| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
4. ඡබ්‌බස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා
4. Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā
562. නවං නාම කරණං උපාදායාති ඉදං ආදිකරණතො පට්‌ඨාය වස්‌සගණනං දීපෙති. කරිත්‌වා වාති වචනං නිට්‌ඨානදිවසතො පට්‌ඨායාති දීපෙති. ධාරෙතබ්‌බන්‌ති වචනං පන පරිභොගතො පට්‌ඨායාති දීපෙති, යස්‌මා ලද්‌ධසම්‌මුතිකස්‌ස ගතගතට්‌ඨානෙ ඡන්‌නං ඡන්‌නං වස්‌සානං ඔරතොව කතානි බහූනිපි හොන්‌ති, තස්‌මා අඤ්‌ඤං නවන්‌ති කිං කතතො අඤ්‌ඤං, උදාහු ධාරිතතො අඤ්‌ඤන්‌ති? කිඤ්‌චෙත්‌ථ යදි කතතො අඤ්‌ඤං, තෙසු අඤ්‌ඤතරං දුක්‌කතං වා පරිභොගජිණ්‌ණං වා පුන කාතුං වට්‌ටති, තඤ්‌ච ඛො විනාපි පුරාණසන්‌ථතස්‌ස සුගතවිදත්‌ථිං අප්‌පටිසිද්‌ධපරියාපන්‌නත්‌තා. කතතො හි අඤ්‌ඤං පටිසිද්‌ධං, ඉදඤ්‌ච පුබ්‌බකතන්‌ති තතො අනන්‌තරසික්‌ඛාපදවිරොධො හොති. අථ ධාරිතතො අඤ්‌ඤං නාම, සම්‌මුති නිරත්‌ථිකා ආපජ්‌ජති, පඨමකතං චෙ අපරිභුත්‌තං, සතියාපි සම්‌මුතියා අඤ්‌ඤං නවං න වට්‌ටතීති අධිප්‌පායො? තත්‍රිදං සන්‌නිට්‌ඨානනිදස්‌සනං – නිට්‌ඨානදිවසතො පට්‌ඨාය ඡන්‌නං ඡන්‌නං වස්‌සානං පරිච්‌ඡෙදො වෙදිතබ්‌බො. තත්‌ථ ච සත්‌තමෙ වස්‌සෙ සම්‌පත්‌තෙ ඡබ්‌බස්‌සානි පරිපුණ්‌ණානි හොන්‌ති. තඤ්‌ච ඛො මාසපරිච්‌ඡෙදවසෙන, න වස්‌සපරිච්‌ඡෙදවසෙන. සත්‌තමෙ පරිපුණ්‌ණඤ්‌ච ඌනකඤ්‌ච වස්‌සං නාම, තස්‌මා විප්‌පකතස්‌සෙව සචෙ ඡබ්‌බස්‌සානි පූරෙන්‌ති, පුන නිට්‌ඨානදිවසතො පට්‌ඨාය ඡබ්‌බස්‌සානි ලභන්‌ති. තඤ්‌ච ඛො පරිභුත්‌තං වා හොතු අපරිභුත්‌තං වා, ධාරිතමෙව නාම. යස්‌මා ‘‘නවං නාම කරණං උපාදාය වුච්‌චතී’’ති වුත්‌තං, තස්‌මා ඡන්‌නං වස්‌සානං පරතො තමෙව පුබ්‌බකතං දුක්‌කතභාවෙන, පරිභොගජිණ්‌ණතාය වා විජටෙත්‌වා පුන කරොති, නිට්‌ඨානදිවසතො පට්‌ඨාය ඡබ්‌බස්‌සපරමතා ධාරෙතබ්‌බං, අතිරෙකං වා. අන්‌තො චෙ කරොති, තදෙව අඤ්‌ඤං නවං නාම හොති කරණං උපාදාය, තස්‌මා නිස්‌සග්‌ගියං. අඤ්‌ඤථා ‘‘නවං නාම කරණං උපාදායා’’ති ඉමිනා න කොචි විසෙසො අත්‌ථි. එවං සන්‌තෙ කිං හොති? අට්‌ඨුප්‌පත්‌තීති. ‘‘යාචනබහුලා විඤ්‌ඤත්‌තිබහුලා විහරන්‌තී’’ති හි තත්‌ථ වුත්‌තං, තඤ්‌ච අඤ්‌ඤස්‌ස කරණං දීපෙති. යදි එවං තං නිබ්‌බිසෙසමෙව ආපජ්‌ජතීති? නාපජ්‌ජති. අයං පනස්‌ස විසෙසො, යස්‌මා ‘‘අඤ්‌ඤෙන කතං පටිලභිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජති, අනාපත්‌තී’’ති වුත්‌තත්‌ථො විසෙසොති. කිං වුත්‌තං හොති ? ‘‘නවං නාම කරණං උපාදාය වුච්‌චතී’’ති වුත්‌තෙ අතිරෙකචීවරස්‌ස උප්‌පත්‌ති විය පටිලාභෙනස්‌ස උප්‌පත්‌ති නවතා ආපජ්‌ජති. තතො පටිලද්‌ධදිවසතො පට්‌ඨාය ඡබ්‌බස්‌සපරමතා ධාරෙතබ්‌බං. ඔරෙන චෙ ඡන්‌නං වස්‌සානං…පෙ.… කාරාපෙය්‍ය, නිස්‌සග්‌ගියන්‌ති ආපජ්‌ජති, තස්‌මා නවං නාම කරණමෙව උපාදාය වුච්‌චති, න පටිලාභං. ඔරෙන ඡන්‌නං වස්‌සානං අත්‌තනො අනුප්‌පන්‌නත්‌තා ‘‘නව’’න්‌ති සඞ්‌ඛ්‍යං ගතං, අප්‌පටිලද්‌ධං චෙ කාරාපෙය්‍ය, යථා ලාභො, තථා කරෙය්‍ය වා කාරාපෙය්‍ය වාති ච න හොති. කස්‌මා? යස්‌මා අඤ්‌ඤෙන කතං පටිලභිත්‌වා පරිභුඤ්‌ජති, අනාපත්‌තීති විසෙසොති.
