| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
੧੦. ਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
10. Cetiyasuttavaṇṇanā
੮੨੨. ਦਸਮੇ ਨਿਸੀਦਨਨ੍ਤਿ ਚਮ੍ਮਖਣ੍ਡਂ ਅਧਿਪ੍ਪੇਤਂ। ਉਦੇਨਂ ਚੇਤਿਯਨ੍ਤਿ ਉਦੇਨਯਕ੍ਖਸ੍ਸ ਚੇਤਿਯਟ੍ਠਾਨੇ ਕਤવਿਹਾਰੋ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਗੋਤਮਕਾਦੀਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਭਾવਿਤਾਤਿ વਡ੍ਢਿਤਾ। ਬਹੁਲੀਕਤਾਤਿ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਕਤਾ। ਯਾਨੀਕਤਾਤਿ ਯੁਤ੍ਤਯਾਨਂ વਿਯ ਕਤਾ। વਤ੍ਥੁਕਤਾਤਿ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਟ੍ਠੇਨ વਤ੍ਥੁ વਿਯ ਕਤਾ। ਅਨੁਟ੍ਠਿਤਾਤਿ ਅਧਿਟ੍ਠਿਤਾ। ਪਰਿਚਿਤਾਤਿ ਸਮਨ੍ਤਤੋ ਚਿਤਾ ਸੁવਡ੍ਢਿਤਾ। ਸੁਸਮਾਰਦ੍ਧਾਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਸਮਾਰਦ੍ਧਾ।
822. Dasame nisīdananti cammakhaṇḍaṃ adhippetaṃ. Udenaṃ cetiyanti udenayakkhassa cetiyaṭṭhāne katavihāro vuccati. Gotamakādīsupi eseva nayo. Bhāvitāti vaḍḍhitā. Bahulīkatāti punappunaṃ katā. Yānīkatāti yuttayānaṃ viya katā. Vatthukatāti patiṭṭhānaṭṭhena vatthu viya katā. Anuṭṭhitāti adhiṭṭhitā. Paricitāti samantato citā suvaḍḍhitā. Susamāraddhāti suṭṭhu samāraddhā.
ਇਤਿ ਅਨਿਯਮੇਨ ਕਥੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਨਿਯਮੇਤ੍વਾ ਦਸ੍ਸੇਨ੍ਤੋ ਤਥਾਗਤਸ੍ਸ ਖੋਤਿਆਦਿਮਾਹ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਕਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਆਯੁਕਪ੍ਪਂ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਕਾਲੇ ਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਆਯੁਪ੍ਪਮਾਣਂ, ਤਂ ਪਰਿਪੁਣ੍ਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ। ਕਪ੍ਪਾવਸੇਸਂ વਾਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਂ વਾ ਭਿਯ੍ਯੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤવਸ੍ਸਸਤਤੋ ਅਤਿਰੇਕਂ વਾ। ਮਹਾਸੀવਤ੍ਥੇਰੋ ਪਨਾਹ ‘‘ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਅਟ੍ਠਾਨੇ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਯਥੇવ ਹਿ વੇਲ਼ੁવਗਾਮਕੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਂ ਮਾਰਣਨ੍ਤਿਕવੇਦਨਂ ਦਸ ਮਾਸੇ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਸਿ, ਏવਂ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਤਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਦਸ ਦਸ ਮਾਸੇਪਿ વਿਕ੍ਖਮ੍ਭੇਨ੍ਤੋ ਇਮਂ ਭਦ੍ਦਕਪ੍ਪਮੇવ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ।
Iti aniyamena kathetvā puna niyametvā dassento tathāgatassa khotiādimāha. Ettha ca kappanti āyukappaṃ, tasmiṃ tasmiṃ kāle yaṃ manussānaṃ āyuppamāṇaṃ, taṃ paripuṇṇaṃ karonto tiṭṭheyya. Kappāvasesaṃ vāti ‘‘appaṃ vā bhiyyo’’ti vuttavassasatato atirekaṃ vā. Mahāsīvatthero panāha ‘‘buddhānaṃ aṭṭhāne gajjitaṃ nāma natthi. Yatheva hi veḷuvagāmake uppannaṃ māraṇantikavedanaṃ dasa māse vikkhambhesi, evaṃ punappunaṃ taṃ samāpattiṃ samāpajjitvā dasa dasa māsepi vikkhambhento imaṃ bhaddakappameva tiṭṭheyyā’’ti.
