| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi |
៧. សត្តមវគ្គោ
7. Sattamavaggo
(៦៥) ៣. ចេតសិកកថា
(65) 3. Cetasikakathā
៤៧៥. នត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោតិ? អាមន្តា។ ននុ អត្ថិ កេចិ ធម្មា ចិត្តេន សហគតា សហជាតា សំសដ្ឋា សម្បយុត្តា ឯកុប្បាទា ឯកនិរោធា ឯកវត្ថុកា ឯការម្មណាតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អត្ថិ កេចិ ធម្មា ចិត្តេន សហគតា សហជាតា សំសដ្ឋា សម្បយុត្តា ឯកុប្បាទា ឯកនិរោធា ឯកវត្ថុកា ឯការម្មណា, នោ ច វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘នត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោ’’តិ។
475. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇāti? Āmantā. Hañci atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘natthi cetasiko dhammo’’ti.
ផស្សោ ចិត្តេន សហជាតោតិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ ផស្សោ ចិត្តេន សហជាតោ, តេន វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘ផស្សោ ចេតសិកោ’’តិ។ វេទនា…បេ.… សញ្ញា… ចេតនា… សទ្ធា… វីរិយំ… សតិ… សមាធិ… បញ្ញា… រាគោ… ទោសោ… មោហោ…បេ.… អនោត្តប្បំ ចិត្តេន សហជាតន្តិ? អាមន្តា។ ហញ្ចិ អនោត្តប្បំ ចិត្តេន សហជាតំ, តេន វត រេ វត្តព្ពេ – ‘‘អនោត្តប្បំ ចេតសិក’’ន្តិ។
Phasso cittena sahajātoti? Āmantā. Hañci phasso cittena sahajāto, tena vata re vattabbe – ‘‘phasso cetasiko’’ti. Vedanā…pe… saññā… cetanā… saddhā… vīriyaṃ… sati… samādhi… paññā… rāgo… doso… moho…pe… anottappaṃ cittena sahajātanti? Āmantā. Hañci anottappaṃ cittena sahajātaṃ, tena vata re vattabbe – ‘‘anottappaṃ cetasika’’nti.
៤៧៦. ចិត្តេន សហជាតាតិ កត្វា ចេតសិកាតិ? អាមន្តា។ ផស្សេន សហជាតាតិ កត្វា ផស្សសិកាតិ 1? អាមន្តា។ ចិត្តេន សហជាតាតិ កត្វា ចេតសិកាតិ? អាមន្តា ។ វេទនាយ… សញ្ញាយ… ចេតនាយ… សទ្ធាយ… វីរិយេន… សតិយា… សមាធិនា… បញ្ញាយ… រាគេន… ទោសេន… មោហេន…បេ.… អនោត្តប្បេន សហជាតាតិ កត្វា អនោត្តប្បាសិកាតិ 2? អាមន្តា។
476. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā. Phassena sahajātāti katvā phassasikāti 3? Āmantā. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā . Vedanāya… saññāya… cetanāya… saddhāya… vīriyena… satiyā… samādhinā… paññāya… rāgena… dosena… mohena…pe… anottappena sahajātāti katvā anottappāsikāti 4? Āmantā.
៤៧៧. នត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោតិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា –
477. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ចិត្តញ្ហិទំ ចេតសិកា ច ធម្មា,
‘‘Cittañhidaṃ cetasikā ca dhammā,
អនត្តតោ សំវិទិតស្ស ហោន្តិ;
Anattato saṃviditassa honti;
ហីនប្បណីតំ តទុភយេ វិទិត្វា,
Hīnappaṇītaṃ tadubhaye viditvā,
សម្មទ្ទសោ វេទិ បលោកធម្ម’’ន្តិ។
Sammaddaso vedi palokadhamma’’nti.
អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ អត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោតិ។
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
នត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោតិ? អាមន្តា។ ននុ វុត្តំ ភគវតា – ‘‘ឥធ, កេវដ្ដ, ភិក្ខុ បរសត្តានំ បរបុគ្គលានំ ចិត្តម្បិ អាទិសតិ ចេតសិកម្បិ អាទិសតិ វិតក្កិតម្បិ អាទិសតិ វិចារិតម្បិ អាទិសតិ – ‘ឯវម្បិ តេ មនោ, ឥត្ថម្បិ តេ មនោ, ឥតិបិ តេ ចិត្ត’’’ន្តិ 5។ អត្ថេវ សុត្តន្តោតិ? អាមន្តា។ តេន ហិ អត្ថិ ចេតសិកោ ធម្មោតិ។
Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati cetasikampi ādisati vitakkitampi ādisati vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ចេតសិកកថា និដ្ឋិតា។
Cetasikakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / អភិធម្មបិដក (អដ្ឋកថា) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ៣. ចេតសិកកថាវណ្ណនា • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៣. ចេតសិកកថាវណ្ណនា • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៣. ចេតសិកកថាវណ្ណនា • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
