| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
8. චෙතනාසුත්‌තවණ්‌ණනා
8. Cetanāsuttavaṇṇanā
38. අට්‌ඨමෙ යඤ්‌ච, භික්‌ඛවෙ, චෙතෙතීති යං චෙතනං චෙතෙති, පවත්‌තෙතීති අත්‌ථො. යඤ්‌ච පකප්‌පෙතීති යං පකප්‌පනං පකප්‌පෙති, පවත්‌තෙතිච්‌චෙව අත්‌ථො. යඤ්‌ච අනුසෙතීති යඤ්‌ච අනුසයං අනුසෙති, පවත්‌තෙතිච්‌චෙව අත්‌ථො. එත්‌ථ ච චෙතෙතීති තෙභූමකකුසලාකුසලචෙතනා ගහිතා, පකප්‌පෙතීති අට්‌ඨසු ලොභසහගතචිත්‌තෙසු තණ්‌හාදිට්‌ඨිකප්‌පා ගහිතා, අනුසෙතීති ද්‌වාදසන්‌නං චෙතනානං සහජාතකොටියා චෙව උපනිස්‌සයකොටියා ච අනුසයො ගහිතො. ආරම්‌මණමෙතං හොතීති (චෙතනාදිධම්‌මජාතෙ සති කම්‌මවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පත්‌තියා අවාරිතත්‌තා) එතං චෙතනාදිධම්‌මජාතං පච්‌චයො හොති. පච්‌චයො හි ඉධ ආරම්‌මණන්‌ති අධිප්‌පෙතා. විඤ්‌ඤාණස්‌ස ඨිතියාති කම්‌මවිඤ්‌ඤාණස්‌ස ඨිතත්‌ථං. ආරම්‌මණෙ සතීති තස්‌මිං පච්‌චයෙ සති. පතිට්‌ඨා විඤ්‌ඤාණස්‌ස හොතීති තස්‌ස කම්‌මවිඤ්‌ඤාණස්‌ස පතිට්‌ඨා හොති. තස්‌මිං පතිට්‌ඨිතෙ විඤ්‌ඤාණෙති තස්‌මිං කම්‌මවිඤ්‌ඤාණෙ පතිට්‌ඨිතෙ. විරූළ්‌හෙති කම්‌මං ජවාපෙත්‌වා පටිසන්‌ධිආකඩ්‌ඪනසමත්‌ථතාය නිබ්‌බත්‌තමූලෙ ජාතෙ. පුනබ්‌භවාභිනිබ්‌බත්‌තීති පුනබ්‌භවසඞ්‌ඛාතා අභිනිබ්‌බත්‌ති.
38. Aṭṭhame yañca, bhikkhave, cetetīti yaṃ cetanaṃ ceteti, pavattetīti attho. Yañca pakappetīti yaṃ pakappanaṃ pakappeti, pavatteticceva attho. Yañca anusetīti yañca anusayaṃ anuseti, pavatteticceva attho. Ettha ca cetetīti tebhūmakakusalākusalacetanā gahitā, pakappetīti aṭṭhasu lobhasahagatacittesu taṇhādiṭṭhikappā gahitā, anusetīti dvādasannaṃ cetanānaṃ sahajātakoṭiyā ceva upanissayakoṭiyā ca anusayo gahito. Ārammaṇametaṃ hotīti (cetanādidhammajāte sati kammaviññāṇassa uppattiyā avāritattā) etaṃ cetanādidhammajātaṃ paccayo hoti. Paccayo hi idha ārammaṇanti adhippetā. Viññāṇassa ṭhitiyāti kammaviññāṇassa ṭhitatthaṃ. Ārammaṇe satīti tasmiṃ paccaye sati. Patiṭṭhā viññāṇassa hotīti tassa kammaviññāṇassa patiṭṭhā hoti. Tasmiṃ patiṭṭhite viññāṇeti tasmiṃ kammaviññāṇe patiṭṭhite. Virūḷheti kammaṃ javāpetvā paṭisandhiākaḍḍhanasamatthatāya nibbattamūle jāte. Punabbhavābhinibbattīti punabbhavasaṅkhātā abhinibbatti.
නො චෙ, භික්‌ඛවෙ, චෙතෙතීති ඉමිනා තෙභූමකචෙතනාය අප්‌පවත්‌තනක්‌ඛණො වුත්‌තො. නො චෙ පකප්‌පෙතීති ඉමිනා තණ්‌හාදිට්‌ඨිකප්‌පානං අප්‌පවත්‌තනක්‌ඛණො. අථ චෙ අනුසෙතීති ඉමිනා තෙභූමකවිපාකෙසු පරිත්‌තකිරියාසු රූපෙති එත්‌ථ අප්‌පහීනකොටියා අනුසයො ගහිතො. ආරම්‌මණමෙතං හොතීති අනුසයෙ සති කම්‌මවිඤ්‌ඤාණස්‌ස උප්‌පත්‌තියා අවාරිතත්‌තා එතං අනුසයජාතං පච්‌චයොව හොති.
Noce, bhikkhave, cetetīti iminā tebhūmakacetanāya appavattanakkhaṇo vutto. No ce pakappetīti iminā taṇhādiṭṭhikappānaṃ appavattanakkhaṇo. Atha ce anusetīti iminā tebhūmakavipākesu parittakiriyāsu rūpeti ettha appahīnakoṭiyā anusayo gahito. Ārammaṇametaṃhotīti anusaye sati kammaviññāṇassa uppattiyā avāritattā etaṃ anusayajātaṃ paccayova hoti.