ਕਸ੍ਮਾ ਪਨ ਨ ਠਿਤੋਤਿ? ਉਪਾਦਿਣ੍ਣਕਸਰੀਰਂ ਨਾਮ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦੀਹਿ ਅਭਿਭੁਯ੍ਯਤਿ, ਬੁਦ੍ਧਾ ਨਾਮ ਖਣ੍ਡਿਚ੍ਚਾਦਿਭਾવਂ ਅਪਤ੍વਾવ ਪਞ੍ਚਮੇ ਆਯੁਕੋਟ੍ਠਾਸੇ ਬਹੁਜਨਸ੍ਸ ਪਿਯਮਨਾਪਕਾਲੇਯੇવ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਨ੍ਤਿ। ਬੁਦ੍ਧਾਨੁਬੁਦ੍ਧੇਸੁ ਚ ਮਹਾਸਾવਕੇਸੁ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬੁਤੇਸੁ ਏਕਕੇਨ ਖਾਣੁਕੇਨ વਿਯ ਠਾਤਬ੍ਬਂ ਹੋਤਿ, ਦਹਰਸਾਮਣੇਰਪਰਿવਾਰਿਤੇਨ વਾ, ਤਤੋ – ‘‘ਅਹੋ ਬੁਦ੍ਧਾਨਂ ਪਰਿਸਾ’’ਤਿ ਹੀਲ਼ੇਤਬ੍ਬਤਂ ਆਪਜ੍ਜੇਯ੍ਯ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਠਿਤੋਤਿ। ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਪਿ ਸੋ ਪਨ ਨ ਰੁਚ੍ਚਤਿ, ‘‘ਆਯੁਕਪ੍ਪੋ’’ਤਿ ਇਦਮੇવ ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਂ ਨਿਯਮਿਤਂ।
Kasmā pana na ṭhitoti? Upādiṇṇakasarīraṃ nāma khaṇḍiccādīhi abhibhuyyati, buddhā nāma khaṇḍiccādibhāvaṃ apatvāva pañcame āyukoṭṭhāse bahujanassa piyamanāpakāleyeva parinibbāyanti. Buddhānubuddhesu ca mahāsāvakesu parinibbutesu ekakena khāṇukena viya ṭhātabbaṃ hoti, daharasāmaṇeraparivāritena vā, tato – ‘‘aho buddhānaṃ parisā’’ti hīḷetabbataṃ āpajjeyya, tasmā na ṭhitoti. Evaṃ vuttepi so pana na ruccati, ‘‘āyukappo’’ti idameva aṭṭhakathāyaṃ niyamitaṃ.
ਯਥਾ ਤਂ ਮਾਰੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਤਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਯਥਾ ਮਾਰੇਨ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਿਤਚਿਤ੍ਤੋ ਅਜ੍ਝੋਤ੍ਥਟਚਿਤ੍ਤੋ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਕੋਚਿ ਪੁਥੁਜ੍ਜਨੋ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯ, ਏવਮੇવ ਨਾਸਕ੍ਖਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿਤੁਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਮਾਰੋ ਹਿ ਯਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬੇਨ ਸਬ੍ਬਂ ਦ੍વਾਦਸ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਤਸ੍ਸ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਤਿ। ਥੇਰਸ੍ਸ ਚ ਚਤ੍ਤਾਰੋ વਿਪਲ੍ਲਾਸਾ ਅਪ੍ਪਹੀਨਾ, ਤੇਨਸ੍ਸ ਮਾਰੋ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੋ ਪਨ ਚਿਤ੍ਤਪਰਿਯੁਟ੍ਠਾਨਂ ਕਰੋਨ੍ਤੋ ਕਿਂ ਕਰੋਤੀਤਿ? ਭੇਰવਂ ਰੂਪਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਸਦ੍ਦਾਰਮ੍ਮਣਂ વਾ ਸਾવੇਤਿ, ਤਤੋ ਸਤ੍ਤਾ ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ વਾ ਸੁਤ੍વਾ વਾ ਸਤਿਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਤ੍વਾ વਿવਟਮੁਖਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਸਂ ਮੁਖੇਨ ਹਤ੍ਥਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਹਦਯਂ ਮਦ੍ਦਤਿ, ਤੇ વਿਸਞ੍ਞੀ ਹੁਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ। ਥੇਰਸ੍ਸ ਪਨੇਸ ਮੁਖੇ ਹਤ੍ਥਂ ਪવੇਸੇਤੁਂ ਕਿਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਤਿ? ਭੇਰવਾਰਮ੍ਮਣਂ ਪਨ ਦਸ੍ਸੇਤਿ, ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਥੇਰੋ ਨਿਮਿਤ੍ਤੋਭਾਸਂ ਨ ਪਟਿવਿਜ੍ਝਿ। ਜਾਨਨ੍ਤੋਯੇવ ਭਗવਾ ਕਿਮਤ੍ਥਂ ਯਾવਤਤਿਯਕਂ ਆਮਨ੍ਤੇਸੀਤਿ। ਪਰਤੋ ‘‘ਤਿਟ੍ਠਤੁ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ’’ਤਿ ਯਾਚਿਤੇ ‘‘ਤੁਯ੍ਹੇવੇਤਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ, ਤੁਯ੍ਹੇવੇਤਂ ਅਪਰਦ੍ਧ’’ਨ੍ਤਿ ਦੋਸਾਰੋਪਨੇਨ ਸੋਕਤਨੁਕਰਣਤ੍ਥਂ।
Yathā taṃ mārena pariyuṭṭhitacittoti ettha tanti nipātamattaṃ. Yathā mārena pariyuṭṭhitacitto ajjhotthaṭacitto aññopi koci puthujjano paṭivijjhituṃ na sakkuṇeyya, evameva nāsakkhi paṭivijjhitunti attho. Māro hi yassa sabbena sabbaṃ dvādasa vipallāsā appahīnā, tassa cittaṃ pariyuṭṭhāti. Therassa ca cattāro vipallāsā appahīnā, tenassa māro cittaṃ pariyuṭṭhāsi. So pana cittapariyuṭṭhānaṃ karonto kiṃ karotīti? Bheravaṃ rūpārammaṇaṃ vā dasseti, saddārammaṇaṃ vā sāveti, tato sattā taṃ disvā vā sutvā vā satiṃ vissajjetvā vivaṭamukhā honti, tesaṃ mukhena hatthaṃ pavesetvā hadayaṃ maddati, te visaññī hutvā tiṭṭhanti. Therassa panesa mukhe hatthaṃ pavesetuṃ kiṃ sakkhissati? Bheravārammaṇaṃ pana dasseti, taṃ disvā thero nimittobhāsaṃ na paṭivijjhi. Jānantoyeva bhagavā kimatthaṃ yāvatatiyakaṃ āmantesīti. Parato ‘‘tiṭṭhatu, bhante, bhagavā’’ti yācite ‘‘tuyhevetaṃ dukkaṭaṃ, tuyhevetaṃ aparaddha’’nti dosāropanena sokatanukaraṇatthaṃ.
ਮਾਰੋ ਪਾਪਿਮਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਸਤ੍ਤੇ ਅਨਤ੍ਥੇ ਨਿਯੋਜੇਨ੍ਤੋ ਮਾਰੇਤੀਤਿ ਮਾਰੋ। ਪਾਪਿਮਾਤਿ ਤਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਂ। ਸੋ ਹਿ ਪਾਪਧਮ੍ਮਸਮਨ੍ਨਾਗਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਪਾਪਿਮਾ’’ਤਿ વੁਚ੍ਚਤਿ। ਕਣ੍ਹੋ, ਅਨ੍ਤਕੋ, ਨਮੁਚਿ, ਪਮਤ੍ਤਬਨ੍ਧੂਤਿਪਿ ਤਸ੍ਸੇવ ਨਾਮਾਨਿ। ਭਾਸਿਤਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾਤਿ ਅਯਞ੍ਹਿ ਭਗવਤੋ ਸਮ੍ਬੋਧਿਪਤ੍ਤਿਯਾ ਅਟ੍ਠਮੇ ਸਤ੍ਤਾਹੇ ਬੋਧਿਮਣ੍ਡਂਯੇવ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ – ‘‘ਭਗવਾ ਯਦਤ੍ਥਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ ਪਾਰਮਿਯੋ ਪੂਰਿਤਾ, ਸੋ વੋ ਅਤ੍ਥੋ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੋ, ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਸਬ੍ਬਞ੍ਞੁਤਞ੍ਞਾਣਂ, ਕਿਂ વੋ ਲੋਕવਿਚਰਣੇਨਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਯਥਾ ਅਜ੍ਜ, ਏવਮੇવ – ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੁ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੁ, ਸੁਗਤੋ,’’ਤਿ ਯਾਚਿ। ਭਗવਾ ਚਸ੍ਸ ‘‘ਨ ਤਾવਾਹ’’ਨ੍ਤਿਆਦੀਨਿ વਤ੍વਾ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ ‘‘ਭਾਸਿਤਾ ਖੋ ਪਨੇਸਾ, ਭਨ੍ਤੇ,’’ਤਿਆਦਿਮਾਹ।
