Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ
4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
၅၆၂. နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပာဒာယာတိ ဣဒံ အာဒိကရဏတော ပဋ္ဌာယ ဝသ္သဂဏနံ ဒီပေတိ။ ကရိတ္ဝာ ဝာတိ ဝစနံ နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယာတိ ဒီပေတိ။ ဓာရေတဗ္ဗန္တိ ဝစနံ ပန ပရိဘောဂတော ပဋ္ဌာယာတိ ဒီပေတိ, ယသ္မာ လဒ္ဓသမ္မုတိကသ္သ ဂတဂတဋ္ဌာနေ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ ဩရတောဝ ကတာနိ ဗဟူနိပိ ဟောန္တိ, တသ္မာ အညံ နဝန္တိ ကိံ ကတတော အညံ, ဥဒာဟု ဓာရိတတော အညန္တိ? ကိဉ္စေတ္ထ ယဒိ ကတတော အညံ, တေသု အညတရံ ဒုက္ကတံ ဝာ ပရိဘောဂဇိဏ္ဏံ ဝာ ပုန ကာတုံ ဝဋ္ဋတိ, တဉ္စ ခော ဝိနာပိ ပုရာဏသန္ထတသ္သ သုဂတဝိဒတ္ထိံ အပ္ပဋိသိဒ္ဓပရိယာပန္နတ္တာ။ ကတတော ဟိ အညံ ပဋိသိဒ္ဓံ, ဣဒဉ္စ ပုဗ္ဗကတန္တိ တတော အနန္တရသိက္ခာပဒဝိရောဓော ဟောတိ။ အထ ဓာရိတတော အညံ နာမ, သမ္မုတိ နိရတ္ထိကာ အာပဇ္ဇတိ, ပဌမကတံ စေ အပရိဘုတ္တံ, သတိယာပိ သမ္မုတိယာ အညံ နဝံ န ဝဋ္ဋတီတိ အဓိပ္ပာယော? တတ္ရိဒံ သန္နိဋ္ဌာနနိဒသ္သနံ – နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆန္နံ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ ပရိစ္ဆေဒော ဝေဒိတဗ္ဗော။ တတ္ထ စ သတ္တမေ ဝသ္သေ သမ္ပတ္တေ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ပရိပုဏ္ဏာနိ ဟောန္တိ။ တဉ္စ ခော မာသပရိစ္ဆေဒဝသေန, န ဝသ္သပရိစ္ဆေဒဝသေန။ သတ္တမေ ပရိပုဏ္ဏဉ္စ ဦနကဉ္စ ဝသ္သံ နာမ, တသ္မာ ဝိပ္ပကတသ္သေဝ သစေ ဆဗ္ဗသ္သာနိ ပူရေန္တိ, ပုန နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗသ္သာနိ လဘန္တိ။ တဉ္စ ခော ပရိဘုတ္တံ ဝာ ဟောတု အပရိဘုတ္တံ ဝာ, ဓာရိတမေဝ နာမ။ ယသ္မာ ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပာဒာယ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တံ, တသ္မာ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ ပရတော တမေဝ ပုဗ္ဗကတံ ဒုက္ကတဘာဝေန, ပရိဘောဂဇိဏ္ဏတာယ ဝာ ဝိဇဋေတ္ဝာ ပုန ကရောတိ, နိဋ္ဌာနဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗသ္သပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ, အတိရေကံ ဝာ။ အန္တော စေ ကရောတိ, တဒေဝ အညံ နဝံ နာမ ဟောတိ ကရဏံ ဥပာဒာယ, တသ္မာ နိသ္သဂ္ဂိယံ။ အညထာ ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပာဒာယာ’’တိ ဣမိနာ န ကောစိ ဝိသေသော အတ္ထိ။ ဧဝံ သန္တေ ကိံ ဟောတိ? အဋ္ဌုပ္ပတ္တီတိ။ ‘‘ယာစနဗဟုလာ ဝိညတ္တိဗဟုလာ ဝိဟရန္တီ’’တိ ဟိ တတ္ထ ဝုတ္တံ, တဉ္စ အညသ္သ ကရဏံ ဒီပေတိ။ ယဒိ ဧဝံ တံ နိဗ္ဗိသေသမေဝ အာပဇ္ဇတီတိ? နာပဇ္ဇတိ။ အယံ ပနသ္သ ဝိသေသော, ယသ္မာ ‘‘အညေန ကတံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တီ’’တိ ဝုတ္တတ္ထော ဝိသေသောတိ။ ကိံ ဝုတ္တံ ဟောတိ ? ‘‘နဝံ နာမ ကရဏံ ဥပာဒာယ ဝုစ္စတီ’’တိ ဝုတ္တေ အတိရေကစီဝရသ္သ ဥပ္ပတ္တိ ဝိယ ပဋိလာဘေနသ္သ ဥပ္ပတ္တိ နဝတာ အာပဇ္ဇတိ။ တတော ပဋိလဒ္ဓဒိဝသတော ပဋ္ဌာယ ဆဗ္ဗသ္သပရမတာ ဓာရေတဗ္ဗံ။ ဩရေန စေ ဆန္နံ ဝသ္သာနံ။ပေ.။ ကာရာပေယ္ယ, နိသ္သဂ္ဂိယန္တိ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ နဝံ နာမ ကရဏမေဝ ဥပာဒာယ ဝုစ္စတိ, န ပဋိလာဘံ။ ဩရေန ဆန္နံ ဝသ္သာနံ အတ္တနော အနုပ္ပန္နတ္တာ ‘‘နဝ’’န္တိ သင္ခ္ယံ ဂတံ, အပ္ပဋိလဒ္ဓံ စေ ကာရာပေယ္ယ, ယထာ လာဘော, တထာ ကရေယ္ယ ဝာ ကာရာပေယ္ယ ဝာတိ စ န ဟောတိ။ ကသ္မာ? ယသ္မာ အညေန ကတံ ပဋိလဘိတ္ဝာ ပရိဘုဉ္ဇတိ, အနာပတ္တီတိ ဝိသေသောတိ။
