| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய (டீகா) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
(18) 3. ஸஞ்சேதனியவக்³கோ³
(18) 3. Sañcetaniyavaggo
1. சேதனாஸுத்தவண்ணனா
1. Cetanāsuttavaṇṇanā
171. ததியஸ்ஸ பட²மே காயஸஞ்சேதனாஹேதூதி காயகம்மனிமித்தங், காயிகஸ்ஸ கம்மஸ்ஸ கடத்தா உபசிதத்தாதி அத்தோ². ஏஸ நயோ ஸேஸஸஞ்சேதனாத்³வயேபி. உத்³த⁴ச்சஸஹக³தசேதனா பவத்திவிபாகங் தே³தியேவாதி ‘‘வீஸதிவிதா⁴’’தி வுத்தங். ததா² வசீஸஞ்சேதனா மனோஸஞ்சேதனாதி எத்த² காமாவசரகுஸலாகுஸலவஸேன வீஸதி சேதனா லப்³ப⁴ந்தி. இத³ங் ததா²-ஸத்³தே³ன உபஸங்ஹரதி. அபிசெத்த² நவ மஹக்³க³தசேதனாபி லப்³ப⁴ந்தீதி இமினா நவஹி ரூபாரூபகுஸலசேதனாஹி ஸத்³தி⁴ங் மனொத்³வாரே ஏகூனதிங்ஸாதி தீஸு த்³வாரேஸு ஏகூனஸத்ததி சேதனா ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸேதி. அவிஜ்ஜாபச்சயாவாதி இத³ங் தாபி சேதனா அவிஜ்ஜாபச்சயாவ ஹொந்தீதி த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். யதா²வுத்தா ஹி ஏகூனஸத்ததி சேதனா குஸலாபி அவிஜ்ஜாபச்சயா ஹொந்தி, பகே³வ இதரா அப்பஹீனாவிஜ்ஜஸ்ஸேவ உப்பஜ்ஜனதோ பஹீனாவிஜ்ஜஸ்ஸ அனுப்பஜ்ஜனதோ.
171. Tatiyassa paṭhame kāyasañcetanāhetūti kāyakammanimittaṃ, kāyikassa kammassa kaṭattā upacitattāti attho. Esa nayo sesasañcetanādvayepi. Uddhaccasahagatacetanā pavattivipākaṃ detiyevāti ‘‘vīsatividhā’’ti vuttaṃ. Tathā vacīsañcetanā manosañcetanāti ettha kāmāvacarakusalākusalavasena vīsati cetanā labbhanti. Idaṃ tathā-saddena upasaṃharati. Apicettha nava mahaggatacetanāpi labbhantīti iminā navahi rūpārūpakusalacetanāhi saddhiṃ manodvāre ekūnatiṃsāti tīsu dvāresu ekūnasattati cetanā hontīti dasseti. Avijjāpaccayāvāti idaṃ tāpi cetanā avijjāpaccayāva hontīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Yathāvuttā hi ekūnasattati cetanā kusalāpi avijjāpaccayā honti, pageva itarā appahīnāvijjasseva uppajjanato pahīnāvijjassa anuppajjanato.
யஸ்மா யங் தங் யதா²வுத்தங் சேதனாபே⁴த³ங் காயஸங்கா²ரஞ்சேவ வசீஸங்கா²ரஞ்ச மனோஸங்கா²ரஞ்ச பரேஹி அனுஸ்ஸாஹிதோ ஸாமம்பி அஸங்கா²ரிகசித்தேன கரோதி, பரேஹி காரியமானோ ஸஸங்கா²ரிகசித்தேனபி கரோதி, ‘‘இத³ங் நாம கம்மங் கரொந்தோபி தஸ்ஸ ஏவரூபோ நாம விபாகோ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஏவங் கம்மங் விபாகஞ்ச ஜானந்தோபி கரோதி, மாதாபிதூஸு சேதியவந்த³னாதீ³னி கரொந்தேஸு அனுகரொந்தோ தா³ரகோ விய கேவலங் கம்மஞ்ஞேவ விஜ்ஜானந்தோ ‘‘இமஸ்ஸ பன கம்மஸ்ஸ அயங் விபாகோ’’தி விபாகங் அஜானந்தோபி கரோதி , தஸ்மா தங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘ஸாமங் வா த’’ந்திஆதி³ வுத்தங். பரேஹி அனாணத்தோதி ஸரஸேனேவ வத்தமானோ. ஜானந்தோதி அனுஸ்ஸவாதி³வஸேன ஜானந்தோ.