Māro pāpimāti ettha satte anatthe niyojento māretīti māro. Pāpimāti tasseva vevacanaṃ. So hi pāpadhammasamannāgatattā ‘‘pāpimā’’ti vuccati. Kaṇho, antako, namuci, pamattabandhūtipi tasseva nāmāni. Bhāsitā kho panesāti ayañhi bhagavato sambodhipattiyā aṭṭhame sattāhe bodhimaṇḍaṃyeva āgantvā – ‘‘bhagavā yadatthaṃ tumhehi pāramiyo pūritā, so vo attho anuppatto, paṭividdhaṃ sabbaññutaññāṇaṃ, kiṃ vo lokavicaraṇenā’’ti vatvā yathā ajja, evameva – ‘‘parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu, sugato,’’ti yāci. Bhagavā cassa ‘‘na tāvāha’’ntiādīni vatvā paṭikkhipi. Taṃ sandhāya ‘‘bhāsitā kho panesā, bhante,’’tiādimāha.
ਤਤ੍ਥ વਿਯਤ੍ਤਾਤਿ ਮਗ੍ਗવਸੇਨ ਬ੍ਯਤ੍ਤਾ। ਤਥੇવ વਿਨੀਤਾ। ਤਥਾ વਿਸਾਰਦਾ। ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾਤਿ ਤੇਪਿਟਕવਸੇਨ ਬਹੁ ਸੁਤਮੇਤੇਸਨ੍ਤਿ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ। ਤਦੇવ ਧਮ੍ਮਂ ਧਾਰੇਨ੍ਤੀਤਿ ਧਮ੍ਮਧਰਾ। ਅਥ વਾ ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਚੇવ ਪਟਿવੇਧਬਹੁਸ੍ਸੁਤਾ ਚ, ਪਰਿਯਤ੍ਤਿਪਟਿવੇਧਧਮ੍ਮਾਨਂਯੇવ ਧਾਰਣਤੋ ਧਮ੍ਮਧਰਾਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬੋ। ਧਮ੍ਮਾਨੁਧਮ੍ਮਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਰਿਯਧਮ੍ਮਸ੍ਸ ਅਨੁਧਮ੍ਮਭੂਤਂ વਿਪਸ੍ਸਨਾਧਮ੍ਮਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਸਾਮੀਚਿਪ੍ਪਟਿਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਨੁਚ੍ਛવਿਕਪਟਿਪਦਂ ਪਟਿਪਨ੍ਨਾ। ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਾਰਿਨੋਤਿ ਅਨੁਧਮ੍ਮਚਰਣਸੀਲਾ। ਸਕਂ ਆਚਰਿਯਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਆਚਰਿਯવਾਦਂ। ਆਚਿਕ੍ਖਿਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿਆਦੀਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਸ੍ਸੇવ વੇવਚਨਾਨਿ। ਸਹਧਮ੍ਮੇਨਾਤਿ ਸਹੇਤੁਕੇਨ ਸਕਾਰਣੇਨ વਚਨੇਨ। ਸਪ੍ਪਾਟਿਹਾਰਿਯਨ੍ਤਿ ਯਾવ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਂ ਕਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਸ੍ਸਨ੍ਤਿ।
Tattha viyattāti maggavasena byattā. Tatheva vinītā. Tathā visāradā. Bahussutāti tepiṭakavasena bahu sutametesanti bahussutā. Tadeva dhammaṃ dhārentīti dhammadharā. Atha vā pariyattibahussutā ceva paṭivedhabahussutā ca, pariyattipaṭivedhadhammānaṃyeva dhāraṇato dhammadharāti evamettha attho daṭṭhabbo. Dhammānudhammappaṭipannāti ariyadhammassa anudhammabhūtaṃ vipassanādhammaṃ paṭipannā. Sāmīcippaṭipannāti anucchavikapaṭipadaṃ paṭipannā. Anudhammacārinoti anudhammacaraṇasīlā. Sakaṃ ācariyakanti attano ācariyavādaṃ. Ācikkhissantītiādīni sabbāni aññamaññasseva vevacanāni. Sahadhammenāti sahetukena sakāraṇena vacanena. Sappāṭihāriyanti yāva niyyānikaṃ katvā dhammaṃ desessanti.
ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਨ੍ਤਿ ਸਿਕ੍ਖਤ੍ਤਯਸਙ੍ਗਹਿਤਂ ਸਕਲਂ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ। ਇਦ੍ਧਨ੍ਤਿ ਸਮਿਦ੍ਧਂ ਝਾਨਸ੍ਸਾਦવਸੇਨ। ਫੀਤਨ੍ਤਿ વੁਡ੍ਢਿਪਤ੍ਤਂ ਸਬ੍ਬਪਾਲਿਫੁਲ੍ਲਂ વਿਯ ਅਭਿਞ੍ਞਾਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿવਸੇਨ। વਿਤ੍ਥਾਰਿਕਨ੍ਤਿ વਿਤ੍ਥਤਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਸ੍ਮਿਂ ਦਿਸਾਭਾਗੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤવਸੇਨ। ਬਾਹੁਜਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਬਹੂਹਿ ਞਾਤਂ ਪਟਿવਿਦ੍ਧਂ ਮਹਾਜਨਾਭਿਸਮਯવਸੇਨ। ਪੁਥੁਭੂਤਨ੍ਤਿ ਸਬ੍ਬਾਕਾਰੇਨ ਪੁਥੁਲਭਾવਪਤ੍ਤਂ। ਕਥਂ? ਯਾવ ਦੇવਮਨੁਸ੍ਸੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਕਾਸਿਤਂ, ਯਤ੍ਤਕਾ વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕਾ ਦੇવਾ ਚੇવ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਚ ਅਤ੍ਥਿ, ਸਬ੍ਬੇਹਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਪਕਾਸਿਤਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
Brahmacariyanti sikkhattayasaṅgahitaṃ sakalaṃ sāsanabrahmacariyaṃ. Iddhanti samiddhaṃ jhānassādavasena. Phītanti vuḍḍhipattaṃ sabbapāliphullaṃ viya abhiññāsampattivasena. Vitthārikanti vitthataṃ tasmiṃ tasmiṃ disābhāge patiṭṭhitavasena. Bāhujaññanti bahūhi ñātaṃ paṭividdhaṃ mahājanābhisamayavasena. Puthubhūtanti sabbākārena puthulabhāvapattaṃ. Kathaṃ? Yāva devamanussehi suppakāsitaṃ, yattakā viññujātikā devā ceva manussā ca atthi, sabbehi suṭṭhu pakāsitanti attho.
ਅਪ੍ਪੋਸ੍ਸੁਕ੍ਕੋਤਿ ਨਿਰਾਲਯੋ। ਤ੍વਞ੍ਹਿ ਪਾਪਿਮ ਅਟ੍ਠਮਸਤ੍ਤਾਹਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ‘‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੁ ਦਾਨਿ, ਭਨ੍ਤੇ, ਭਗવਾ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਤੁ ਸੁਗਤੋ’’ਤਿ વਿਰવਨ੍ਤੋ ਆਹਿਣ੍ਡਿਤ੍ਥ, ਅਜ੍ਜ ਦਾਨਿ ਪਟ੍ਠਾਯ વਿਗਤੁਸ੍ਸਾਹੋ ਹੋਹਿ, ਮਾ ਮਯ੍ਹਂ ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਨਤ੍ਥਂ વਾਯਾਮਂ ਕਰੋਹੀਤਿ વਦਤਿ।
Appossukkoti nirālayo. Tvañhi pāpima aṭṭhamasattāhato paṭṭhāya ‘‘parinibbātu dāni, bhante, bhagavā, parinibbātu sugato’’ti viravanto āhiṇḍittha, ajja dāni paṭṭhāya vigatussāho hohi, mā mayhaṃ parinibbānatthaṃ vāyāmaṃ karohīti vadati.