562.Navaṃnāma karaṇaṃ upādāyāti idaṃ ādikaraṇato paṭṭhāya vassagaṇanaṃ dīpeti. Karitvā vāti vacanaṃ niṭṭhānadivasato paṭṭhāyāti dīpeti. Dhāretabbanti vacanaṃ pana paribhogato paṭṭhāyāti dīpeti, yasmā laddhasammutikassa gatagataṭṭhāne channaṃ channaṃ vassānaṃ oratova katāni bahūnipi honti, tasmā aññaṃ navanti kiṃ katato aññaṃ, udāhu dhāritato aññanti? Kiñcettha yadi katato aññaṃ, tesu aññataraṃ dukkataṃ vā paribhogajiṇṇaṃ vā puna kātuṃ vaṭṭati, tañca kho vināpi purāṇasanthatassa sugatavidatthiṃ appaṭisiddhapariyāpannattā. Katato hi aññaṃ paṭisiddhaṃ, idañca pubbakatanti tato anantarasikkhāpadavirodho hoti. Atha dhāritato aññaṃ nāma, sammuti niratthikā āpajjati, paṭhamakataṃ ce aparibhuttaṃ, satiyāpi sammutiyā aññaṃ navaṃ na vaṭṭatīti adhippāyo? Tatridaṃ sanniṭṭhānanidassanaṃ – niṭṭhānadivasato paṭṭhāya channaṃ channaṃ vassānaṃ paricchedo veditabbo. Tattha ca sattame vasse sampatte chabbassāni paripuṇṇāni honti. Tañca kho māsaparicchedavasena, na vassaparicchedavasena. Sattame paripuṇṇañca ūnakañca vassaṃ nāma, tasmā vippakatasseva sace chabbassāni pūrenti, puna niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassāni labhanti. Tañca kho paribhuttaṃ vā hotu aparibhuttaṃ vā, dhāritameva nāma. Yasmā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vuttaṃ, tasmā channaṃ vassānaṃ parato tameva pubbakataṃ dukkatabhāvena, paribhogajiṇṇatāya vā vijaṭetvā puna karoti, niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, atirekaṃ vā. Anto ce karoti, tadeva aññaṃ navaṃ nāma hoti karaṇaṃ upādāya, tasmā nissaggiyaṃ. Aññathā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāyā’’ti iminā na koci viseso atthi. Evaṃ sante kiṃ hoti? Aṭṭhuppattīti. ‘‘Yācanabahulā viññattibahulā viharantī’’ti hi tattha vuttaṃ, tañca aññassa karaṇaṃ dīpeti. Yadi evaṃ taṃ nibbisesameva āpajjatīti? Nāpajjati. Ayaṃ panassa viseso, yasmā ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattī’’ti vuttattho visesoti. Kiṃ vuttaṃ hoti ? ‘‘Navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vutte atirekacīvarassa uppatti viya paṭilābhenassa uppatti navatā āpajjati. Tato paṭiladdhadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ. Orena ce channaṃ vassānaṃ…pe… kārāpeyya, nissaggiyanti āpajjati, tasmā navaṃ nāma karaṇameva upādāya vuccati, na paṭilābhaṃ. Orena channaṃ vassānaṃ attano anuppannattā ‘‘nava’’nti saṅkhyaṃ gataṃ, appaṭiladdhaṃ ce kārāpeyya, yathā lābho, tathā kareyya vā kārāpeyya vāti ca na hoti. Kasmā? Yasmā aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattīti visesoti.
ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝိဘင္ဂ • Mahāvibhaṅga / ၄. ဆဗ္ဗသ္သသိက္ခာပဒံ • 4. Chabbassasikkhāpadaṃ