නො චෙව චෙතෙතීතිආදීසු පඨමපදෙ තෙභූමකකුසලාකුසලචෙතනා නිවත්‌තා, දුතියපදෙ අට්‌ඨසු චිත්‌තෙසු තණ්‌හාදිට්‌ඨියො, තතියපදෙ වුත්‌තප්‌පකාරෙසු ධම්‌මෙසු යො අප්‌පහීනකොටියා අනුසයිතො අනුසයො, සො නිවත්‌තො.
No ceva cetetītiādīsu paṭhamapade tebhūmakakusalākusalacetanā nivattā, dutiyapade aṭṭhasu cittesu taṇhādiṭṭhiyo, tatiyapade vuttappakāresu dhammesu yo appahīnakoṭiyā anusayito anusayo, so nivatto.
අපිචෙත්‌ථ අසම්‌මොහත්‌ථං චෙතෙති පකප්‌පෙති අනුසෙති, චෙතෙති න පකප්‌පෙති අනුසෙති, න චෙතෙති න පකප්‌පෙති අනුසෙති, න චෙතෙති න පකප්‌පෙති න අනුසෙතීති ඉදම්‌පි චතුක්‌කං වෙදිතබ්‌බං. තත්‌ථ පඨමනයෙ ධම්‌මපරිච්‌ඡෙදො දස්‌සිතො. දුතියනයෙ චෙතෙතීති තෙභූමකකුසලචෙතනා චෙව චතස්‌සො ච අකුසලචෙතනා ගහිතා. න පකප්‌පෙතීති අට්‌ඨසු චිත්‌තෙසු තණ්‌හාදිට්‌ඨියො නිවත්‌තා. අනුසෙතීති තෙභූමකකුසලෙ උපනිස්‌සයකොටියා, චතූසු අකුසලචෙතනාසු සහජාතකොටියා චෙව උපනිස්‌සයකොටියා ච අනුසයො ගහිතො. තතියනයෙ න චෙතෙතීති තෙභූමකකුසලාකුසලං නිවත්‌තං, න පකප්‌පෙතීති අට්‌ඨසු චිත්‌තෙසු තණ්‌හාදිට්‌ඨියො නිවත්‌තා, අනුසෙතීති සුත්‌තෙ ආගතං වාරෙත්‌වා තෙභූමකකුසලාකුසලවිපාකකිරියාරූපෙසු අප්‌පහීනකොටියා උපනිස්‌සයො ගහිතො. චතුත්‌ථනයො පුරිමසදිසොව.
Apicettha asammohatthaṃ ceteti pakappeti anuseti, ceteti na pakappeti anuseti, na ceteti na pakappeti anuseti, na ceteti na pakappeti na anusetīti idampi catukkaṃ veditabbaṃ. Tattha paṭhamanaye dhammaparicchedo dassito. Dutiyanaye cetetīti tebhūmakakusalacetanā ceva catasso ca akusalacetanā gahitā. Na pakappetīti aṭṭhasu cittesu taṇhādiṭṭhiyo nivattā. Anusetīti tebhūmakakusale upanissayakoṭiyā, catūsu akusalacetanāsu sahajātakoṭiyā ceva upanissayakoṭiyā ca anusayo gahito. Tatiyanaye na cetetīti tebhūmakakusalākusalaṃ nivattaṃ, na pakappetīti aṭṭhasu cittesu taṇhādiṭṭhiyo nivattā, anusetīti sutte āgataṃ vāretvā tebhūmakakusalākusalavipākakiriyārūpesu appahīnakoṭiyā upanissayo gahito. Catutthanayo purimasadisova.
තදප්‌පතිට්‌ඨිතෙති තස්‌මිං අප්‌පතිට්‌ඨිතෙ. අවිරූළ්‌හෙති කම්‌මං ජවාපෙත්‌වා පටිසන්‌ධිආකඩ්‌ඪනසමත්‌ථතාය අනිබ්‌බත්‌තමූලෙ. එත්‌ථ පන කිං කථිතන්‌ති? අරහත්‌තමග්‌ගස්‌ස කිච්‌චං, ඛීණාසවස්‌ස කිච්‌චකරණන්‌තිපි නවලොකුත්‌තරධම්‌මාතිපි වත්‌තුං වට්‌ටති. එත්‌ථ ච විඤ්‌ඤාණස්‌ස චෙව ආයතිං පුනබ්‌භවස්‌ස ච අන්‌තරෙ එකො සන්‌ධි, වෙදනාතණ්‌හානමන්‌තරෙ එකො, භවජාතීනමන්‌තරෙ එකොති. අට්‌ඨමං.
Tadappatiṭṭhiteti tasmiṃ appatiṭṭhite. Avirūḷheti kammaṃ javāpetvā paṭisandhiākaḍḍhanasamatthatāya anibbattamūle. Ettha pana kiṃ kathitanti? Arahattamaggassa kiccaṃ, khīṇāsavassa kiccakaraṇantipi navalokuttaradhammātipi vattuṃ vaṭṭati. Ettha ca viññāṇassa ceva āyatiṃ punabbhavassa ca antare eko sandhi, vedanātaṇhānamantare eko, bhavajātīnamantare ekoti. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya / 8. චෙතනාසුත්‌තං • 8. Cetanāsuttaṃ
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8. චෙතනාසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Cetanāsuttavaṇṇanā
