| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
៦. ចតុត្ថសារិបុត្តកោដ្ឋិកសុត្តំ
6. Catutthasāriputtakoṭṭhikasuttaṃ
៤១៥. ឯកំ សមយំ អាយស្មា ច សារិបុត្តោ, អាយស្មា ច មហាកោដ្ឋិកោ ពារាណសិយំ វិហរន្តិ ឥសិបតនេ មិគទាយេ។ អថ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ សាយន្ហសមយំ បដិសល្លានា វុដ្ឋិតោ យេនាយស្មា មហាកោដ្ឋិកោ តេនុបសង្កមិ; ឧបសង្កមិត្វា អាយស្មតា មហាកោដ្ឋិកេន សទ្ធិំ សម្មោទិ។ សម្មោទនីយំ កថំ សារណីយំ វីតិសារេត្វា ឯកមន្តំ និសីទិ។ ឯកមន្តំ និសិន្នោ ខោ អាយស្មា សារិបុត្តោ អាយស្មន្តំ មហាកោដ្ឋិកំ ឯតទវោច – ‘‘‘កិំ នុ ខោ, អាវុសោ កោដ្ឋិក, ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិ…បេ.… ‘កិំ បនាវុសោ, នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិ ឥតិ បុដ្ឋោ សមានោ – ‘ឯតម្បិ ខោ, អាវុសោ, អព្យាកតំ ភគវតា – នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិ វទេសិ’’។ ‘‘កោ នុ ខោ, អាវុសោ, ហេតុ, កោ បច្ចយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ?
415. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto, āyasmā ca mahākoṭṭhiko bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā sāriputto sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito yenāyasmā mahākoṭṭhiko tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā mahākoṭṭhikena saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ mahākoṭṭhikaṃ etadavoca – ‘‘‘kiṃ nu kho, āvuso koṭṭhika, hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti…pe… ‘kiṃ panāvuso, neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti iti puṭṭho samāno – ‘etampi kho, āvuso, abyākataṃ bhagavatā – neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’ti vadesi’’. ‘‘Ko nu kho, āvuso, hetu, ko paccayo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti?
‘‘រូបារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, រូបរតស្ស រូបសម្មុទិតស្ស រូបនិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ; ‘ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ; ‘ហោតិ ច ន ច ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ; ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ។ វេទនារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, វេទនារតស្ស វេទនាសម្មុទិតស្ស, វេទនានិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ…បេ.… សញ្ញារាមស្ស ខោ, អាវុសោ…បេ.… សង្ខារារាមស្ស ខោ អាវុសោ…បេ.… វិញ្ញាណារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, វិញ្ញាណរតស្ស វិញ្ញាណសម្មុទិតស្ស វិញ្ញាណនិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ’’។
‘‘Rūpārāmassa kho, āvuso, rūparatassa rūpasammuditassa rūpanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘hoti ca na ca hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti; ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Vedanārāmassa kho, āvuso, vedanāratassa vedanāsammuditassa, vedanānirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… saññārāmassa kho, āvuso…pe… saṅkhārārāmassa kho āvuso…pe… viññāṇārāmassa kho, āvuso, viññāṇaratassa viññāṇasammuditassa viññāṇanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti’’.