Yasmā yaṃ taṃ yathāvuttaṃ cetanābhedaṃ kāyasaṅkhārañceva vacīsaṅkhārañca manosaṅkhārañca parehi anussāhito sāmampi asaṅkhārikacittena karoti, parehi kāriyamāno sasaṅkhārikacittenapi karoti, ‘‘idaṃ nāma kammaṃ karontopi tassa evarūpo nāma vipāko bhavissatī’’ti evaṃ kammaṃ vipākañca jānantopi karoti, mātāpitūsu cetiyavandanādīni karontesu anukaronto dārako viya kevalaṃ kammaññeva vijjānanto ‘‘imassa pana kammassa ayaṃ vipāko’’ti vipākaṃ ajānantopi karoti , tasmā taṃ dassetuṃ ‘‘sāmaṃ vā ta’’ntiādi vuttaṃ. Parehi anāṇattoti saraseneva vattamāno. Jānantoti anussavādivasena jānanto.
நனு ச கீ²ணாஸவோ சேதியங் வந்த³தி, த⁴ம்மங் ப⁴ணதி, கம்மட்டா²னங் மனஸி கரோதி, கத²மஸ்ஸ காயகம்மாத³யோ ந ஹொந்தீதி? அவிபாகத்தா. கீ²ணாஸவேன ஹி கதகம்மங் நேவ குஸலங் ஹோதி நாகுஸலங், அவிபாகங் ஹுத்வா கிரியாமத்தே திட்ட²தி. தேனஸ்ஸ தே காயாத³யோ ந ஹொந்தி. தேனேவாஹ ‘‘கீ²ணாஸவஸ்ஸ காயேன கரணகம்மங் பஞ்ஞாயதீ’’திஆதி³. தந்தி குஸலாகுஸலங்.
Nanu ca khīṇāsavo cetiyaṃ vandati, dhammaṃ bhaṇati, kammaṭṭhānaṃ manasi karoti, kathamassa kāyakammādayo na hontīti? Avipākattā. Khīṇāsavena hi katakammaṃ neva kusalaṃ hoti nākusalaṃ, avipākaṃ hutvā kiriyāmatte tiṭṭhati. Tenassa te kāyādayo na honti. Tenevāha ‘‘khīṇāsavassa kāyena karaṇakammaṃ paññāyatī’’tiādi. Tanti kusalākusalaṃ.
கி²ட்³டா³ய பது³ஸ்ஸந்தீதி கி²ட்³டா³பதோ³ஸினோ, கி²ட்³டா³பதோ³ஸினோ ஏவ கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகா. கி²ட்³டா³பதோ³ஸோ வா ஏதேஸங் அத்தீ²தி கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகா. தே கிர புஞ்ஞவிஸேஸாதி⁴க³தேன மஹந்தேன அத்தனோ ஸிரிவிப⁴வேன நக்க²த்தங் கீளந்தா தாய ஸம்பத்தியா மஹந்ததாய ‘‘ஆஹாரங் பரிபு⁴ஞ்ஜிம்ஹா ந பரிபு⁴ஞ்ஜிம்ஹா’’திபி ந ஜானந்தி. அத² ஏகாஹாராதிக்கமதோ பட்டா²ய நிரந்தரங் கா²த³ந்தாபி பிவந்தாபி சவந்தியேவ ந திட்ட²ந்தி. கஸ்மா? கம்மஜதேஜஸ்ஸ ப³லவதாய கரஜகாயஸ்ஸ மந்த³தாய. மனுஸ்ஸானஞ்ஹி கம்மஜதேஜோ மந்தோ³, கரஜகாயோ ப³லவா. தேஸங் தேஜஸ்ஸ மந்த³தாய காயஸ்ஸ ப³லவதாய ஸத்தாஹம்பி அதிக்கமித்வா உண்ஹோத³கஅச்ச²யாகு³ஆதீ³ஹி ஸக்கா கரஜகாயங் உபத்த²ம்பே⁴துங். தே³வானங் பன தேஜோ ப³லவா ஹோதி உளாரபுஞ்ஞனிப்³ப³த்தத்தா உளாரக³ருஸினித்³த⁴ஸுதா⁴ஹாரஜீரணதோ ச. கரஜங் மந்த³ங் முது³ஸுகு²மாலபா⁴வதோ. தே ஏகங் ஆஹாரவேலங் அக்கமித்வாவ ஸண்டா²பேதுங் ந ஸக்கொந்தி. யதா² நாம கி³ம்ஹானங் மஜ்ஜ²ன்ஹிகே தத்தபாஸாணே ட²பிதங் பது³மங் வா உப்பலங் வா ஸாயன்ஹஸமயே க⁴டஸதேனபி ஸிஞ்சியமானங் பாகதிகங் ந ஹோதி வினஸ்ஸதியேவ, ஏவமேவ பச்சா² நிரந்தரங் கா²த³ந்தாபி பிவந்தாபி சவந்தியேவ ந திட்ட²ந்தி. கதமே பன தே தே³வாதி? ‘‘இமே நாமா’’தி அட்ட²கதா²ய விசாரணா நத்தி², ‘‘ஆஹாரூபச்சே²தே³ன