| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਮਿਲਿਨ੍ਦਪਞ੍ਹਪਾਲ਼ਿ • Milindapañhapāḷi |
੧੧. ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਪਞ੍ਹੋ
11. Cetanālakkhaṇapañho
੧੧. ‘‘ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨ, ਕਿਂਲਕ੍ਖਣਾ ਚੇਤਨਾ’’ਤਿ? ‘‘ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ।
11. ‘‘Bhante nāgasena, kiṃlakkhaṇā cetanā’’ti? ‘‘Cetayitalakkhaṇā, mahārāja, cetanā abhisaṅkharaṇalakkhaṇā cā’’ti.
‘‘ਓਪਮ੍ਮਂ ਕਰੋਹੀ’’ਤਿ। ‘‘ਯਥਾ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇવ ਪੁਰਿਸੋ વਿਸਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਿવੇਯ੍ਯ, ਪਰੇ ਚ ਪਾਯੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਪਿ ਦੁਕ੍ਖਿਤਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਅਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਚੇਤਨਾਯ ਚੇਤਯਿਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ। ਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ , ਤੇਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਅਪਾਯਂ ਦੁਗ੍ਗਤਿਂ વਿਨਿਪਾਤਂ ਨਿਰਯਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ।
‘‘Opammaṃ karohī’’ti. ‘‘Yathā, mahārāja, kocideva puriso visaṃ abhisaṅkharitvā attanā ca piveyya, pare ca pāyeyya, so attanāpi dukkhito bhaveyya, parepi dukkhitā bhaveyyuṃ. Evameva kho, mahārāja, idhekacco puggalo akusalaṃ kammaṃ cetanāya cetayitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjeyya. Yepi tassa anusikkhanti , tepi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā apāyaṃ duggatiṃ vinipātaṃ nirayaṃ upapajjanti.
‘‘ਯਥਾ વਾ ਪਨ, ਮਹਾਰਾਜ, ਕੋਚਿਦੇવ ਪੁਰਿਸੋ ਸਪ੍ਪਿਨવਨੀਤਤੇਲਮਧੁਫਾਣਿਤਂ ਏਕਜ੍ਝਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਿਤ੍વਾ ਅਤ੍ਤਨਾ ਚ ਪਿવੇਯ੍ਯ, ਪਰੇ ਚ ਪਾਯੇਯ੍ਯ, ਸੋ ਅਤ੍ਤਨਾ ਸੁਖਿਤੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਪਰੇਪਿ ਸੁਖਿਤਾ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਏવਮੇવ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਕੁਸਲਂ ਕਮ੍ਮਂ ਚੇਤਨਾਯ ਚੇਤਯਿਤ੍વਾ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਯੇਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨੁਸਿਕ੍ਖਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਕਾਯਸ੍ਸ ਭੇਦਾ ਪਰਂ ਮਰਣਾ ਸੁਗਤਿਂ ਸਗ੍ਗਂ ਲੋਕਂ ਉਪਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਖੋ, ਮਹਾਰਾਜ, ਚੇਤਯਿਤਲਕ੍ਖਣਾ ਚੇਤਨਾ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰਣਲਕ੍ਖਣਾ ਚਾ’’ਤਿ।
‘‘Yathā vā pana, mahārāja, kocideva puriso sappinavanītatelamadhuphāṇitaṃ ekajjhaṃ abhisaṅkharitvā attanā ca piveyya, pare ca pāyeyya, so attanā sukhito bhaveyya, parepi sukhitā bhaveyyuṃ. Evameva kho, mahārāja, idhekacco puggalo kusalaṃ kammaṃ cetanāya cetayitvā kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjati. Yepi tassa anusikkhanti, tepi kāyassa bhedā paraṃ maraṇā sugatiṃ saggaṃ lokaṃ upapajjanti. Evaṃ kho, mahārāja, cetayitalakkhaṇā cetanā abhisaṅkharaṇalakkhaṇā cā’’ti.
‘‘ਕਲ੍ਲੋਸਿ, ਭਨ੍ਤੇ ਨਾਗਸੇਨਾ’’ਤਿ।
‘‘Kallosi, bhante nāgasenā’’ti.
ਚੇਤਨਾਲਕ੍ਖਣਪਞ੍ਹੋ ਏਕਾਦਸਮੋ।
Cetanālakkhaṇapañho ekādasamo.