‘‘ន រូបារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ន រូបរតស្ស ន រូបសម្មុទិតស្ស, រូបនិរោធំ ជានតោ បស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ។ ន វេទនារាមស្ស ខោ, អាវុសោ…បេ.… ន សញ្ញារាមស្ស ខោ, អាវុសោ…បេ.… ន សង្ខារារាមស្ស ខោ, អាវុសោ…បេ.… ន វិញ្ញាណារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ន វិញ្ញាណរតស្ស ន វិញ្ញាណសម្មុទិតស្ស, វិញ្ញាណនិរោធំ ជានតោ បស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ។ អយំ ខោ, អាវុសោ, ហេតុ, អយំ បច្ចយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ។
‘‘Na rūpārāmassa kho, āvuso, na rūparatassa na rūpasammuditassa, rūpanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Na vedanārāmassa kho, āvuso…pe… na saññārāmassa kho, āvuso…pe… na saṅkhārārāmassa kho, āvuso…pe… na viññāṇārāmassa kho, āvuso, na viññāṇaratassa na viññāṇasammuditassa, viññāṇanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayaṃ kho, āvuso, hetu, ayaṃ paccayo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘សិយា បនាវុសោ, អញ្ញោបិ បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ? ‘‘សិយា, អាវុសោ។ ភវារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ភវរតស្ស ភវសម្មុទិតស្ស, ភវនិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ។ ន ភវារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ន ភវរតស្ស ន ភវសម្មុទិតស្ស, ភវនិរោធំ ជានតោ បស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ។ អយម្បិ ខោ, អាវុសោ, បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ។
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Bhavārāmassa kho, āvuso, bhavaratassa bhavasammuditassa, bhavanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na bhavārāmassa kho, āvuso, na bhavaratassa na bhavasammuditassa, bhavanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho, āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘សិយា បនាវុសោ, អញ្ញោបិ បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ? ‘‘សិយា, អាវុសោ។ ឧបាទានារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ឧបាទានរតស្ស ឧបាទានសម្មុទិតស្ស, ឧបាទាននិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ។ ន ឧបាទានារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ន ឧបាទានរតស្ស ន ឧបាទានសម្មុទិតស្ស, ឧបាទាននិរោធំ ជានតោ បស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ…បេ.… ‘នេវ, ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ។ អយម្បិ ខោ អាវុសោ, បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ។
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Upādānārāmassa kho, āvuso, upādānaratassa upādānasammuditassa, upādānanirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na upādānārāmassa kho, āvuso, na upādānaratassa na upādānasammuditassa, upādānanirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe… ‘neva, hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘សិយា បនាវុសោ, អញ្ញោបិ បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ? ‘‘សិយា, អាវុសោ។ តណ្ហារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, តណ្ហារតស្ស តណ្ហាសម្មុទិតស្ស, តណ្ហានិរោធំ អជានតោ អបស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ…បេ.… ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ហោតិ។ ន តណ្ហារាមស្ស ខោ, អាវុសោ, ន តណ្ហារតស្ស ន តណ្ហាសម្មុទិតស្ស, តណ្ហានិរោធំ ជានតោ បស្សតោ យថាភូតំ, ‘ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ…បេ. … ‘នេវ ហោតិ ន ន ហោតិ តថាគតោ បរំ មរណា’តិបិស្ស ន ហោតិ។ អយម្បិ ខោ, អាវុសោ, បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ។
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Siyā, āvuso. Taṇhārāmassa kho, āvuso, taṇhāratassa taṇhāsammuditassa, taṇhānirodhaṃ ajānato apassato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti…pe… ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa hoti. Na taṇhārāmassa kho, āvuso, na taṇhāratassa na taṇhāsammuditassa, taṇhānirodhaṃ jānato passato yathābhūtaṃ, ‘hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti…pe. … ‘neva hoti na na hoti tathāgato paraṃ maraṇā’tipissa na hoti. Ayampi kho, āvuso, pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti.
‘‘សិយា បនាវុសោ, អញ្ញោបិ បរិយាយោ, យេនេតំ អព្យាកតំ ភគវតា’’តិ? ‘‘ឯត្ថ ទានិ, អាវុសោ សារិបុត្ត, ឥតោ ឧត្តរិ កិំ ឥច្ឆសិ? តណ្ហាសង្ខយវិមុត្តស្ស, អាវុសោ សារិបុត្ត, ភិក្ខុនោ វដ្ដំ 1 នត្ថិ បញ្ញាបនាយា’’តិ។ ឆដ្ឋំ។
‘‘Siyā panāvuso, aññopi pariyāyo, yenetaṃ abyākataṃ bhagavatā’’ti? ‘‘Ettha dāni, āvuso sāriputta, ito uttari kiṃ icchasi? Taṇhāsaṅkhayavimuttassa, āvuso sāriputta, bhikkhuno vaṭṭaṃ 2 natthi paññāpanāyā’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ៣-៨. បឋមសារិបុត្តកោដ្ឋិកសុត្តាទិវណ្ណនា • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៣-៨. បឋមសារិបុត្តកោដ្ឋិកសុត្តាទិវណ្ណនា • 3-8. Paṭhamasāriputtakoṭṭhikasuttādivaṇṇanā