ஆதபே கி²த்தமாலா வியா’’தி வுத்தத்தா யே கேசி கப³ளீகாராஹாரூபஜீவினோ தே³வா ஏவங் கரொந்தி, தே ஏவங் சவந்தீதி வேதி³தப்³பா³. அப⁴யகி³ரிவாஸினோ பனாஹு ‘‘நிம்மானரதிபரனிம்மிதவஸவத்தினோ தே தே³வா, கி²ட்³டா³ய பது³ஸ்ஸனமத்தேனேவ ஹேதே கி²ட்³டா³பதோ³ஸிகாதி வுத்தா’’தி. கோ பனெத்த² தே³வானங் ஆஹாரோ, கா ஆஹாரவேலாதி? ‘‘ஸப்³பே³ஸம்பி காமாவசரதே³வானங் ஸுதா⁴ ஆஹாரோ, ஸா ஹெட்டி²மேஹி ஹெட்டி²மேஹி உபரிமானங் உபரிமானங் பணீததமா ஹோதி. தங் யதா²ஸகங் தி³வஸவஸேனேவ தி³வஸே தி³வஸே பு⁴ஞ்ஜந்தி. கேசி பன ப³த³ரப்பமாணங் ஸுதா⁴ஹாரங் பரிபு⁴ஞ்ஜந்தி. ஸோ ஜிவ்ஹாயங் ட²பிதமத்தோயேவ யாவ கேஸக்³க³னக²க்³கா³ காயங் ப²ரதி, தேஸங்யேவ தி³வஸவஸேன ஸத்ததி³வஸங் யாபனஸமத்தோ²வ ஹோதீ’’தி வத³ந்தி.
Khiḍḍāya padussantīti khiḍḍāpadosino, khiḍḍāpadosino eva khiḍḍāpadosikā. Khiḍḍāpadoso vā etesaṃ atthīti khiḍḍāpadosikā. Te kira puññavisesādhigatena mahantena attano sirivibhavena nakkhattaṃ kīḷantā tāya sampattiyā mahantatāya ‘‘āhāraṃ paribhuñjimhā na paribhuñjimhā’’tipi na jānanti. Atha ekāhārātikkamato paṭṭhāya nirantaraṃ khādantāpi pivantāpi cavantiyeva na tiṭṭhanti. Kasmā? Kammajatejassa balavatāya karajakāyassa mandatāya. Manussānañhi kammajatejo mando, karajakāyo balavā. Tesaṃ tejassa mandatāya kāyassa balavatāya sattāhampi atikkamitvā uṇhodakaacchayāguādīhi sakkā karajakāyaṃ upatthambhetuṃ. Devānaṃ pana tejo balavā hoti uḷārapuññanibbattattā uḷāragarusiniddhasudhāhārajīraṇato ca. Karajaṃ mandaṃ mudusukhumālabhāvato. Te ekaṃ āhāravelaṃ akkamitvāva saṇṭhāpetuṃ na sakkonti. Yathā nāma gimhānaṃ majjhanhike tattapāsāṇe ṭhapitaṃ padumaṃ vā uppalaṃ vā sāyanhasamaye ghaṭasatenapi siñciyamānaṃ pākatikaṃ na hoti vinassatiyeva, evameva pacchā nirantaraṃ khādantāpi pivantāpi cavantiyeva na tiṭṭhanti. Katame pana te devāti? ‘‘Ime nāmā’’ti aṭṭhakathāya vicāraṇā natthi, ‘‘āhārūpacchedena ātape khittamālā viyā’’ti vuttattā ye keci kabaḷīkārāhārūpajīvino devā evaṃ karonti, te evaṃ cavantīti veditabbā. Abhayagirivāsino panāhu ‘‘nimmānaratiparanimmitavasavattino te devā, khiḍḍāya padussanamatteneva hete khiḍḍāpadosikāti vuttā’’ti. Ko panettha devānaṃ āhāro, kā āhāravelāti? ‘‘Sabbesampi kāmāvacaradevānaṃ sudhā āhāro, sā heṭṭhimehi heṭṭhimehi uparimānaṃ uparimānaṃ paṇītatamā hoti. Taṃ yathāsakaṃ divasavaseneva divase divase bhuñjanti. Keci pana badarappamāṇaṃ sudhāhāraṃ paribhuñjanti. So jivhāyaṃ ṭhapitamattoyeva yāva kesagganakhaggā kāyaṃ pharati, tesaṃyeva divasavasena sattadivasaṃ yāpanasamatthova hotī’’ti vadanti.