562.Navaṃnāma karaṇaṃ upādāyāti idaṃ ādikaraṇato paṭṭhāya vassagaṇanaṃ dīpeti. Karitvā vāti vacanaṃ niṭṭhānadivasato paṭṭhāyāti dīpeti. Dhāretabbanti vacanaṃ pana paribhogato paṭṭhāyāti dīpeti, yasmā laddhasammutikassa gatagataṭṭhāne channaṃ channaṃ vassānaṃ oratova katāni bahūnipi honti, tasmā aññaṃ navanti kiṃ katato aññaṃ, udāhu dhāritato aññanti? Kiñcettha yadi katato aññaṃ, tesu aññataraṃ dukkataṃ vā paribhogajiṇṇaṃ vā puna kātuṃ vaṭṭati, tañca kho vināpi purāṇasanthatassa sugatavidatthiṃ appaṭisiddhapariyāpannattā. Katato hi aññaṃ paṭisiddhaṃ, idañca pubbakatanti tato anantarasikkhāpadavirodho hoti. Atha dhāritato aññaṃ nāma, sammuti niratthikā āpajjati, paṭhamakataṃ ce aparibhuttaṃ, satiyāpi sammutiyā aññaṃ navaṃ na vaṭṭatīti adhippāyo? Tatridaṃ sanniṭṭhānanidassanaṃ – niṭṭhānadivasato paṭṭhāya channaṃ channaṃ vassānaṃ paricchedo veditabbo. Tattha ca sattame vasse sampatte chabbassāni paripuṇṇāni honti. Tañca kho māsaparicchedavasena, na vassaparicchedavasena. Sattame paripuṇṇañca ūnakañca vassaṃ nāma, tasmā vippakatasseva sace chabbassāni pūrenti, puna niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassāni labhanti. Tañca kho paribhuttaṃ vā hotu aparibhuttaṃ vā, dhāritameva nāma. Yasmā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vuttaṃ, tasmā channaṃ vassānaṃ parato tameva pubbakataṃ dukkatabhāvena, paribhogajiṇṇatāya vā vijaṭetvā puna karoti, niṭṭhānadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ, atirekaṃ vā. Anto ce karoti, tadeva aññaṃ navaṃ nāma hoti karaṇaṃ upādāya, tasmā nissaggiyaṃ. Aññathā ‘‘navaṃ nāma karaṇaṃ upādāyā’’ti iminā na koci viseso atthi. Evaṃ sante kiṃ hoti? Aṭṭhuppattīti. ‘‘Yācanabahulā viññattibahulā viharantī’’ti hi tattha vuttaṃ, tañca aññassa karaṇaṃ dīpeti. Yadi evaṃ taṃ nibbisesameva āpajjatīti? Nāpajjati. Ayaṃ panassa viseso, yasmā ‘‘aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattī’’ti vuttattho visesoti. Kiṃ vuttaṃ hoti ? ‘‘Navaṃ nāma karaṇaṃ upādāya vuccatī’’ti vutte atirekacīvarassa uppatti viya paṭilābhenassa uppatti navatā āpajjati. Tato paṭiladdhadivasato paṭṭhāya chabbassaparamatā dhāretabbaṃ. Orena ce channaṃ vassānaṃ…pe… kārāpeyya, nissaggiyanti āpajjati, tasmā navaṃ nāma karaṇameva upādāya vuccati, na paṭilābhaṃ. Orena channaṃ vassānaṃ attano anuppannattā ‘‘nava’’nti saṅkhyaṃ gataṃ, appaṭiladdhaṃ ce kārāpeyya, yathā lābho, tathā kareyya vā kārāpeyya vāti ca na hoti. Kasmā? Yasmā aññena kataṃ paṭilabhitvā paribhuñjati, anāpattīti visesoti.
ඡබ්‌බස්‌සසික්‌ඛාපදවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Chabbassasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / මහාවිභඞ්‌ග • Mahāvibhaṅga / 4. ඡබ්‌බස්‌සසික්‌ඛාපදං • 4. Chabbassasikkhāpadaṃ
