Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga |
၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒံ
4. Chabbassasikkhāpadaṃ
၅၅၇. တေန သမယေန ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ သာဝတ္ထိယံ ဝိဟရတိ ဇေတဝနေ အနာထပိဏ္ဍိကသ္သ အာရာမေ။ တေန ခော ပန သမယေန ဘိက္ခူ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေန္တိ။ တေ ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ။ ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’’တိ။ မနုသ္သာ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ သမဏာ သက္ယပုတ္တိယာ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေသ္သန္တိ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရိသ္သန္တိ – ‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ, ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’’’တိ! အမ္ဟာကံ ပန သကိံ ကတာနိ သန္ထတာနိ ပဉ္စပိ ဆပိ ဝသ္သာနိ ဟောန္တိ, ယေသံ နော ဒာရကာ ဥဟဒန္တိပိ ဥမ္မိဟန္တိပိ ဥန္ဒူရေဟိပိ ခဇ္ဇန္တိ။ ဣမေ ပန သမဏာ သက္ယပုတ္တိယာ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေန္တိ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တိ – ‘‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ, ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’’တိ!
557. Tena samayena buddho bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane anāthapiṇḍikassa ārāme. Tena kho pana samayena bhikkhū anuvassaṃ santhataṃ kārāpenti. Te yācanabahulā viññattibahulā viharanti – ‘‘eḷakalomāni detha. Eḷakalomehi attho’’ti. Manussā ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma samaṇā sakyaputtiyā anuvassaṃ santhataṃ kārāpessanti, yācanabahulā viññattibahulā viharissanti – ‘eḷakalomāni detha, eḷakalomehi attho’’’ti! Amhākaṃ pana sakiṃ katāni santhatāni pañcapi chapi vassāni honti, yesaṃ no dārakā uhadantipi ummihantipi undūrehipi khajjanti. Ime pana samaṇā sakyaputtiyā anuvassaṃ santhataṃ kārāpenti, yācanabahulā viññattibahulā viharanti – ‘‘eḷakalomāni detha, eḷakalomehi attho’’ti!
အသ္သောသုံ ခော ဘိက္ခူ တေသံ မနုသ္သာနံ ဥဇ္ဈာယန္တာနံ ခိယ္ယန္တာနံ ဝိပာစေန္တာနံ။ ယေ တေ ဘိက္ခူ အပ္ပိစ္ဆာ။ပေ.။ တေ ဥဇ္ဈာယန္တိ ခိယ္ယန္တိ ဝိပာစေန္တိ – ‘‘ကထဉ္ဟိ နာမ ဘိက္ခူ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေသ္သန္တိ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရိသ္သန္တိ – ‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ, ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’’’တိ! အထ ခော တေ ဘိက္ခူ တေ အနေကပရိယာယေန ဝိဂရဟိတ္ဝာ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ပေ.။ သစ္စံ ကိရ, ဘိက္ခဝေ, ဘိက္ခူ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေန္တိ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တိ – ‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ, ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’တိ? ‘‘သစ္စံ, ဘဂဝာ’’တိ။ ဝိဂရဟိ ဗုဒ္ဓော ဘဂဝာ။ပေ.။ ကထဉ္ဟိ နာမ တေ, ဘိက္ခဝေ, မောဃပုရိသာ အနုဝသ္သံ သန္ထတံ ကာရာပေသ္သန္တိ, ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရိသ္သန္တိ – ‘ဧဠကလောမာနိ ဒေထ, ဧဠကလောမေဟိ အတ္ထော’တိ! နေတံ, ဘိက္ခဝေ, အပ္ပသန္နာနံ ဝာ ပသာဒာယ။ပေ.။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထ –
Assosuṃ kho bhikkhū tesaṃ manussānaṃ ujjhāyantānaṃ khiyyantānaṃ vipācentānaṃ. Ye te bhikkhū appicchā…pe… te ujjhāyanti khiyyanti vipācenti – ‘‘kathañhi nāma bhikkhū anuvassaṃ santhataṃ kārāpessanti, yācanabahulā viññattibahulā viharissanti – ‘eḷakalomāni detha, eḷakalomehi attho’’’ti! Atha kho te bhikkhū te anekapariyāyena vigarahitvā bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ…pe… saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū anuvassaṃ santhataṃ kārāpenti, yācanabahulā viññattibahulā viharanti – ‘eḷakalomāni detha, eḷakalomehi attho’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā anuvassaṃ santhataṃ kārāpessanti, yācanabahulā viññattibahulā viharissanti – ‘eḷakalomāni detha, eḷakalomehi attho’ti! Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
၅၅၈. ‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ သန္ထတံ ကာရာပေတ္ဝာ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ဩရေန စေ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ တံ သန္ထတံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဝာ အဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဝာ အညံ နဝံ သန္ထတံ ကာရာပေယ္ယ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ။
558.‘‘Navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaṃ. Orena ce channaṃ vassānaṃ taṃ santhataṃ vissajjetvā vā avissajjetvā vā aññaṃ navaṃ santhataṃ kārāpeyya, nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
ဧဝဉ္စိဒံ ဘဂဝတာ ဘိက္ခူနံ သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ ဟောတိ။
Evañcidaṃ bhagavatā bhikkhūnaṃ sikkhāpadaṃ paññattaṃ hoti.