ਸਤੋ ਸਮ੍ਪਜਾਨੋ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ ਓਸ੍ਸਜੀਤਿ ਸਤਿਂ ਸੂਪਟ੍ਠਿਤਂ ਕਤ੍વਾ ਞਾਣੇਨ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ વਿਸ੍ਸਜਿ ਪਜਹਿ। ਤਤ੍ਥ ਨ ਭਗવਾ ਹਤ੍ਥੇਨ ਲੇਡ੍ਡੁਂ વਿਯ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ ਓਸ੍ਸਜਿ, ਤੇਮਾਸਮਤ੍ਤਮੇવ ਪਨ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਤੋ ਪਰਂ ਨ ਸਮਾਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਉਪ੍ਪਾਦੇਸਿ। ਤਂ ਸਨ੍ਧਾਯ વੁਤ੍ਤਂ ‘‘ਓਸ੍ਸਜੀ’’ਤਿ। ਉਸ੍ਸਜੀਤਿਪਿ ਪਾਠੋ। ਮਹਾਭੂਮਿਚਾਲੋਤਿ ਮਹਨ੍ਤੋ ਪਥવਿਕਮ੍ਪੋ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਦਸਸਹਸ੍ਸਿਲੋਕਧਾਤੁ ਅਕਮ੍ਪਿਤ੍ਥ। ਭਿਂਸਨਕੋਤਿ ਭਯਜਨਕੋ । ਦੇવਦੁਨ੍ਦੁਭਿਯੋ ਚ ਫਲਿਂਸੂਤਿ ਦੇવਭੇਰਿਯੋ ਫਲਿਂਸੁ, ਦੇવੋ ਸੁਕ੍ਖਗਜ੍ਜਿਤਂ ਗਜ੍ਜਿ, ਅਕਾਲવਿਜ੍ਜੁਲਤਾ ਨਿਚ੍ਛਰਿਂਸੁ, ਖਣਿਕવਸ੍ਸਂ વਸ੍ਸੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ।
Satosampajāno āyusaṅkhāraṃ ossajīti satiṃ sūpaṭṭhitaṃ katvā ñāṇena paricchinditvā āyusaṅkhāraṃ vissaji pajahi. Tattha na bhagavā hatthena leḍḍuṃ viya āyusaṅkhāraṃ ossaji, temāsamattameva pana phalasamāpattiṃ samāpajjitvā tato paraṃ na samāpajjissāmīti cittaṃ uppādesi. Taṃ sandhāya vuttaṃ ‘‘ossajī’’ti. Ussajītipi pāṭho. Mahābhūmicāloti mahanto pathavikampo. Tadā kira dasasahassilokadhātu akampittha. Bhiṃsanakoti bhayajanako . Devadundubhiyo ca phaliṃsūti devabheriyo phaliṃsu, devo sukkhagajjitaṃ gajji, akālavijjulatā nicchariṃsu, khaṇikavassaṃ vassīti vuttaṃ hoti.
ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ ਕਸ੍ਮਾ ਉਦਾਨੇਸਿ? ਕੋਚਿ ਨਾਮ વਦੇਯ੍ਯ ‘‘ਭਗવਾ ਪਚ੍ਛਤੋ ਪਚ੍ਛਤੋ ਅਨੁਬਨ੍ਧਿਤ੍વਾ – ‘ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਥ, ਭਨ੍ਤੇ, ਪਰਿਨਿਬ੍ਬਾਯਥ, ਭਨ੍ਤੇ’ਤਿ ਉਪਦ੍ਦੁਤੋ ਭਯੇਨ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸੀ’’ਤਿ। ਤਸ੍ਸੋਕਾਸੋ ਮਾ ਹੋਤੂਤਿ। ਭੀਤਸ੍ਸ ਹਿ ਉਦਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪੀਤਿવੇਗવਿਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Udānaṃ udānesīti kasmā udānesi? Koci nāma vadeyya ‘‘bhagavā pacchato pacchato anubandhitvā – ‘parinibbāyatha, bhante, parinibbāyatha, bhante’ti upadduto bhayena āyusaṅkhāraṃ vissajjesī’’ti. Tassokāso mā hotūti. Bhītassa hi udānaṃ nāma natthīti pītivegavissaṭṭhaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਸੋਣਸਿਙ੍ਗਾਲਾਦੀਨਮ੍ਪਿ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਭਾવਤੋ ਤੁਲਿਤਂ ਪਰਿਚ੍ਛਿਨ੍ਨਨ੍ਤਿ ਤੁਲਂ। ਕਿਂ ਤਂ? ਕਾਮਾવਚਰਕਮ੍ਮਂ। ਨ ਤੁਲਂ, ਨ વਾ ਤੁਲਂ ਸਦਿਸਮਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਂ ਲੋਕਿਯਕਮ੍ਮਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ ਅਤੁਲਂ। ਕਿਂ ਤਂ? ਮਹਗ੍ਗਤਕਮ੍ਮਂ। ਅਥ વਾ ਕਾਮਾવਚਰਂ ਰੂਪਾવਚਰਞ੍ਚ ਤੁਲਂ, ਅਰੂਪਾવਚਰਂ ਅਤੁਲਂ। ਅਪ੍ਪવਿਪਾਕਂ ਤੁਲਂ, ਬਹੁવਿਪਾਕਂ ਅਤੁਲਂ। ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਸਮ੍ਭવਹੇਤੁਭੂਤਂ, ਪਿਣ੍ਡਕਾਰਕਂ ਰਾਸਿਕਾਰਕਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਭવਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਪੁਨਬ੍ਭવਸ੍ਸ ਸਙ੍ਖਾਰਂ। ਅવਸ੍ਸਜੀਤਿ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਸਿ। ਮੁਨੀਤਿ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ। ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋਤਿ ਨਿਯਕਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ। ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਉਪਚਾਰਪ੍ਪਨਾਸਮਾਧਿવਸੇਨ ਸਮਾਹਿਤੋ। ਅਭਿਨ੍ਦਿ ਕવਚਮਿવਾਤਿ ਕવਚਂ વਿਯ ਅਭਿਨ੍ਦਿ। ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਨਿ ਜਾਤਕਿਲੇਸਂ। ਇਦਂ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ – ਸવਿਪਾਕਟ੍ਠੇਨ ਸਮ੍ਭવਂ ਭવਾਭਿਸਙ੍ਖਣਟ੍ਠੇਨ ਭવਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਚ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਤੁਲਾਤੁਲਸਙ੍ਖਾਤਂ ਲੋਕਿਯਕਮ੍ਮਞ੍ਚ ਓਸ੍ਸਜਿ, ਸਙ੍ਗਾਮਸੀਸੇ ਮਹਾਯੋਧੋ ਕવਚਂ વਿਯ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਂ ਕਿਲੇਸਞ੍ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ ਸਮਾਹਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਅਭਿਨ੍ਦੀਤਿ।
Tattha sabbesaṃ soṇasiṅgālādīnampi paccakkhabhāvato tulitaṃ paricchinnanti tulaṃ. Kiṃ taṃ? Kāmāvacarakammaṃ. Na tulaṃ, na vā tulaṃ sadisamassa aññaṃ lokiyakammaṃ atthīti atulaṃ. Kiṃ taṃ? Mahaggatakammaṃ. Atha vā kāmāvacaraṃ rūpāvacarañca tulaṃ, arūpāvacaraṃ atulaṃ. Appavipākaṃ tulaṃ, bahuvipākaṃ atulaṃ. Sambhavanti sambhavahetubhūtaṃ, piṇḍakārakaṃ rāsikārakanti attho. Bhavasaṅkhāranti punabbhavassa saṅkhāraṃ. Avassajīti vissajjesi. Munīti buddhamuni. Ajjhattaratoti niyakajjhattarato. Samāhitoti upacārappanāsamādhivasena samāhito. Abhindi kavacamivāti kavacaṃ viya abhindi. Attasambhavanti attani jātakilesaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – savipākaṭṭhena sambhavaṃ bhavābhisaṅkhaṇaṭṭhena bhavasaṅkhāranti ca laddhanāmaṃ tulātulasaṅkhātaṃ lokiyakammañca ossaji, saṅgāmasīse mahāyodho kavacaṃ viya attasambhavaṃ kilesañca ajjhattarato samāhito hutvā abhindīti.