இஸ்ஸாபகதத்தா பது³ட்டே²ன மனஸா பது³ஸ்ஸந்தீதி மனோபதோ³ஸிகா. உஸூயவஸேன வா மனஸோ பதோ³ஸோ மனோபதோ³ஸோ, ஸோ ஏதேஸங் அத்தி² வினாஸஹேதுபூ⁴தோதி மனோபதோ³ஸிகா. அக்குத்³தோ⁴ ரக்க²தீதி குத்³த⁴ஸ்ஸ ஸோ கோதோ⁴ இதரஸ்மிங் அக்குஜ்ஜ²ந்தே அனுபாதா³னோ ஏகவாரமேவ உப்பத்தியா அனாஸேவனோ சாவேதுங் ந ஸக்கோதி, உத³கந்தங் பத்வா அக்³கி³ விய நிப்³பா³யதி, தஸ்மா அக்குத்³தோ⁴ தங் சவனதோ ரக்க²தி. உபோ⁴ஸு பன குத்³தே⁴ஸு பி⁴ய்யோ பி⁴ய்யோ அஞ்ஞமஞ்ஞம்ஹி பரிவட்³ட⁴னவஸேன திகி²ணஸமுதா³சாரோ நிஸ்ஸயத³ஹனரஸோ கோதோ⁴ உப்பஜ்ஜமானோ ஹத³யவத்து²ங் நித³ஹந்தோ அச்சந்தஸுகு²மாலங் கரஜகாயங் வினாஸேதி, ததோ ஸகலோபி அத்தபா⁴வோ அந்தரதா⁴யதி. தேனாஹ ‘‘உபோ⁴ஸு பனா’’திஆதி³. ததா² சாஹ ப⁴க³வா ‘‘அஞ்ஞமஞ்ஞம்ஹி பது³ட்ட²சித்தா கிலந்தகாய…பே॰… சவந்தீ’’தி (தீ³॰ நி॰ 1.47).
Issāpakatattā paduṭṭhena manasā padussantīti manopadosikā. Usūyavasena vā manaso padoso manopadoso, so etesaṃ atthi vināsahetubhūtoti manopadosikā. Akkuddho rakkhatīti kuddhassa so kodho itarasmiṃ akkujjhante anupādāno ekavārameva uppattiyā anāsevano cāvetuṃ na sakkoti, udakantaṃ patvā aggi viya nibbāyati, tasmā akkuddho taṃ cavanato rakkhati. Ubhosu pana kuddhesu bhiyyo bhiyyo aññamaññamhi parivaḍḍhanavasena tikhiṇasamudācāro nissayadahanaraso kodho uppajjamāno hadayavatthuṃ nidahanto accantasukhumālaṃ karajakāyaṃ vināseti, tato sakalopi attabhāvo antaradhāyati. Tenāha ‘‘ubhosu panā’’tiādi. Tathā cāha bhagavā ‘‘aññamaññamhi paduṭṭhacittā kilantakāya…pe… cavantī’’ti (dī. ni. 1.47).
கதமே தேன தே³வா த³ட்ட²ப்³பா³தி எத்த² தேனாதி பச்சத்தே கரணவசனந்தி ஆஹ ‘‘கதமே நாம தே தே³வா த³ட்ட²ப்³பா³’’தி. கரணத்தே²யேவ வா ஏதங் கரணவசனந்தி த³ஸ்ஸெந்தோ ஆஹ ‘‘தேன வா அத்தபா⁴வேனா’’தி. ஸேஸமெத்த² உத்தானமேவ.
Katame tena devā daṭṭhabbāti ettha tenāti paccatte karaṇavacananti āha ‘‘katame nāma te devā daṭṭhabbā’’ti. Karaṇattheyeva vā etaṃ karaṇavacananti dassento āha ‘‘tena vā attabhāvenā’’ti. Sesamettha uttānameva.
சேதனாஸுத்தவண்ணனா நிட்டி²தா.
Cetanāsuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / அங்கு³த்தரனிகாய • Aṅguttaranikāya / 1. சேதனாஸுத்தங் • 1. Cetanāsuttaṃ
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / ஸுத்தபிடக (அட்ட²கதா²) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / அங்கு³த்தரனிகாய (அட்ட²கதா²) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 1. சேதனாஸுத்தவண்ணனா • 1. Cetanāsuttavaṇṇanā