၅၅၉. တေန ခော ပန သမယေန အညတရော ဘိက္ခု ကောသမ္ဗိယံ ဂိလာနော ဟောတိ။ ဉာတကာ တသ္သ ဘိက္ခုနော သန္တိကေ ဒူတံ ပာဟေသုံ – ‘‘အာဂစ္ဆတု, ဘဒန္တော မယံ ဥပဋ္ဌဟိသ္သာမာ’’တိ။ ဘိက္ခူပိ ဧဝမာဟံသု – ‘‘ဂစ္ဆာဝုသော, ဉာတကာ တံ ဥပဋ္ဌဟိသ္သန္တီ’’တိ။ သော ဧဝမာဟ – ‘‘ဘဂဝတာ, အာဝုသော, သိက္ခာပဒံ ပညတ္တံ – ‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ သန္ထတံ ကာရာပေတ္ဝာ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ဓာရေတဗ္ဗ’န္တိ။ အဟဉ္စမ္ဟိ ဂိလာနော, န သက္ကောမိ သန္ထတံ အာဒာယ ပက္ကမိတုံ။ မယ္ဟဉ္စ ဝိနာ သန္ထတာ န ဖာသု ဟောတိ။ နာဟံ ဂမိသ္သာမီ’’တိ။ ဘဂဝတော ဧတမတ္ထံ အာရောစေသုံ။ အထ ခော ဘဂဝာ ဧတသ္မိံ နိဒာနေ ဧတသ္မိံ ပကရဏေ ဓမ္မိံ ကထံ ကတ္ဝာ ဘိက္ခူ အာမန္တေသိ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, ဂိလာနသ္သ ဘိက္ခုနော သန္ထတသမ္မုတိံ ဒာတုံ။ ဧဝဉ္စ ပန , ဘိက္ခဝေ, ဒာတဗ္ဗာ။ တေန ဂိလာနေန ဘိက္ခုနာ သင္ဃံ ဥပသင္ကမိတ္ဝာ ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ဝုဍ္ဎာနံ ဘိက္ခူနံ ပာဒေ ဝန္ဒိတ္ဝာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတ္ဝာ အဉ္ဇလိံ ပဂ္ဂဟေတ္ဝာ ဧဝမသ္သ ဝစနီယော – ‘အဟံ, ဘန္တေ, ဂိလာနော။ န သက္ကောမိ သန္ထတံ အာဒာယ ပက္ကမိတုံ။ သောဟံ, ဘန္တေ, သင္ဃံ သန္ထတသမ္မုတိံ ယာစာမီ’တိ။ ဒုတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ တတိယမ္ပိ ယာစိတဗ္ဗာ။ ဗ္ယတ္တေန ဘိက္ခုနာ ပဋိဗလေန သင္ဃော ဉာပေတဗ္ဗော –
559. Tena kho pana samayena aññataro bhikkhu kosambiyaṃ gilāno hoti. Ñātakā tassa bhikkhuno santike dūtaṃ pāhesuṃ – ‘‘āgacchatu, bhadanto mayaṃ upaṭṭhahissāmā’’ti. Bhikkhūpi evamāhaṃsu – ‘‘gacchāvuso, ñātakā taṃ upaṭṭhahissantī’’ti. So evamāha – ‘‘bhagavatā, āvuso, sikkhāpadaṃ paññattaṃ – ‘navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabba’nti. Ahañcamhi gilāno, na sakkomi santhataṃ ādāya pakkamituṃ. Mayhañca vinā santhatā na phāsu hoti. Nāhaṃ gamissāmī’’ti. Bhagavato etamatthaṃ ārocesuṃ. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, gilānassa bhikkhuno santhatasammutiṃ dātuṃ. Evañca pana , bhikkhave, dātabbā. Tena gilānena bhikkhunā saṅghaṃ upasaṅkamitvā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā vuḍḍhānaṃ bhikkhūnaṃ pāde vanditvā ukkuṭikaṃ nisīditvā añjaliṃ paggahetvā evamassa vacanīyo – ‘ahaṃ, bhante, gilāno. Na sakkomi santhataṃ ādāya pakkamituṃ. Sohaṃ, bhante, saṅghaṃ santhatasammutiṃ yācāmī’ti. Dutiyampi yācitabbā. Tatiyampi yācitabbā. Byattena bhikkhunā paṭibalena saṅgho ñāpetabbo –
