṃ senāsanaṃ agamaṃsu. Sākiyadāsakā nikkhamitvā sākiyāniyo acchindiṃsu ca dūsesuñca. Sākiyā nikkhamitvā te core sabhaṇḍe 2 gahetvā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā ārāme core paṭivasante nārocessantī’’ti! Assosuṃ kho bhikkhū sākiyānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Atha kho te bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘tena hi, bhikkhave, bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññapessāmi dasa atthavase paṭicca – saṅghasuṭṭhutāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
‘‘యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకాని సేనాసనాని సాసఙ్కసమ్మతాని సప్పటిభయాని, యో పన భిక్ఖు తథారూపేసు సేనాసనేసు 3 పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాదేయ్య వా భుఞ్జేయ్య వా, పటిదేసేతబ్బం తేన భిక్ఖునా – ‘గారయ్హం, ఆవుసో, ధమ్మం ఆపజ్జిం అసప్పాయం పాటిదేసనీయం తం పటిదేసేమీ’’’తి.
‘‘Yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanāni sāsaṅkasammatāni sappaṭibhayāni, yo pana bhikkhu tathārūpesu senāsanesu4pubbe appaṭisaṃviditaṃ khādanīyaṃvā bhojanīyaṃ vā ajjhārāme sahatthā paṭiggahetvā khādeyya vā bhuñjeyya vā, paṭidesetabbaṃ tena bhikkhunā – ‘gārayhaṃ, āvuso, dhammaṃ āpajjiṃ asappāyaṃ pāṭidesanīyaṃ taṃ paṭidesemī’’’ti.
ఏవఞ్చిదం భగవతా భిక్ఖూనం సిక్ఖాపదం పఞ్ఞత్తం హోతి.
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
౫౭౧. తేన ఖో పన సమయేన అఞ్ఞతరో భిక్ఖు ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు గిలానో హోతి . మనుస్సా ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆదాయ ఆరఞ్ఞకం సేనాసనం అగమంసు. అథ ఖో తే మనుస్సా తం భిక్ఖుం ఏతదవోచుం – ‘‘భుఞ్జథ, భన్తే’’తి. అథ ఖో సో భిక్ఖు – ‘‘భగవతా పటిక్ఖిత్తం ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాదితుం భుఞ్జితు’’న్తి కుక్కుచ్చాయన్తో న పటిగ్గహేసి, నాసక్ఖి పిణ్డాయ చరితుం 5, ఛిన్నభత్తో అహోసి. అథ ఖో సో భిక్ఖు భిక్ఖూనం ఏతమత్థం ఆరోచేసి. భిక్ఖూ భగవతో ఏతమత్థం ఆరోచేసుం. అథ ఖో భగవా ఏతస్మిం నిదానే ఏతస్మిం పకరణే ధమ్మిం కథం కత్వా భిక్ఖూ ఆమన్తేసి – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, గిలానేన భిక్ఖునా ఆరఞ్ఞకేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా సహత్థా పటిగ్గహేత్వా ఖాదితుం భుఞ్జితుం. ఏవఞ్చ పన, భిక్ఖవే, ఇమం సిక్ఖాపదం ఉద్దిసేయ్యాథ –
571. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu āraññakesu senāsanesu gilāno hoti . Manussā khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā ādāya āraññakaṃ senāsanaṃ agamaṃsu. Atha kho te manussā taṃ bhikkhuṃ etadavocuṃ – ‘‘bhuñjatha, bhante’’ti. Atha kho so bhikkhu – ‘‘bhagavatā paṭikkhittaṃ āraññakesu senāsanesu khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādituṃ bhuñjitu’’nti kukkuccāyanto na paṭiggahesi, nāsakkhi piṇḍāya carituṃ 6, chinnabhatto ahosi. Atha kho so bhikkhu bhikkhūnaṃ etamatthaṃ ārocesi. Bhikkhū bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānena bhikkhunā āraññakesu senāsanesu pubbe appaṭisaṃviditaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā sahatthā paṭiggahetvā khādituṃ bhuñjituṃ. Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
౫౭౨. ‘‘యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకాని సేనాసనాని సాసఙ్కసమ్మతాని సప్పటిభయాని, యో పన భిక్ఖు తథారూపేసు సేనాసనేసు పుబ్బే అప్పటిసంవిదితం ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా అగిలానో ఖాదేయ్య వా భుఞ్జేయ్య వా, పటిదేసేతబ్బం తేన భిక్ఖునా – ‘గారయ్హం, ఆవుసో, ధమ్మం ఆపజ్జిం అసప్పాయం పాటిదేసనీయం, తం పటిదేసేమీ’’’తి.
