| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಥಾವತ್ಥುಪಾಳಿ • Kathāvatthupāḷi |
೭. ಸತ್ತಮವಗ್ಗೋ
7. Sattamavaggo
(೬೫) ೩. ಚೇತಸಿಕಕಥಾ
(65) 3. Cetasikakathā
೪೭೫. ನತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ಅತ್ಥಿ ಕೇಚಿ ಧಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಗತಾ ಸಹಜಾತಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ಏಕನಿರೋಧಾ ಏಕವತ್ಥುಕಾ ಏಕಾರಮ್ಮಣಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅತ್ಥಿ ಕೇಚಿ ಧಮ್ಮಾ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಗತಾ ಸಹಜಾತಾ ಸಂಸಟ್ಠಾ ಸಮ್ಪಯುತ್ತಾ ಏಕುಪ್ಪಾದಾ ಏಕನಿರೋಧಾ ಏಕವತ್ಥುಕಾ ಏಕಾರಮ್ಮಣಾ, ನೋ ಚ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ನತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋ’’ತಿ।
475. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇāti? Āmantā. Hañci atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘natthi cetasiko dhammo’’ti.
ಫಸ್ಸೋ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಫಸ್ಸೋ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತೋ, ತೇನ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಫಸ್ಸೋ ಚೇತಸಿಕೋ’’ತಿ। ವೇದನಾ…ಪೇ॰… ಸಞ್ಞಾ… ಚೇತನಾ… ಸದ್ಧಾ… ವೀರಿಯಂ… ಸತಿ… ಸಮಾಧಿ… ಪಞ್ಞಾ… ರಾಗೋ… ದೋಸೋ… ಮೋಹೋ…ಪೇ॰… ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತನ್ತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಹಞ್ಚಿ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತಂ, ತೇನ ವತ ರೇ ವತ್ತಬ್ಬೇ – ‘‘ಅನೋತ್ತಪ್ಪಂ ಚೇತಸಿಕ’’ನ್ತಿ।
Phasso cittena sahajātoti? Āmantā. Hañci phasso cittena sahajāto, tena vata re vattabbe – ‘‘phasso cetasiko’’ti. Vedanā…pe… saññā… cetanā… saddhā… vīriyaṃ… sati… samādhi… paññā… rāgo… doso… moho…pe… anottappaṃ cittena sahajātanti? Āmantā. Hañci anottappaṃ cittena sahajātaṃ, tena vata re vattabbe – ‘‘anottappaṃ cetasika’’nti.
೪೭೬. ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತಾತಿ ಕತ್ವಾ ಚೇತಸಿಕಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ಫಸ್ಸೇನ ಸಹಜಾತಾತಿ ಕತ್ವಾ ಫಸ್ಸಸಿಕಾತಿ 1? ಆಮನ್ತಾ। ಚಿತ್ತೇನ ಸಹಜಾತಾತಿ ಕತ್ವಾ ಚೇತಸಿಕಾತಿ? ಆಮನ್ತಾ । ವೇದನಾಯ… ಸಞ್ಞಾಯ… ಚೇತನಾಯ… ಸದ್ಧಾಯ… ವೀರಿಯೇನ… ಸತಿಯಾ… ಸಮಾಧಿನಾ… ಪಞ್ಞಾಯ… ರಾಗೇನ… ದೋಸೇನ… ಮೋಹೇನ…ಪೇ॰… ಅನೋತ್ತಪ್ಪೇನ ಸಹಜಾತಾತಿ ಕತ್ವಾ ಅನೋತ್ತಪ್ಪಾಸಿಕಾತಿ 2? ಆಮನ್ತಾ।
476. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā. Phassena sahajātāti katvā phassasikāti 3? Āmantā. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā . Vedanāya… saññāya… cetanāya… saddhāya… vīriyena… satiyā… samādhinā… paññāya… rāgena… dosena… mohena…pe… anottappena sahajātāti katvā anottappāsikāti 4? Āmantā.
೪೭೭. ನತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ –
477. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ಚಿತ್ತಞ್ಹಿದಂ ಚೇತಸಿಕಾ ಚ ಧಮ್ಮಾ,
‘‘Cittañhidaṃ cetasikā ca dhammā,
ಅನತ್ತತೋ ಸಂವಿದಿತಸ್ಸ ಹೋನ್ತಿ।
Anattato saṃviditassa honti;
ಹೀನಪ್ಪಣೀತಂ ತದುಭಯೇ ವಿದಿತ್ವಾ,
Hīnappaṇītaṃ tadubhaye viditvā,
ಸಮ್ಮದ್ದಸೋ ವೇದಿ ಪಲೋಕಧಮ್ಮ’’ನ್ತಿ॥
Sammaddaso vedi palokadhamma’’nti.
ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋತಿ।
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ನತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ನನು ವುತ್ತಂ ಭಗವತಾ – ‘‘ಇಧ, ಕೇವಟ್ಟ, ಭಿಕ್ಖು ಪರಸತ್ತಾನಂ ಪರಪುಗ್ಗಲಾನಂ ಚಿತ್ತಮ್ಪಿ ಆದಿಸತಿ ಚೇತಸಿಕಮ್ಪಿ ಆದಿಸತಿ ವಿತಕ್ಕಿತಮ್ಪಿ ಆದಿಸತಿ ವಿಚಾರಿತಮ್ಪಿ ಆದಿಸತಿ – ‘ಏವಮ್ಪಿ ತೇ ಮನೋ, ಇತ್ಥಮ್ಪಿ ತೇ ಮನೋ, ಇತಿಪಿ ತೇ ಚಿತ್ತ’’’ನ್ತಿ 5। ಅತ್ಥೇವ ಸುತ್ತನ್ತೋತಿ? ಆಮನ್ತಾ। ತೇನ ಹಿ ಅತ್ಥಿ ಚೇತಸಿಕೋ ಧಮ್ಮೋತಿ।
Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati cetasikampi ādisati vitakkitampi ādisati vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ಚೇತಸಿಕಕಥಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Cetasikakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ೩. ಚೇತಸಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ೩. ಚೇತಸಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಪಞ್ಚಪಕರಣ-ಅನುಟೀಕಾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ೩. ಚೇತಸಿಕಕಥಾವಣ್ಣನಾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
