| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਕਥਾવਤ੍ਥੁਪਾਲ਼ਿ • Kathāvatthupāḷi |
੭. ਸਤ੍ਤਮવਗ੍ਗੋ
7. Sattamavaggo
(੬੫) ੩. ਚੇਤਸਿਕਕਥਾ
(65) 3. Cetasikakathā
੪੭੫. ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ ਅਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ ਏਕવਤ੍ਥੁਕਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ਅਤ੍ਥਿ ਕੇਚਿ ਧਮ੍ਮਾ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਗਤਾ ਸਹਜਾਤਾ ਸਂਸਟ੍ਠਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਾ ਏਕਨਿਰੋਧਾ ਏਕવਤ੍ਥੁਕਾ ਏਕਾਰਮ੍ਮਣਾ, ਨੋ ਚ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋ’’ਤਿ।
475. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇāti? Āmantā. Hañci atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘natthi cetasiko dhammo’’ti.
ਫਸ੍ਸੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ਫਸ੍ਸੋ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤੋ, ਤੇਨ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਫਸ੍ਸੋ ਚੇਤਸਿਕੋ’’ਤਿ। વੇਦਨਾ…ਪੇ॰… ਸਞ੍ਞਾ… ਚੇਤਨਾ… ਸਦ੍ਧਾ… વੀਰਿਯਂ… ਸਤਿ… ਸਮਾਧਿ… ਪਞ੍ਞਾ… ਰਾਗੋ… ਦੋਸੋ… ਮੋਹੋ…ਪੇ॰… ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਨ੍ਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਹਞ੍ਚਿ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਂ, ਤੇਨ વਤ ਰੇ વਤ੍ਤਬ੍ਬੇ – ‘‘ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਚੇਤਸਿਕ’’ਨ੍ਤਿ।
Phasso cittena sahajātoti? Āmantā. Hañci phasso cittena sahajāto, tena vata re vattabbe – ‘‘phasso cetasiko’’ti. Vedanā…pe… saññā… cetanā… saddhā… vīriyaṃ… sati… samādhi… paññā… rāgo… doso… moho…pe… anottappaṃ cittena sahajātanti? Āmantā. Hañci anottappaṃ cittena sahajātaṃ, tena vata re vattabbe – ‘‘anottappaṃ cetasika’’nti.
੪੭੬. ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਾਤਿ ਕਤ੍વਾ ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਫਸ੍ਸੇਨ ਸਹਜਾਤਾਤਿ ਕਤ੍વਾ ਫਸ੍ਸਸਿਕਾਤਿ 1? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਚਿਤ੍ਤੇਨ ਸਹਜਾਤਾਤਿ ਕਤ੍વਾ ਚੇਤਸਿਕਾਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ । વੇਦਨਾਯ… ਸਞ੍ਞਾਯ… ਚੇਤਨਾਯ… ਸਦ੍ਧਾਯ… વੀਰਿਯੇਨ… ਸਤਿਯਾ… ਸਮਾਧਿਨਾ… ਪਞ੍ਞਾਯ… ਰਾਗੇਨ… ਦੋਸੇਨ… ਮੋਹੇਨ…ਪੇ॰… ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਸਹਜਾਤਾਤਿ ਕਤ੍વਾ ਅਨੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਸਿਕਾਤਿ 2? ਆਮਨ੍ਤਾ।
476. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā. Phassena sahajātāti katvā phassasikāti 3? Āmantā. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā . Vedanāya… saññāya… cetanāya… saddhāya… vīriyena… satiyā… samādhinā… paññāya… rāgena… dosena… mohena…pe… anottappena sahajātāti katvā anottappāsikāti 4? Āmantā.
੪੭੭. ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ –
477. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ਚਿਤ੍ਤਞ੍ਹਿਦਂ ਚੇਤਸਿਕਾ ਚ ਧਮ੍ਮਾ,
‘‘Cittañhidaṃ cetasikā ca dhammā,
ਅਨਤ੍ਤਤੋ ਸਂવਿਦਿਤਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ।
Anattato saṃviditassa honti;
ਹੀਨਪ੍ਪਣੀਤਂ ਤਦੁਭਯੇ વਿਦਿਤ੍વਾ,
Hīnappaṇītaṃ tadubhaye viditvā,
ਸਮ੍ਮਦ੍ਦਸੋ વੇਦਿ ਪਲੋਕਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ॥
Sammaddaso vedi palokadhamma’’nti.
ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ।
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ਨਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਨਨੁ વੁਤ੍ਤਂ ਭਗવਤਾ – ‘‘ਇਧ, ਕੇવਟ੍ਟ, ਭਿਕ੍ਖੁ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਪੁਗ੍ਗਲਾਨਂ ਚਿਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ ਚੇਤਸਿਕਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ વਿਤਕ੍ਕਿਤਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ વਿਚਾਰਿਤਮ੍ਪਿ ਆਦਿਸਤਿ – ‘ਏવਮ੍ਪਿ ਤੇ ਮਨੋ, ਇਤ੍ਥਮ੍ਪਿ ਤੇ ਮਨੋ, ਇਤਿਪਿ ਤੇ ਚਿਤ੍ਤ’’’ਨ੍ਤਿ 5। ਅਤ੍ਥੇવ ਸੁਤ੍ਤਨ੍ਤੋਤਿ? ਆਮਨ੍ਤਾ। ਤੇਨ ਹਿ ਅਤ੍ਥਿ ਚੇਤਸਿਕੋ ਧਮ੍ਮੋਤਿ।
Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati cetasikampi ādisati vitakkitampi ādisati vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ਚੇਤਸਿਕਕਥਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Cetasikakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ੩. ਚੇਤਸਿਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੩. ਚੇਤਸਿਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੩. ਚੇਤਸਿਕਕਥਾવਣ੍ਣਨਾ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