572.‘‘Yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanāni sāsaṅkasammatāni sappaṭibhayāni, yo pana bhikkhu tathārūpesu senāsanesu pubbe appaṭisaṃviditaṃ khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā ajjhārāme sahatthā paṭiggahetvā agilāno khādeyya vā bhuñjeyya vā, paṭidesetabbaṃ tena bhikkhunā – ‘gārayhaṃ, āvuso, dhammaṃāpajjiṃ asappāyaṃ pāṭidesanīyaṃ, taṃ paṭidesemī’’’ti.
౫౭౩. యాని ఖో పన తాని ఆరఞ్ఞకాని సేనాసనానీతి ఆరఞ్ఞకం నామ సేనాసనం పఞ్చధనుసతికం పచ్ఛిమం.
573.Yāni kho pana tāni āraññakāni senāsanānīti āraññakaṃ nāma senāsanaṃ pañcadhanusatikaṃ pacchimaṃ.
సాసఙ్కం నామ ఆరామే ఆరామూపచారే చోరానం నివిట్ఠోకాసో దిస్సతి, భుత్తోకాసో దిస్సతి, ఠితోకాసో దిస్సతి, నిసిన్నోకాసో దిస్సతి, నిపన్నోకాసో దిస్సతి.
Sāsaṅkaṃ nāma ārāme ārāmūpacāre corānaṃ niviṭṭhokāso dissati, bhuttokāso dissati, ṭhitokāso dissati, nisinnokāso dissati, nipannokāso dissati.
సప్పటిభయం నామ ఆరామే ఆరామూపచారే చోరేహి మనుస్సా హతా దిస్సన్తి, విలుత్తా దిస్సన్తి, ఆకోటితా దిస్సన్తి.
Sappaṭibhayaṃ nāma ārāme ārāmūpacāre corehi manussā hatā dissanti, viluttā dissanti, ākoṭitā dissanti.
యో పనాతి యో యాదిసో…పే॰… భిక్ఖూతి…పే॰… అయం ఇమస్మిం అత్థే అధిప్పేతో భిక్ఖూతి.
Yo panāti yo yādiso…pe… bhikkhūti…pe… ayaṃ imasmiṃ atthe adhippeto bhikkhūti.
తథారూపేసు సేనాసనేసూతి ఏవరూపేసు సేనాసనేసు.
Tathārūpesu senāsanesūti evarūpesu senāsanesu.
అప్పటిసంవిదితం నామ పఞ్చన్నం పటిసంవిదితం, ఏతం అప్పటిసంవిదితం నామ. ఆరామం ఆరామూపచారం ఠపేత్వా పటిసంవిదితం, ఏతం 7 అప్పటిసంవిదితం నామ.
Appaṭisaṃviditaṃ nāma pañcannaṃ paṭisaṃviditaṃ, etaṃ appaṭisaṃviditaṃ nāma. Ārāmaṃ ārāmūpacāraṃ ṭhapetvā paṭisaṃviditaṃ, etaṃ 8 appaṭisaṃviditaṃ nāma.
