| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ฉอาปตฺติสมุฎฺฐานวารวณฺณนา
Chaāpattisamuṭṭhānavāravaṇṇanā
๒๗๖. ปฐเมน อาปตฺติสมุฎฺฐาเนนาติ เกวลํ กาเยนฯ ปาราชิกาปตฺติยา เอกนฺตสจิตฺตกสมุฎฺฐานตฺตา ‘‘น หีติ วตฺตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ สงฺฆาทิเสสาทีนํ ทุกฺกฎปริโยสานานํ ปญฺจนฺนํ อจิตฺตกานมฺปิ สมฺภวโต ‘‘สิยา’’ติ วุตฺตํ, อาปชฺชนํ สิยา ภเวยฺยาติ อโตฺถฯ หีนุกฺกเฎฺฐหิ ชาติอาทีหิ โอมสเน เอว ทุพฺภาสิตสฺส ปญฺญตฺตตฺตา สา เอกนฺตวาจาจิตฺตสมุฎฺฐานา เอวาติฯ
276.Paṭhamena āpattisamuṭṭhānenāti kevalaṃ kāyena. Pārājikāpattiyā ekantasacittakasamuṭṭhānattā ‘‘na hīti vattabba’’nti vuttaṃ. Saṅghādisesādīnaṃ dukkaṭapariyosānānaṃ pañcannaṃ acittakānampi sambhavato ‘‘siyā’’ti vuttaṃ, āpajjanaṃ siyā bhaveyyāti attho. Hīnukkaṭṭhehi jātiādīhi omasane eva dubbhāsitassa paññattattā sā ekantavācācittasamuṭṭhānā evāti.
ทุติยสมุฎฺฐานนเย วาจาย เอว สมาปชฺชิตพฺพปาฎิเทสนียสฺส อภาวา ‘‘น หี’’ติ วุตฺตํฯ
Dutiyasamuṭṭhānanaye vācāya eva samāpajjitabbapāṭidesanīyassa abhāvā ‘‘na hī’’ti vuttaṃ.
ตติเย ปน โวสาสมานรูปํ ภิกฺขุนิํ กายวาจาหิ อนปสาทนปจฺจยา ปาฎิเทสนียสมฺภวโต ‘‘สิยา’’ติ วุตฺตํฯ
Tatiye pana vosāsamānarūpaṃ bhikkhuniṃ kāyavācāhi anapasādanapaccayā pāṭidesanīyasambhavato ‘‘siyā’’ti vuttaṃ.
โอมสเน ปาจิตฺติยสฺส อทินฺนาทานสมุฎฺฐานเตฺตปิ ตปฺปจฺจยา ปญฺญตฺตสฺส ทุพฺภาสิตสฺส ปญฺจเมเนว สมุปฺปตฺตีติ ทเสฺสตุํ จตุตฺถวาเร ‘‘ทุพฺภาสิตํ อาปเชฺชยฺยาติ น หีติ วตฺตพฺพ’’นฺติ วตฺวา ปญฺจมวาเร ‘‘สิยาติ วตฺตพฺพ’’นฺติ วุตฺตํฯ กายวิกาเรเนว โอมสนฺตสฺส ปเนตฺถ ทุพฺภาสิตภาเวปิ กายกีฬาภาวาภาวโต ทุกฺกฎเมวาติ ทฎฺฐพฺพํฯ
Omasane pācittiyassa adinnādānasamuṭṭhānattepi tappaccayā paññattassa dubbhāsitassa pañcameneva samuppattīti dassetuṃ catutthavāre ‘‘dubbhāsitaṃ āpajjeyyāti na hīti vattabba’’nti vatvā pañcamavāre ‘‘siyāti vattabba’’nti vuttaṃ. Kāyavikāreneva omasantassa panettha dubbhāsitabhāvepi kāyakīḷābhāvābhāvato dukkaṭamevāti daṭṭhabbaṃ.
ฉฎฺฐวาเร ปน วิชฺชมาโนปิ กาโย ทุพฺภาสิตสฺส องฺคํ น โหติ, ปญฺจมสมุฎฺฐาเน เอว ฉฎฺฐมฺปิ ปวิสตีติ ทเสฺสตุํ ‘‘น หี’’ติ ปฎิกฺขิตฺตํ, น ปน ตตฺถ สพฺพถา ทุพฺภาสิเตน อนาปตฺตีติ ทเสฺสตุํฯ น หิ ทวกมฺยตาย กายวาจาหิ โอมสนฺตสฺส ทุพฺภาสิตาปตฺติ น สมฺภวติฯ ยญฺหิ ปญฺจเมเนว สมาปชฺชติ, ตํ ฉเฎฺฐนปิ สมาปชฺชติ เอว ธมฺมเทสนาปตฺติ วิยาติ คเหตพฺพํฯ เสสํ สมุฎฺฐานวาเร สุวิเญฺญยฺยเมวฯ
Chaṭṭhavāre pana vijjamānopi kāyo dubbhāsitassa aṅgaṃ na hoti, pañcamasamuṭṭhāne eva chaṭṭhampi pavisatīti dassetuṃ ‘‘na hī’’ti paṭikkhittaṃ, na pana tattha sabbathā dubbhāsitena anāpattīti dassetuṃ. Na hi davakamyatāya kāyavācāhi omasantassa dubbhāsitāpatti na sambhavati. Yañhi pañcameneva samāpajjati, taṃ chaṭṭhenapi samāpajjati eva dhammadesanāpatti viyāti gahetabbaṃ. Sesaṃ samuṭṭhānavāre suviññeyyameva.
ฉอาปตฺติสมุฎฺฐานวารวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Chaāpattisamuṭṭhānavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / ปริวารปาฬิ • Parivārapāḷi / ๑. ฉอาปตฺติสมุฎฺฐานวาโร • 1. Chaāpattisamuṭṭhānavāro
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ฉอาปตฺติสมุฎฺฐานวารกถาวณฺณนา • Chaāpattisamuṭṭhānavārakathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā / ฉอาปตฺติสมุฎฺฐานวาราทิวณฺณนา • Chaāpattisamuṭṭhānavārādivaṇṇanā
