| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi |
๗. สตฺตมวโคฺค
7. Sattamavaggo
(๖๕) ๓. เจตสิกกถา
(65) 3. Cetasikakathā
๔๗๕. นตฺถิ เจตสิโก ธโมฺมติ? อามนฺตาฯ นนุ อตฺถิ เกจิ ธมฺมา จิเตฺตน สหคตา สหชาตา สํสฎฺฐา สมฺปยุตฺตา เอกุปฺปาทา เอกนิโรธา เอกวตฺถุกา เอการมฺมณาติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อตฺถิ เกจิ ธมฺมา จิเตฺตน สหคตา สหชาตา สํสฎฺฐา สมฺปยุตฺตา เอกุปฺปาทา เอกนิโรธา เอกวตฺถุกา เอการมฺมณา, โน จ วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘นตฺถิ เจตสิโก ธโมฺม’’ติฯ
475. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇāti? Āmantā. Hañci atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘natthi cetasiko dhammo’’ti.
ผโสฺส จิเตฺตน สหชาโตติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ ผโสฺส จิเตฺตน สหชาโต, เตน วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘ผโสฺส เจตสิโก’’ติฯ เวทนา…เป.… สญฺญา… เจตนา… สทฺธา… วีริยํ… สติ… สมาธิ… ปญฺญา… ราโค… โทโส… โมโห…เป.… อโนตฺตปฺปํ จิเตฺตน สหชาตนฺติ? อามนฺตาฯ หญฺจิ อโนตฺตปฺปํ จิเตฺตน สหชาตํ, เตน วต เร วตฺตเพฺพ – ‘‘อโนตฺตปฺปํ เจตสิก’’นฺติฯ
Phasso cittena sahajātoti? Āmantā. Hañci phasso cittena sahajāto, tena vata re vattabbe – ‘‘phasso cetasiko’’ti. Vedanā…pe… saññā… cetanā… saddhā… vīriyaṃ… sati… samādhi… paññā… rāgo… doso… moho…pe… anottappaṃ cittena sahajātanti? Āmantā. Hañci anottappaṃ cittena sahajātaṃ, tena vata re vattabbe – ‘‘anottappaṃ cetasika’’nti.
๔๗๖. จิเตฺตน สหชาตาติ กตฺวา เจตสิกาติ? อามนฺตาฯ ผเสฺสน สหชาตาติ กตฺวา ผสฺสสิกาติ 1? อามนฺตาฯ จิเตฺตน สหชาตาติ กตฺวา เจตสิกาติ? อามนฺตา ฯ เวทนาย… สญฺญาย… เจตนาย… สทฺธาย… วีริเยน… สติยา… สมาธินา… ปญฺญาย… ราเคน… โทเสน… โมเหน…เป.… อโนตฺตเปฺปน สหชาตาติ กตฺวา อโนตฺตปฺปาสิกาติ 2? อามนฺตาฯ
476. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā. Phassena sahajātāti katvā phassasikāti 3? Āmantā. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā . Vedanāya… saññāya… cetanāya… saddhāya… vīriyena… satiyā… samādhinā… paññāya… rāgena… dosena… mohena…pe… anottappena sahajātāti katvā anottappāsikāti 4? Āmantā.
๔๗๗. นตฺถิ เจตสิโก ธโมฺมติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา –
477. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘จิตฺตญฺหิทํ เจตสิกา จ ธมฺมา,
‘‘Cittañhidaṃ cetasikā ca dhammā,
อนตฺตโต สํวิทิตสฺส โหนฺติ;
Anattato saṃviditassa honti;
หีนปฺปณีตํ ตทุภเย วิทิตฺวา,
Hīnappaṇītaṃ tadubhaye viditvā,
สมฺมทฺทโส เวทิ ปโลกธมฺม’’นฺติฯ
Sammaddaso vedi palokadhamma’’nti.
อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ อตฺถิ เจตสิโก ธโมฺมติฯ
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
นตฺถิ เจตสิโก ธโมฺมติ? อามนฺตาฯ นนุ วุตฺตํ ภควตา – ‘‘อิธ, เกวฎฺฎ, ภิกฺขุ ปรสตฺตานํ ปรปุคฺคลานํ จิตฺตมฺปิ อาทิสติ เจตสิกมฺปิ อาทิสติ วิตกฺกิตมฺปิ อาทิสติ วิจาริตมฺปิ อาทิสติ – ‘เอวมฺปิ เต มโน, อิตฺถมฺปิ เต มโน, อิติปิ เต จิตฺต’’’นฺติ 5ฯ อเตฺถว สุตฺตโนฺตติ? อามนฺตาฯ เตน หิ อตฺถิ เจตสิโก ธโมฺมติฯ
Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati cetasikampi ādisati vitakkitampi ādisati vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
เจตสิกกถา นิฎฺฐิตาฯ
Cetasikakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๓. เจตสิกกถาวณฺณนา • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๓. เจตสิกกถาวณฺณนา • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๓. เจตสิกกถาวณฺณนา • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
