Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ • Aṅguttaranikāya |
(੧੮) ੩. ਸਞ੍ਚੇਤਨਿਯવਗ੍ਗੋ
(18) 3. Sañcetaniyavaggo
੧. ਚੇਤਨਾਸੁਤ੍ਤਂ
1. Cetanāsuttaṃ
੧੭੧. 1 ‘‘ਕਾਯੇ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿ ਕਾਯਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹੇਤੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ। વਾਚਾਯ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿ વਚੀਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹੇਤੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ। ਮਨੇ વਾ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਸਤਿ ਮਨੋਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹੇਤੁ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਪਚ੍ਚਯਾવ।
171.2 ‘‘Kāye vā, bhikkhave, sati kāyasañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Vācāya vā, bhikkhave, sati vacīsañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Mane vā, bhikkhave, sati manosañcetanāhetu uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ avijjāpaccayāva.
‘‘ਸਾਮਂ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ। ਪਰੇ વਾਸ੍ਸ 3 ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ। ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ। ਅਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਕਾਯਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ।
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Pare vāssa 4 taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Sampajāno vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ. Asampajāno vā taṃ, bhikkhave, kāyasaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘ਸਾਮਂ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਪਰੇ વਾਸ੍ਸ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ , વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ; ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਅਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, વਚੀਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ।
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; pare vāssa taṃ, bhikkhave , vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti; yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; sampajāno vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; asampajāno vā taṃ, bhikkhave, vacīsaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘ਸਾਮਂ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਪਰੇ વਾਸ੍ਸ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਨ੍ਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ; ਅਸਮ੍ਪਜਾਨੋ વਾ ਤਂ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਮਨੋਸਙ੍ਖਾਰਂ ਅਭਿਸਙ੍ਖਰੋਤਿ, ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ।
‘‘Sāmaṃ vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; pare vāssa taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharonti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; sampajāno vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ; asampajāno vā taṃ, bhikkhave, manosaṅkhāraṃ abhisaṅkharoti, yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ.
‘‘ਇਮੇਸੁ , ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਧਮ੍ਮੇਸੁ ਅવਿਜ੍ਜਾ ਅਨੁਪਤਿਤਾ, ਅવਿਜ੍ਜਾਯਤ੍વੇવ ਅਸੇਸવਿਰਾਗਨਿਰੋਧਾ ਸੋ ਕਾਯੋ ਨ ਹੋਤਿ ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ, ਸਾ વਾਚਾ ਨ ਹੋਤਿ ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ, ਸੋ ਮਨੋ ਨ ਹੋਤਿ ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖਂ, ਖੇਤ੍ਤਂ ਤਂ 5 ਨ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… વਤ੍ਥੁਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਆਯਤਨਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ…ਪੇ॰… ਅਧਿਕਰਣਂ ਤਂ ਨ ਹੋਤਿ ਯਂਪਚ੍ਚਯਾਸ੍ਸ ਤਂ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਤਿ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਂ ਸੁਖਦੁਕ੍ਖ’’ਨ੍ਤਿ।
‘‘Imesu , bhikkhave, dhammesu avijjā anupatitā, avijjāyatveva asesavirāganirodhā so kāyo na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, sā vācā na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, so mano na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkhaṃ, khettaṃ taṃ 6 na hoti…pe… vatthuṃ taṃ na hoti…pe… āyatanaṃ taṃ na hoti…pe… adhikaraṇaṃ taṃ na hoti yaṃpaccayāssa taṃ uppajjati ajjhattaṃ sukhadukkha’’nti.
‘‘ਚਤ੍ਤਾਰੋਮੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਾ। ਕਤਮੇ ਚਤ੍ਤਾਰੋ? ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ, ਨੋ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ, ਨੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ ਕਮਤਿ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ। ਅਤ੍ਥਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ, ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਨੇવਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ, ਨੋ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ। ਇਮੇ ਖੋ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭਾ’’ਤਿ।
‘‘Cattārome, bhikkhave, attabhāvapaṭilābhā. Katame cattāro? Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā kamati, no parasañcetanā. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanā kamati, no attasañcetanā. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ca kamati parasañcetanā ca. Atthi, bhikkhave, attabhāvapaṭilābho, yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe nevattasañcetanā kamati, no parasañcetanā. Ime kho, bhikkhave, cattāro attabhāvapaṭilābhā’’ti.
ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇ ਆਯਸ੍ਮਾ ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤੋ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਏਤਦવੋਚ – ‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਖੋ ਅਹਂ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਤਾ ਸਂਖਿਤ੍ਤੇਨ ਭਾਸਿਤਸ੍ਸ ਏવਂ વਿਤ੍ਥਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਆਜਾਨਾਮਿ – ‘ਤਤ੍ਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਾਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ ਨੋ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹੇਤੁ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਿ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਾਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ ਨੋ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾਹੇਤੁ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਿ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਾਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ ਕਮਤਿ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ, ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਚ ਹੇਤੁ ਤੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਿ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਰ, ਭਨ੍ਤੇ, ਯਾਯਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੋ ਯਸ੍ਮਿਂ ਅਤ੍ਤਭਾવਪਟਿਲਾਭੇ ਨੇવ ਅਤ੍ਤਸਞ੍ਚੇਤਨਾ ਕਮਤਿ ਨੋ ਪਰਸਞ੍ਚੇਤਨਾ, ਕਤਮੇ ਤੇਨ ਦੇવਾ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ’’’ਤਿ? ‘‘ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗਾ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਦੇવਾ ਤੇਨ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਾ’’ਤਿ।
Evaṃ vutte āyasmā sāriputto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘imassa kho ahaṃ, bhante, bhagavatā saṃkhittena bhāsitassa evaṃ vitthārena atthaṃ ājānāmi – ‘tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā kamati no parasañcetanā, attasañcetanāhetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe parasañcetanā kamati no attasañcetanā, parasañcetanāhetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe attasañcetanā ca kamati parasañcetanā ca, attasañcetanā ca parasañcetanā ca hetu tesaṃ sattānaṃ tamhā kāyā cuti hoti. Tatra, bhante, yāyaṃ attabhāvapaṭilābho yasmiṃ attabhāvapaṭilābhe neva attasañcetanā kamati no parasañcetanā, katame tena devā daṭṭhabbā’’’ti? ‘‘Nevasaññānāsaññāyatanūpagā, sāriputta, devā tena daṭṭhabbā’’ti.
‘‘ਕੋ ਨੁ ਖੋ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੇਨ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਾ ਆਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤਾਰੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ? ਕੋ ਪਨ, ਭਨ੍ਤੇ, ਹੇਤੁ ਕੋ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੇਨ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਨ੍ਤਾਰੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ? ‘‘ਇਧ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਤਦਸ੍ਸਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਨਿਕਾਮੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ વਿਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ; ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਬ੍ਬਹੁਲવਿਹਾਰੀ ਅਪਰਿਹੀਨੋ ਕਾਲਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਆਗਾਮੀ ਹੋਤਿ ਆਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ।
‘‘Ko nu kho, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā āgāmino honti āgantāro itthattaṃ? Ko pana, bhante, hetu ko paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā anāgāmino honti anāgantāro itthatta’’nti? ‘‘Idha, sāriputta, ekaccassa puggalassa orambhāgiyāni saṃyojanāni appahīnāni honti, so diṭṭheva dhamme nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati; tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. So tato cuto āgāmī hoti āgantā itthattaṃ.
‘‘ਇਧ ਪਨ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਏਕਚ੍ਚਸ੍ਸ ਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਓਰਮ੍ਭਾਗਿਯਾਨਿ ਸਂਯੋਜਨਾਨਿ ਪਹੀਨਾਨਿ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਸੋ ਦਿਟ੍ਠੇવ ਧਮ੍ਮੇ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨਂ ਉਪਸਮ੍ਪਜ੍ਜ વਿਹਰਤਿ। ਸੋ ਤਦਸ੍ਸਾਦੇਤਿ, ਤਂ ਨਿਕਾਮੇਤਿ, ਤੇਨ ਚ વਿਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਤਿ; ਤਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਤਦਧਿਮੁਤ੍ਤੋ ਤਬ੍ਬਹੁਲવਿਹਾਰੀ ਅਪਰਿਹੀਨੋ ਕਾਲਂ ਕੁਰੁਮਾਨੋ ਨੇવਸਞ੍ਞਾਨਾਸਞ੍ਞਾਯਤਨੂਪਗਾਨਂ ਦੇવਾਨਂ ਸਹਬ੍ਯਤਂ ਉਪਪਜ੍ਜਤਿ। ਸੋ ਤਤੋ ਚੁਤੋ ਅਨਾਗਾਮੀ ਹੋਤਿ ਅਨਾਗਨ੍ਤਾ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ।
‘‘Idha pana, sāriputta, ekaccassa puggalassa orambhāgiyāni saṃyojanāni pahīnāni honti, so diṭṭheva dhamme nevasaññānāsaññāyatanaṃ upasampajja viharati. So tadassādeti, taṃ nikāmeti, tena ca vittiṃ āpajjati; tattha ṭhito tadadhimutto tabbahulavihārī aparihīno kālaṃ kurumāno nevasaññānāsaññāyatanūpagānaṃ devānaṃ sahabyataṃ upapajjati. So tato cuto anāgāmī hoti anāgantā itthattaṃ.
‘‘ਅਯਂ ਖੋ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੇਨ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਾ ਆਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਆਗਨ੍ਤਾਰੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤਂ। ਅਯਂ ਪਨ, ਸਾਰਿਪੁਤ੍ਤ, ਹੇਤੁ ਅਯਂ ਪਚ੍ਚਯੋ, ਯੇਨ ਮਿਧੇਕਚ੍ਚੇ ਸਤ੍ਤਾ ਤਮ੍ਹਾ ਕਾਯਾ ਚੁਤਾ ਅਨਾਗਾਮਿਨੋ ਹੋਨ੍ਤਿ ਅਨਾਗਨ੍ਤਾਰੋ ਇਤ੍ਥਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ। ਪਠਮਂ।
‘‘Ayaṃ kho, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā āgāmino honti āgantāro itthattaṃ. Ayaṃ pana, sāriputta, hetu ayaṃ paccayo, yena midhekacce sattā tamhā kāyā cutā anāgāmino honti anāgantāro itthatta’’nti. Paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ੧. ਚੇਤਨਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Cetanāsuttavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਅਙ੍ਗੁਤ੍ਤਰਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ੧. ਚੇਤਨਾਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 1. Cetanāsuttavaṇṇanā