၅၆၀. ‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဂိလာနော။ န သက္ကောတိ သန္ထတံ အာဒာယ ပက္ကမိတုံ။ သော သင္ဃံ သန္ထတသမ္မုတိံ ယာစတိ။ ယဒိ သင္ဃသ္သ ပတ္တကလ္လံ, သင္ဃော ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော သန္ထတသမ္မုတိံ ဒဒေယ္ယ။ ဧသာ ဉတ္တိ။
560. ‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho. Ayaṃ itthannāmo bhikkhu gilāno. Na sakkoti santhataṃ ādāya pakkamituṃ. So saṅghaṃ santhatasammutiṃ yācati. Yadi saṅghassa pattakallaṃ, saṅgho itthannāmassa bhikkhuno santhatasammutiṃ dadeyya. Esā ñatti.
‘‘သုဏာတု မေ, ဘန္တေ, သင္ဃော ။ အယံ ဣတ္ထန္နာမော ဘိက္ခု ဂိလာနော။ န သက္ကောတိ သန္ထတံ အာဒာယ ပက္ကမိတုံ။ သော သင္ဃံ သန္ထတသမ္မုတိံ ယာစတိ။ သင္ဃော ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော သန္ထတသမ္မုတိံ ဒေတိ။ ယသ္သာယသ္မတော ခမတိ ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော သန္ထတသမ္မုတိယာ ဒာနံ, သော တုဏ္ဟသ္သ; ယသ္သ နက္ခမတိ, သော ဘာသေယ္ယ။
‘‘Suṇātu me, bhante, saṅgho . Ayaṃ itthannāmo bhikkhu gilāno. Na sakkoti santhataṃ ādāya pakkamituṃ. So saṅghaṃ santhatasammutiṃ yācati. Saṅgho itthannāmassa bhikkhuno santhatasammutiṃ deti. Yassāyasmato khamati itthannāmassa bhikkhuno santhatasammutiyā dānaṃ, so tuṇhassa; yassa nakkhamati, so bhāseyya.
‘‘ဒိန္နာ သင္ဃေန ဣတ္ထန္နာမသ္သ ဘိက္ခုနော သန္ထတသမ္မုတိ။ ခမတိ သင္ဃသ္သ, တသ္မာ တုဏ္ဟီ, ဧဝမေတံ ဓာရယာမီ’’တိ။
‘‘Dinnā saṅghena itthannāmassa bhikkhuno santhatasammuti. Khamati saṅghassa, tasmā tuṇhī, evametaṃ dhārayāmī’’ti.
ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, ဣမံ သိက္ခာပဒံ ဥဒ္ဒိသေယ္ယာထ –
Evañca pana, bhikkhave, imaṃ sikkhāpadaṃ uddiseyyātha –
၅၆၁. ‘‘နဝံ ပန ဘိက္ခုနာ သန္ထတံ ကာရာပေတ္ဝာ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ဩရေန စေ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ တံ သန္ထတံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဝာ အဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာ ဝာ အညံ နဝံ သန္ထတံ ကာရာပေယ္ယ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ , နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယ’’န္တိ။
561.‘‘Navaṃ pana bhikkhunā santhataṃ kārāpetvā chabbassāni dhāretabbaṃ. Orena ce channaṃ vassānaṃ taṃ santhataṃ vissajjetvā vā avissajjetvā vā aññaṃ navaṃ santhataṃ kārāpeyya, aññatra bhikkhusammutiyā , nissaggiyaṃ pācittiya’’nti.
၅၆၂. နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပာဒာယ ဝုစ္စတိ။
562.Navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccati.
သန္ထတံ နာမ သန္ထရိတ္ဝာ ကတံ ဟောတိ အဝာယိမံ။
Santhataṃ nāma santharitvā kataṃ hoti avāyimaṃ.
