Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) |
၅. စေတောခိလသုတ္တဝဏ္ဏနာ
5. Cetokhilasuttavaṇṇanā
၂၀၅. ပဉ္စမေ စေတောခိလာတိ စိတ္တသ္သ ထဒ္ဓဘာဝာ, ကစဝရဘာဝာ, ခာဏုကဘာဝာ။ သတ္ထရိ ကင္ခတီတိ သတ္ထု သရီရေ ဝာ ဂုဏေ ဝာ ကင္ခတိ။ သရီရေ ကင္ခမာနော ‘‘ဒ္ဝတ္တိံသဝရပုရိသလက္ခဏပဋိမဏ္ဍိတံ နာမ သရီရံ အတ္ထိ နု ခော နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ, ဂုဏေ ကင္ခမာနော ‘‘အတီတာနာဂတပစ္စုပ္ပန္နဇာနနသမတ္ထံ သဗ္ဗညုတညာဏံ အတ္ထိ နု ခော နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ။ ဝိစိကိစ္ဆတီတိ ဝိစိနန္တော ကိစ္ဆတိ, ဒုက္ခံ အာပဇ္ဇတိ, ဝိနိစ္ဆေတုံ န သက္ကောတိ။ နာဓိမုစ္စတီတိ ဧဝမေတန္တိ အဓိမောက္ခံ န ပဋိလဘတိ။ န သမ္ပသီဒတီတိ ဂုဏေသု ဩတရိတ္ဝာ နိဗ္ဗိစိကိစ္ဆဘာဝေန ပသီဒိတုံ အနာဝိလော ဘဝိတုံ န သက္ကောတိ။ အာတပ္ပာယာတိ ကိလေသသန္တာပကဝီရိယကရဏတ္ထာယ။ အနုယောဂာယာတိ ပုနပ္ပုနံ ယောဂာယ။ သာတစ္စာယာတိ သတတကိရိယာယ။ ပဓာနာယာတိ ပဒဟနတ္ထာယ။ အယံ ပဌမော စေတောခိလောတိ အယံ သတ္ထရိ ဝိစိကိစ္ဆာသင္ခာတော ပဌမော စိတ္တသ္သ ထဒ္ဓဘာဝော ဧဝမေတသ္သ ဘိက္ခုနော အပ္ပဟီနော ဟောတိ။
205. Pañcame cetokhilāti cittassa thaddhabhāvā, kacavarabhāvā, khāṇukabhāvā. Satthari kaṅkhatīti satthu sarīre vā guṇe vā kaṅkhati. Sarīre kaṅkhamāno ‘‘dvattiṃsavarapurisalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ nāma sarīraṃ atthi nu kho natthī’’ti kaṅkhati, guṇe kaṅkhamāno ‘‘atītānāgatapaccuppannajānanasamatthaṃ sabbaññutaññāṇaṃ atthi nu kho natthī’’ti kaṅkhati. Vicikicchatīti vicinanto kicchati, dukkhaṃ āpajjati, vinicchetuṃ na sakkoti. Nādhimuccatīti evametanti adhimokkhaṃ na paṭilabhati. Na sampasīdatīti guṇesu otaritvā nibbicikicchabhāvena pasīdituṃ anāvilo bhavituṃ na sakkoti. Ātappāyāti kilesasantāpakavīriyakaraṇatthāya. Anuyogāyāti punappunaṃ yogāya. Sātaccāyāti satatakiriyāya. Padhānāyāti padahanatthāya. Ayaṃ paṭhamo cetokhiloti ayaṃ satthari vicikicchāsaṅkhāto paṭhamo cittassa thaddhabhāvo evametassa bhikkhuno appahīno hoti.
ဓမ္မေတိ ပရိယတ္တိဓမ္မေ စ ပဋိဝေဓဓမ္မေ စ။ ပရိယတ္တိဓမ္မေ ကင္ခမာနော ‘‘တေပိဋကံ ဗုဒ္ဓဝစနံ စတုရာသီတိဓမ္မက္ခန္ဓသဟသ္သာနီတိ ဝဒန္တိ, အတ္ထိ နု ခော ဧတံ နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ။ ပဋိဝေဓဓမ္မေ ကင္ခမာနော ‘‘ဝိပသ္သနာနိသ္သန္ဒော မဂ္ဂော နာမ, မဂ္ဂနိသ္သန္ဒံ ဖလံ နာမ, သဗ္ဗသင္ခာရပဋိနိသ္သဂ္ဂော နိဗ္ဗာနံ နာမာတိ ဝဒန္တိ, တံ အတ္ထိ နု ခော နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ။ သင္ဃေ ကင္ခတီတိ ‘‘ဥဇုပ္ပဋိပန္နော’’တိအာဒီနံ ပဒာနံ ဝသေန ‘‘ဧဝရူပံ ပဋိပဒံ ပဋိပန္နော စတ္တာရော မဂ္ဂဋ္ဌာ စတ္တာရော ဖလဋ္ဌာတိ အဋ္ဌန္နံ ပုဂ္ဂလာနံ သမူဟဘူတော သင္ဃော နာမ အတ္ထိ နု ခော နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ။ သိက္ခာယ ကင္ခမာနော ‘‘အဓိသီလသိက္ခာ နာမ အဓိစိတ္တအဓိပညာသိက္ခာ နာမာတိ ဝဒန္တိ, သာ အတ္ထိ နု ခော နတ္ထီ’’တိ ကင္ခတိ။ အယံ ပဉ္စမောတိ အယံ သဗ္ရဟ္မစာရီသု ကောပသင္ခာတော ပဉ္စမော စိတ္တသ္သ ထဒ္ဓဘာဝော ကစဝရဘာဝော ခာဏုကဘာဝော။
Dhammeti pariyattidhamme ca paṭivedhadhamme ca. Pariyattidhamme kaṅkhamāno ‘‘tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ caturāsītidhammakkhandhasahassānīti vadanti, atthi nu kho etaṃ natthī’’ti kaṅkhati. Paṭivedhadhamme kaṅkhamāno ‘‘vipassanānissando maggo nāma, magganissandaṃ phalaṃ nāma, sabbasaṅkhārapaṭinissaggo nibbānaṃ nāmāti vadanti, taṃ atthi nu kho natthī’’ti kaṅkhati. Saṅghe kaṅkhatīti ‘‘ujuppaṭipanno’’tiādīnaṃ padānaṃ vasena ‘‘evarūpaṃ paṭipadaṃ paṭipanno cattāro maggaṭṭhā cattāro phalaṭṭhāti aṭṭhannaṃ puggalānaṃ samūhabhūto saṅgho nāma atthi nu kho natthī’’ti kaṅkhati. Sikkhāya kaṅkhamāno ‘‘adhisīlasikkhā nāma adhicittaadhipaññāsikkhā nāmāti vadanti, sā atthi nu kho natthī’’ti kaṅkhati. Ayaṃ pañcamoti ayaṃ sabrahmacārīsu kopasaṅkhāto pañcamo cittassa thaddhabhāvo kacavarabhāvo khāṇukabhāvo.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / သုတ္တပိဋက • Suttapiṭaka / အင္ဂုတ္တရနိကာယ • Aṅguttaranikāya / ၅. စေတောခိလသုတ္တံ • 5. Cetokhilasuttaṃ
ဋီကာ • Tīkā / သုတ္တပိဋက (ဋီကာ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / အင္ဂုတ္တရနိကာယ (ဋီကာ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ၅. စေတောခိလသုတ္တဝဏ္ဏနာ • 5. Cetokhilasuttavaṇṇanā