పటిసంవిదితం నామ యో కోచి ఇత్థీ వా పురిసో వా ఆరామం ఆరామూపచారం ఆగన్త్వా ఆరోచేతి – ‘‘ఇత్థన్నామస్స, భన్తే, ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆహరిస్సన్తీ’’తి. సచే సాసఙ్కం హోతి, సాసఙ్కన్తి ఆచిక్ఖితబ్బం; సచే సప్పటిభయం హోతి, సప్పటిభయన్తి ఆచిక్ఖితబ్బం; సచే – ‘‘హోతు, భన్తే, ఆహరియిస్సతీ’’తి భణతి, చోరా వత్తబ్బా – ‘‘మనుస్సా ఇధూపచరన్తి అపసక్కథా’’తి. యాగుయా పటిసంవిదితే తస్సా పరివారో ఆహరియ్యతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ. భత్తేన పటిసంవిదితే తస్స పరివారో ఆహరియ్యతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ . ఖాదనీయేన పటిసంవిదితే తస్స పరివారో ఆహరియ్యతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ. కులేన పటిసంవిదితే యో తస్మిం కులే మనుస్సో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆహరతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ. గామేన పటిసంవిదితే యో తస్మిం గామే మనుస్సో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆహరతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ. పూగేన పటిసంవిదితే యో తస్మిం పూగే మనుస్సో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా ఆహరతి, ఏతం పటిసంవిదితం నామ.
Paṭisaṃviditaṃ nāma yo koci itthī vā puriso vā ārāmaṃ ārāmūpacāraṃ āgantvā āroceti – ‘‘itthannāmassa, bhante, khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āharissantī’’ti. Sace sāsaṅkaṃ hoti, sāsaṅkanti ācikkhitabbaṃ; sace sappaṭibhayaṃ hoti, sappaṭibhayanti ācikkhitabbaṃ; sace – ‘‘hotu, bhante, āhariyissatī’’ti bhaṇati, corā vattabbā – ‘‘manussā idhūpacaranti apasakkathā’’ti. Yāguyā paṭisaṃvidite tassā parivāro āhariyyati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Bhattena paṭisaṃvidite tassa parivāro āhariyyati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma . Khādanīyena paṭisaṃvidite tassa parivāro āhariyyati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Kulena paṭisaṃvidite yo tasmiṃ kule manusso khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āharati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Gāmena paṭisaṃvidite yo tasmiṃ gāme manusso khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āharati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma. Pūgena paṭisaṃvidite yo tasmiṃ pūge manusso khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā āharati, etaṃ paṭisaṃviditaṃ nāma.
ఖాదనీయం నామ పఞ్చ భోజనాని – యామకాలికం సత్తాహకాలికం యావజీవికం ఠపేత్వా అవసేసం ఖాదనీయం నామ.
Khādanīyaṃ nāma pañca bhojanāni – yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ ṭhapetvā avasesaṃ khādanīyaṃ nāma.
భోజనీయం నామ పఞ్చ భోజనాని – ఓదనో, కుమ్మాసో, సత్తు, మచ్ఛో, మంసం.
Bhojanīyaṃ nāma pañca bhojanāni – odano, kummāso, sattu, maccho, maṃsaṃ.
అజ్ఝారామో నామ పరిక్ఖిత్తస్స ఆరామస్స అన్తోఆరామో. అపరిక్ఖిత్తస్స ఉపచారో.
Ajjhārāmo nāma parikkhittassa ārāmassa antoārāmo. Aparikkhittassa upacāro.
అప్పటిసంవిదితం అగిలానో ‘‘ఖాదిస్సామి భుఞ్జిస్సామీ’’తి పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.
Appaṭisaṃviditaṃ agilāno ‘‘khādissāmi bhuñjissāmī’’ti paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti pāṭidesanīyassa.
౫౭౪. అప్పటిసంవిదితే అప్పటిసంవిదితసఞ్ఞీ ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా అగిలానో ఖాదతి వా భుఞ్జతి వా, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స. అప్పటిసంవిదితే వేమతికో ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా అగిలానో ఖాదతి వా భుఞ్జతి వా, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స. అప్పటిసంవిదితే పటిసంవిదితసఞ్ఞీ ఖాదనీయం వా భోజనీయం వా అజ్ఝారామే సహత్థా పటిగ్గహేత్వా అగిలానో ఖాదతి వా భుఞ్జతి వా, ఆపత్తి పాటిదేసనీయస్స.