ਅਥ વਾ ਤੁਲਨ੍ਤਿ ਤੁਲੇਨ੍ਤੋ ਤੀਰੇਨ੍ਤੋ। ਅਤੁਲਞ੍ਚ ਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਨਿਬ੍ਬਾਨਞ੍ਚੇવ ਭવਞ੍ਚ। ਭવਸਙ੍ਖਾਰਨ੍ਤਿ ਭવਗਾਮਿਕਮ੍ਮਂ। ਅવਸ੍ਸਜਿ ਮੁਨੀਤਿ ‘‘ਪਞ੍ਚਕ੍ਖਨ੍ਧਾ ਅਨਿਚ੍ਚਾ, ਪਞ੍ਚਨ੍ਨਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਨਿਰੋਧੋ ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ ਨਿਚ੍ਚ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਨਾ ਨਯੇਨ ਤੁਲਯਨ੍ਤੋ ਬੁਦ੍ਧਮੁਨਿ ਭવੇ ਆਦੀਨવਂ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇ ਚਾਨਿਸਂਸਂ ਦਿਸ੍વਾ ਤਂ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਮੂਲਭੂਤਂ ਭવਸਙ੍ਖਾਰਂ ‘‘ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਤੀ’’ਤਿ ਏવਂ વੁਤ੍ਤੇਨ ਕਮ੍ਮਕ੍ਖਯਕਰੇਨ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੇਨ ਅવਸ੍ਸਜਿ। ਕਥਂ? ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ ਸਮਾਹਿਤੋ ਅਭਿਨ੍ਦਿ ਕવਚਮਿવਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਂ। ਸੋ ਹਿ વਿਪਸ੍ਸਨਾવਸੇਨ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਰਤੋ, ਸਮਥવਸੇਨ ਸਮਾਹਿਤੋਤਿ ਏવਂ ਪੁਬ੍ਬਭਾਗਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਸਮਥવਿਪਸ੍ਸਨਾਬਲੇਨ ਕવਚਮਿવ ਅਤ੍ਤਭਾવਂ ਪਰਿਯੋਨਨ੍ਧਿਤ੍વਾ ਠਿਤਂ, ਅਤ੍ਤਨਿ ਸਮ੍ਭવਤ੍ਤਾ ਅਤ੍ਤਸਮ੍ਭવਨ੍ਤਿ ਲਦ੍ਧਨਾਮਂ ਸਬ੍ਬਂ ਕਿਲੇਸਜਾਤਂ ਅਭਿਨ੍ਦਿ। ਕਿਲੇਸਾਭਾવੇਨ ਚ ਕਮ੍ਮਂ ਅਪ੍ਪਟਿਸਨ੍ਧਿਕਤ੍ਤਾ ਅવਸ੍ਸਟ੍ਠਂ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਏવਂ ਕਿਲੇਸਪ੍ਪਹਾਨੇਨ ਕਮ੍ਮਂ ਜਹਿ। ਪਹੀਨਕਿਲੇਸਸ੍ਸ ਭਯਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਅਭੀਤੋવ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰਂ ਓਸ੍ਸਜਿ। ਅਭੀਤਭਾવਞਾਪਨਤ੍ਥਞ੍ਚ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸੀਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
Atha vā tulanti tulento tīrento. Atulañca sambhavanti nibbānañceva bhavañca. Bhavasaṅkhāranti bhavagāmikammaṃ. Avassaji munīti ‘‘pañcakkhandhā aniccā, pañcannaṃ khandhānaṃ nirodho nibbānaṃ nicca’’ntiādinā nayena tulayanto buddhamuni bhave ādīnavaṃ nibbāne cānisaṃsaṃ disvā taṃ khandhānaṃ mūlabhūtaṃ bhavasaṅkhāraṃ ‘‘kammakkhayāya saṃvattatī’’ti evaṃ vuttena kammakkhayakarena ariyamaggena avassaji. Kathaṃ? Ajjhattarato samāhito abhindi kavacamivattasambhavaṃ. So hi vipassanāvasena ajjhattarato, samathavasena samāhitoti evaṃ pubbabhāgato paṭṭhāya samathavipassanābalena kavacamiva attabhāvaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ, attani sambhavattā attasambhavanti laddhanāmaṃ sabbaṃ kilesajātaṃ abhindi. Kilesābhāvena ca kammaṃ appaṭisandhikattā avassaṭṭhaṃ nāma hotīti evaṃ kilesappahānena kammaṃ jahi. Pahīnakilesassa bhayaṃ nāma natthi. Tasmā abhītova āyusaṅkhāraṃ ossaji. Abhītabhāvañāpanatthañca udānaṃ udānesīti veditabbo.
ਚਾਪਾਲવਗ੍ਗੋ ਪਠਮੋ।
Cāpālavaggo paṭhamo.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ • Saṃyuttanikāya / ੧੦. ਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤਂ • 10. Cetiyasuttaṃ
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ਸਂਯੁਤ੍ਤਨਿਕਾਯ (ਟੀਕਾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ੧੦. ਚੇਤਿਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ • 10. Cetiyasuttavaṇṇanā
