| Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / കഥാവത്ഥുപാളി • Kathāvatthupāḷi |
൭. സത്തമവഗ്ഗോ
7. Sattamavaggo
(൬൫) ൩. ചേതസികകഥാ
(65) 3. Cetasikakathā
൪൭൫. നത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോതി? ആമന്താ. നനു അത്ഥി കേചി ധമ്മാ ചിത്തേന സഹഗതാ സഹജാതാ സംസട്ഠാ സമ്പയുത്താ ഏകുപ്പാദാ ഏകനിരോധാ ഏകവത്ഥുകാ ഏകാരമ്മണാതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അത്ഥി കേചി ധമ്മാ ചിത്തേന സഹഗതാ സഹജാതാ സംസട്ഠാ സമ്പയുത്താ ഏകുപ്പാദാ ഏകനിരോധാ ഏകവത്ഥുകാ ഏകാരമ്മണാ, നോ ച വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘നത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോ’’തി.
475. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇāti? Āmantā. Hañci atthi keci dhammā cittena sahagatā sahajātā saṃsaṭṭhā sampayuttā ekuppādā ekanirodhā ekavatthukā ekārammaṇā, no ca vata re vattabbe – ‘‘natthi cetasiko dhammo’’ti.
ഫസ്സോ ചിത്തേന സഹജാതോതി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി ഫസ്സോ ചിത്തേന സഹജാതോ, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘ഫസ്സോ ചേതസികോ’’തി. വേദനാ…പേ॰… സഞ്ഞാ… ചേതനാ… സദ്ധാ… വീരിയം… സതി… സമാധി… പഞ്ഞാ… രാഗോ… ദോസോ… മോഹോ…പേ॰… അനോത്തപ്പം ചിത്തേന സഹജാതന്തി? ആമന്താ. ഹഞ്ചി അനോത്തപ്പം ചിത്തേന സഹജാതം, തേന വത രേ വത്തബ്ബേ – ‘‘അനോത്തപ്പം ചേതസിക’’ന്തി.
Phasso cittena sahajātoti? Āmantā. Hañci phasso cittena sahajāto, tena vata re vattabbe – ‘‘phasso cetasiko’’ti. Vedanā…pe… saññā… cetanā… saddhā… vīriyaṃ… sati… samādhi… paññā… rāgo… doso… moho…pe… anottappaṃ cittena sahajātanti? Āmantā. Hañci anottappaṃ cittena sahajātaṃ, tena vata re vattabbe – ‘‘anottappaṃ cetasika’’nti.
൪൭൬. ചിത്തേന സഹജാതാതി കത്വാ ചേതസികാതി? ആമന്താ. ഫസ്സേന സഹജാതാതി കത്വാ ഫസ്സസികാതി 1? ആമന്താ. ചിത്തേന സഹജാതാതി കത്വാ ചേതസികാതി? ആമന്താ . വേദനായ… സഞ്ഞായ… ചേതനായ… സദ്ധായ… വീരിയേന… സതിയാ… സമാധിനാ… പഞ്ഞായ… രാഗേന… ദോസേന… മോഹേന…പേ॰… അനോത്തപ്പേന സഹജാതാതി കത്വാ അനോത്തപ്പാസികാതി 2? ആമന്താ.
476. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā. Phassena sahajātāti katvā phassasikāti 3? Āmantā. Cittena sahajātāti katvā cetasikāti? Āmantā . Vedanāya… saññāya… cetanāya… saddhāya… vīriyena… satiyā… samādhinā… paññāya… rāgena… dosena… mohena…pe… anottappena sahajātāti katvā anottappāsikāti 4? Āmantā.
൪൭൭. നത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോതി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ –
477. Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā –
‘‘ചിത്തഞ്ഹിദം ചേതസികാ ച ധമ്മാ,
‘‘Cittañhidaṃ cetasikā ca dhammā,
അനത്തതോ സംവിദിതസ്സ ഹോന്തി;
Anattato saṃviditassa honti;
ഹീനപ്പണീതം തദുഭയേ വിദിത്വാ,
Hīnappaṇītaṃ tadubhaye viditvā,
സമ്മദ്ദസോ വേദി പലോകധമ്മ’’ന്തി.
Sammaddaso vedi palokadhamma’’nti.
അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി അത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോതി.
Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
നത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോതി? ആമന്താ. നനു വുത്തം ഭഗവതാ – ‘‘ഇധ, കേവട്ട, ഭിക്ഖു പരസത്താനം പരപുഗ്ഗലാനം ചിത്തമ്പി ആദിസതി ചേതസികമ്പി ആദിസതി വിതക്കിതമ്പി ആദിസതി വിചാരിതമ്പി ആദിസതി – ‘ഏവമ്പി തേ മനോ, ഇത്ഥമ്പി തേ മനോ, ഇതിപി തേ ചിത്ത’’’ന്തി 5. അത്ഥേവ സുത്തന്തോതി? ആമന്താ. തേന ഹി അത്ഥി ചേതസികോ ധമ്മോതി.
Natthi cetasiko dhammoti? Āmantā. Nanu vuttaṃ bhagavatā – ‘‘idha, kevaṭṭa, bhikkhu parasattānaṃ parapuggalānaṃ cittampi ādisati cetasikampi ādisati vitakkitampi ādisati vicāritampi ādisati – ‘evampi te mano, itthampi te mano, itipi te citta’’’nti 6. Attheva suttantoti? Āmantā. Tena hi atthi cetasiko dhammoti.
ചേതസികകഥാ നിട്ഠിതാ.
Cetasikakathā niṭṭhitā.
Footnotes:
Related texts:
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / അഭിധമ്മപിടക (അട്ഠകഥാ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ൩. ചേതസികകഥാവണ്ണനാ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൩. ചേതസികകഥാവണ്ണനാ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൩. ചേതസികകഥാവണ്ണനാ • 3. Cetasikakathāvaṇṇanā