574. Appaṭisaṃvidite appaṭisaṃviditasaññī khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā ajjhārāme sahatthā paṭiggahetvā agilāno khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa. Appaṭisaṃvidite vematiko khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā ajjhārāme sahatthā paṭiggahetvā agilāno khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa. Appaṭisaṃvidite paṭisaṃviditasaññī khādanīyaṃ vā bhojanīyaṃ vā ajjhārāme sahatthā paṭiggahetvā agilāno khādati vā bhuñjati vā, āpatti pāṭidesanīyassa.
యామకాలికం సత్తాహకాలికం యావజీవికం ఆహారత్థాయ పటిగ్గణ్హాతి, ఆపత్తి దుక్కటస్స. అజ్ఝోహారే అజ్ఝోహారే ఆపత్తి దుక్కటస్స. పటిసంవిదితే అప్పటిసంవిదితసఞ్ఞీ, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పటిసంవిదితే వేమతికో, ఆపత్తి దుక్కటస్స. పటిసంవిదితే పటిసంవిదితసఞ్ఞీ, అనాపత్తి.
Yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ āhāratthāya paṭiggaṇhāti, āpatti dukkaṭassa. Ajjhohāre ajjhohāre āpatti dukkaṭassa. Paṭisaṃvidite appaṭisaṃviditasaññī, āpatti dukkaṭassa. Paṭisaṃvidite vematiko, āpatti dukkaṭassa. Paṭisaṃvidite paṭisaṃviditasaññī, anāpatti.
౫౭౫. అనాపత్తి పటిసంవిదితే, గిలానస్స, పటిసంవిదితే వా గిలానస్స వా సేసకం భుఞ్జతి, బహారామే పటిగ్గహేత్వా అన్తోఆరామే భుఞ్జతి, తత్థ జాతకం మూలం వా తచం వా పత్తం వా పుప్ఫం వా ఫలం వా భుఞ్జతి, యామకాలికం సత్తాహకాలికం యావజీవికం సతి పచ్చయే పరిభుఞ్జతి, ఉమ్మత్తకస్స, ఆదికమ్మికస్సాతి.
575. Anāpatti paṭisaṃvidite, gilānassa, paṭisaṃvidite vā gilānassa vā sesakaṃ bhuñjati, bahārāme paṭiggahetvā antoārāme bhuñjati, tattha jātakaṃ mūlaṃ vā tacaṃ vā pattaṃ vā pupphaṃ vā phalaṃ vā bhuñjati, yāmakālikaṃ sattāhakālikaṃ yāvajīvikaṃ sati paccaye paribhuñjati, ummattakassa, ādikammikassāti.
చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదం నిట్ఠితం.
Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ.
ఉద్దిట్ఠా ఖో, ఆయస్మన్తో, చత్తారో పాటిదేసనీయా ధమ్మా. తత్థాయస్మన్తే పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? దుతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? తతియమ్పి పుచ్ఛామి – ‘‘కచ్చిత్థ పరిసుద్ధా’’? పరిసుద్ధేత్థాయస్మన్తో, తస్మా తుణ్హీ, ఏవమేతం ధారయామీతి.
Uddiṭṭhā kho, āyasmanto, cattāro pāṭidesanīyā dhammā. Tatthāyasmante pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Dutiyampi pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Tatiyampi pucchāmi – ‘‘kaccittha parisuddhā’’? Parisuddhetthāyasmanto, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmīti.
పాటిదేసనీయకణ్డం నిట్ఠితం.
Pāṭidesanīyakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / మహావిభఙ్గ-అట్ఠకథా • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ౪. చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ౨. దుతియపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 2. Dutiyapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ౧. పఠమపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదవణ్ణనా • 1. Paṭhamapāṭidesanīyasikkhāpadavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ౪. చతుత్థపాటిదేసనీయసిక్ఖాపదం • 4. Catutthapāṭidesanīyasikkhāpadaṃ