ကာရာပေတ္ဝာတိ ကရိတ္ဝာ ဝာ ကာရာပေတ္ဝာ ဝာ။
Kārāpetvāti karitvā vā kārāpetvā vā.
ဆဗ္ဗသ္သာနိ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဆဗ္ဗသ္သပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ။
Chabbassāni dhāretabbanti chabbassaparamatā dhāretabbaṃ.
ဩရေန စေ ဆန္နံ ဝသ္သာနန္တိ ဦနကဆဗ္ဗသ္သာနိ။
Orena ce channaṃ vassānanti ūnakachabbassāni.
တံ သန္ထတံ ဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာတိ အညေသံ ဒတ္ဝာ။
Taṃ santhataṃ vissajjetvāti aññesaṃ datvā.
အဝိသ္သဇ္ဇေတ္ဝာတိ န ကသ္သစိ ဒတ္ဝာ။
Avissajjetvāti na kassaci datvā.
အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာတိ ဌပေတ္ဝာ ဘိက္ခုသမ္မုတိံ အညံ နဝံ သန္ထတံ ကရောတိ ဝာ ကာရာပေတိ ဝာ, ပယောဂေ ဒုက္ကဋံ။ ပဋိလာဘေန နိသ္သဂ္ဂိယံ ဟောတိ။ နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ သင္ဃသ္သ ဝာ ဂဏသ္သ ဝာ ပုဂ္ဂလသ္သ ဝာ။ ဧဝဉ္စ ပန, ဘိက္ခဝေ, နိသ္သဇ္ဇိတဗ္ဗံ။ပေ.။ ဣဒံ မေ, ဘန္တေ, သန္ထတံ ဦနကဆဗ္ဗသ္သာနိ ကာရာပိတံ, အညတ္ရ ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, နိသ္သဂ္ဂိယံ။ ဣမာဟံ သင္ဃသ္သ နိသ္သဇ္ဇာမီတိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယာတိ။ပေ.။ ဒဒေယ္ယုန္တိ။ပေ.။ အာယသ္မတော ဒမ္မီတိ။
Aññatra bhikkhusammutiyāti ṭhapetvā bhikkhusammutiṃ aññaṃ navaṃ santhataṃ karoti vā kārāpeti vā, payoge dukkaṭaṃ. Paṭilābhena nissaggiyaṃ hoti. Nissajjitabbaṃ saṅghassa vā gaṇassa vā puggalassa vā. Evañca pana, bhikkhave, nissajjitabbaṃ…pe… idaṃ me, bhante, santhataṃ ūnakachabbassāni kārāpitaṃ, aññatra bhikkhusammutiyā, nissaggiyaṃ. Imāhaṃ saṅghassa nissajjāmīti…pe… dadeyyāti…pe… dadeyyunti…pe… āyasmato dammīti.
၅၆၃. အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ အတ္တနာ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ အတ္တနာ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။ ပရေဟိ ဝိပ္ပကတံ ပရေဟိ ပရိယောသာပေတိ, နိသ္သဂ္ဂိယံ ပာစိတ္တိယံ။
563. Attanā vippakataṃ attanā pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Attanā vippakataṃ parehi pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ . Parehi vippakataṃ attanā pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ. Parehi vippakataṃ parehi pariyosāpeti, nissaggiyaṃ pācittiyaṃ.
၅၆၄. အနာပတ္တိ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ကရောတိ, အတိရေကဆဗ္ဗသ္သာနိ ကရောတိ, အညသ္သတ္ထာယ ကရောတိ ဝာ ကာရာပေတိ ဝာ, အညေန ကတံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇတိ , ဝိတာနံ ဝာ ဘူမတ္ထရဏံ ဝာ သာဏိပာကာရံ ဝာ ဘိသိံ ဝာ ဗိဗ္ဗောဟနံ ဝာ ကရောတိ, ဘိက္ခုသမ္မုတိယာ, ဥမ္မတ္တကသ္သ, အာဒိကမ္မိကသ္သာတိ။
564. Anāpatti chabbassāni karoti, atirekachabbassāni karoti, aññassatthāya karoti vā kārāpeti vā, aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati , vitānaṃ vā bhūmattharaṇaṃ vā sāṇipākāraṃ vā bhisiṃ vā bibbohanaṃ vā karoti, bhikkhusammutiyā, ummattakassa, ādikammikassāti.
ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒံ နိဋ္ဌိတံ စတုတ္ထံ။
Chabbassasikkhāpadaṃ niṭṭhitaṃ catutthaṃ.
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝိဘင္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ • 4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā