Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / జాతకపాళి • Jātakapāḷi |
౫౧౪. ఛద్దన్తజాతకం (౪)
514. Chaddantajātakaṃ (4)
౯౭.
97.
కిం ను సోచసినుచ్చఙ్గి, పణ్డూసి వరవణ్ణిని;
Kiṃ nu socasinuccaṅgi, paṇḍūsi varavaṇṇini;
మిలాయసి విసాలక్ఖి, మాలావ పరిమద్దితా.
Milāyasi visālakkhi, mālāva parimadditā.
౯౮.
98.
న సో సులభరూపోవ, యాదిసో మమ దోహళో.
Na so sulabharūpova, yādiso mama dohaḷo.
౯౯.
99.
యే కేచి మానుసా కామా, ఇధ లోకస్మి నన్దనే;
Ye keci mānusā kāmā, idha lokasmi nandane;
సబ్బే తే పచురా మయ్హం, అహం తే దమ్మి దోహళం.
Sabbe te pacurā mayhaṃ, ahaṃ te dammi dohaḷaṃ.
౧౦౦.
100.
లుద్దా దేవ సమాయన్తు, యే కేచి విజితే తవ;
Luddā deva samāyantu, ye keci vijite tava;
ఏతేసం అహమక్ఖిస్సం, యాదిసో మమ దోహళో.
Etesaṃ ahamakkhissaṃ, yādiso mama dohaḷo.
౧౦౧.
101.
ఇమే తే లుద్దకా దేవి, కతహత్థా విసారదా;
Ime te luddakā devi, katahatthā visāradā;
౧౦౨.
102.
లుద్దపుత్తా నిసామేథ, యావన్తేత్థ సమాగతా;
Luddaputtā nisāmetha, yāvantettha samāgatā;
ఛబ్బిసాణం గజం సేతం, అద్దసం సుపినే అహం;
Chabbisāṇaṃ gajaṃ setaṃ, addasaṃ supine ahaṃ;
తస్స దన్తేహి మే అత్థో, అలాభే నత్థి జీవితం.
Tassa dantehi me attho, alābhe natthi jīvitaṃ.
౧౦౩.
103.
న నో పితూనం న పితామహానం, దిట్ఠో సుతో కుఞ్జరో ఛబ్బిసాణో;
Na no pitūnaṃ na pitāmahānaṃ, diṭṭho suto kuñjaro chabbisāṇo;
యమద్దసా సుపినే రాజపుత్తీ, అక్ఖాహి నో యాదిసో హత్థినాగో.
Yamaddasā supine rājaputtī, akkhāhi no yādiso hatthināgo.
౧౦౪.
104.
దిసా చతస్సో విదిసా చతస్సో, ఉద్ధం అధో దస దిసా ఇమాయో;
Disā catasso vidisā catasso, uddhaṃ adho dasa disā imāyo;
కతమం దిసం తిట్ఠతి నాగరాజా, యమద్దసా సుపినే ఛబ్బిసాణం.
Katamaṃ disaṃ tiṭṭhati nāgarājā, yamaddasā supine chabbisāṇaṃ.
౧౦౫.
105.
ఇతో ఉజుం ఉత్తరియం దిసాయం, అతిక్కమ్మ సో సత్తగిరీ బ్రహన్తే;
Ito ujuṃ uttariyaṃ disāyaṃ, atikkamma so sattagirī brahante;
సువణ్ణపస్సో నామ గిరీ ఉళారో, సుపుప్ఫితో 5 కిమ్పురిసానుచిణ్ణో.
Suvaṇṇapasso nāma girī uḷāro, supupphito 6 kimpurisānuciṇṇo.
౧౦౬.
106.
ఆరుయ్హ సేలం భవనం కిన్నరానం, ఓలోకయ పబ్బతపాదమూలం;
Āruyha selaṃ bhavanaṃ kinnarānaṃ, olokaya pabbatapādamūlaṃ;
అథ దక్ఖసీ మేఘసమానవణ్ణం, నిగ్రోధరాజం అథ సహస్సపాదం 7.
Atha dakkhasī meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ atha sahassapādaṃ 8.
౧౦౭.
107.
తత్థచ్ఛతీ కుఞ్జరో ఛబ్బిసాణో, సబ్బసేతో దుప్పసహో పరేభి;
Tatthacchatī kuñjaro chabbisāṇo, sabbaseto duppasaho parebhi;
రక్ఖన్తి నం అట్ఠసహస్సనాగా, ఈసాదన్తా వాతజవప్పహారినో.
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
౧౦౮.
108.
తిట్ఠన్తి తే తుమూలం 9 పస్ససన్తా, కుప్పన్తి వాతస్సపి ఏరితస్స;
Tiṭṭhanti te tumūlaṃ 10 passasantā, kuppanti vātassapi eritassa;
మనుస్సభూతం పన తత్థ దిస్వా, భస్మం కరేయ్యుం నాస్స రజోపి తస్స.
Manussabhūtaṃ pana tattha disvā, bhasmaṃ kareyyuṃ nāssa rajopi tassa.
౧౦౯.
109.
బహూ హిమే రాజకులమ్హి సన్తి, పిళన్ధనా జాతరూపస్స దేవీ;
Bahū hime rājakulamhi santi, piḷandhanā jātarūpassa devī;
ముత్తామణీవేళురియామయా చ, కిం కాహసి దన్తపిళన్ధనేన;
Muttāmaṇīveḷuriyāmayā ca, kiṃ kāhasi dantapiḷandhanena;
మారేతుకామా కుఞ్జరం ఛబ్బిసాణం, ఉదాహు ఘాతేస్ససి లుద్దపుత్తే.
Māretukāmā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, udāhu ghātessasi luddaputte.
౧౧౦.
110.
సా ఇస్సితా దుక్ఖితా చస్మి లుద్ద, ఉద్ధఞ్చ సుస్సామి అనుస్సరన్తీ;
Sā issitā dukkhitā casmi ludda, uddhañca sussāmi anussarantī;
కరోహి మే లుద్దక ఏతమత్థం, దస్సామి తే గామవరాని పఞ్చ.
Karohi me luddaka etamatthaṃ, dassāmi te gāmavarāni pañca.
౧౧౧.
111.
కత్థచ్ఛతీ కత్థముపేతి ఠానం, వీథిస్స కా న్హాన 11 గతస్స హోతి;
Katthacchatī katthamupeti ṭhānaṃ, vīthissa kā nhāna 12 gatassa hoti;
కథఞ్హి సో న్హాయతి 13 నాగరాజా, కథం విజానేము గతిం గజస్స.
Kathañhi so nhāyati 14 nāgarājā, kathaṃ vijānemu gatiṃ gajassa.
౧౧౨.
112.
సమ్పుప్ఫితా భమరగణానుచిణ్ణా 19, ఏత్థ హి సో న్హాయతి నాగరాజా.
Sampupphitā bhamaragaṇānuciṇṇā 20, ettha hi so nhāyati nāgarājā.
౧౧౩.
113.
సీసం నహాతుప్పల 21 మాలభారీ, సబ్బసేతో పుణ్డరీకత్తచఙ్గీ;
Sīsaṃ nahātuppala 22 mālabhārī, sabbaseto puṇḍarīkattacaṅgī;
ఆమోదమానో గచ్ఛతి సన్నికేతం, పురక్ఖత్వా మహేసిం సబ్బభద్దం.
Āmodamāno gacchati sanniketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
౧౧౪.
114.
తత్థేవ సో ఉగ్గహేత్వాన వాక్యం, ఆదాయ తూణిఞ్చ ధనుఞ్చ లుద్దో;
Tattheva so uggahetvāna vākyaṃ, ādāya tūṇiñca dhanuñca luddo;
వితురియతి 23 సత్తగిరీ బ్రహన్తే, సువణ్ణపస్సం నామ గిరిం ఉళారం.
Vituriyati 24 sattagirī brahante, suvaṇṇapassaṃ nāma giriṃ uḷāraṃ.
౧౧౫.
115.
ఆరుయ్హ సేలం భవనం కిన్నరానం, ఓలోకయీ పబ్బతపాదమూలం;
Āruyha selaṃ bhavanaṃ kinnarānaṃ, olokayī pabbatapādamūlaṃ;
తత్థద్దసా మేఘసమానవణ్ణం, నిగ్రోధరాజం అట్ఠసహస్సపాదం.
Tatthaddasā meghasamānavaṇṇaṃ, nigrodharājaṃ aṭṭhasahassapādaṃ.
౧౧౬.
116.
తత్థద్దసా కుఞ్జరం ఛబ్బిసాణం, సబ్బసేతం దుప్పసహం పరేభి;
Tatthaddasā kuñjaraṃ chabbisāṇaṃ, sabbasetaṃ duppasahaṃ parebhi;
రక్ఖన్తి నం అట్ఠసహస్సనాగా, ఈసాదన్తా వాతజవప్పహారినో.
Rakkhanti naṃ aṭṭhasahassanāgā, īsādantā vātajavappahārino.
౧౧౭.
117.
తత్థద్దసా పోక్ఖరణిం అదూరే, రమ్మం సుతిత్థఞ్చ మహోదికఞ్చ;
Tatthaddasā pokkharaṇiṃ adūre, rammaṃ sutitthañca mahodikañca;
సమ్పుప్ఫితం భమరగణానుచిణ్ణం, యత్థ హి సో న్హాయతి నాగరాజా.
Sampupphitaṃ bhamaragaṇānuciṇṇaṃ, yattha hi so nhāyati nāgarājā.
౧౧౮.
118.
దిస్వాన నాగస్స గతిం ఠితిఞ్చ, వీథిస్స యా న్హానగతస్స హోతి;
Disvāna nāgassa gatiṃ ṭhitiñca, vīthissa yā nhānagatassa hoti;
ఓపాతమాగచ్ఛి అనరియరూపో, పయోజితో చిత్తవసానుగాయ.
Opātamāgacchi anariyarūpo, payojito cittavasānugāya.
౧౧౯.
119.
ఖణిత్వాన కాసుం ఫలకేహి ఛాదయి, అత్తానమోధాయ ధనుఞ్చ లుద్దో;
Khaṇitvāna kāsuṃ phalakehi chādayi, attānamodhāya dhanuñca luddo;
పస్సాగతం పుథుసల్లేన నాగం, సమప్పయీ దుక్కటకమ్మకారీ.
Passāgataṃ puthusallena nāgaṃ, samappayī dukkaṭakammakārī.
౧౨౦.
120.
తిణఞ్చ కట్ఠఞ్చ రణం 29 కరోన్తా, ధావింసు తే అట్ఠదిసా సమన్తతో.
Tiṇañca kaṭṭhañca raṇaṃ 30 karontā, dhāviṃsu te aṭṭhadisā samantato.
౧౨౧.
121.
వధిస్సమేతన్తి 31 పరామసన్తో, కాసావమద్దక్ఖి ధజం ఇసీనం;
Vadhissametanti 32 parāmasanto, kāsāvamaddakkhi dhajaṃ isīnaṃ;
దుక్ఖేన ఫుట్ఠస్సుదపాది సఞ్ఞా, అరహద్ధజో సబ్భి అవజ్ఝరూపో.
Dukkhena phuṭṭhassudapādi saññā, arahaddhajo sabbhi avajjharūpo.
౧౨౨.
122.
అపేతో దమసచ్చేన, న సో కాసావమరహతి.
Apeto damasaccena, na so kāsāvamarahati.
౧౨౩.
123.
యో చ వన్తకసావస్స, సీలేసు సుసమాహితో;
Yo ca vantakasāvassa, sīlesu susamāhito;
ఉపేతో దమసచ్చేన, స వే కాసావమరహతి.
Upeto damasaccena, sa ve kāsāvamarahati.
౧౨౪.
124.
సమప్పితో పుథుసల్లేన నాగో, అదుట్ఠచిత్తో లుద్దకమజ్ఝభాసి;
Samappito puthusallena nāgo, aduṭṭhacitto luddakamajjhabhāsi;
కిమత్థయం కిస్స వా సమ్మ హేతు, మమం వధీ కస్స వాయం పయోగో.
Kimatthayaṃ kissa vā samma hetu, mamaṃ vadhī kassa vāyaṃ payogo.
౧౨౫.
125.
కాసిస్స రఞ్ఞో మహేసీ భదన్తే, సా పూజితా రాజకులే సుభద్దా;
Kāsissa rañño mahesī bhadante, sā pūjitā rājakule subhaddā;
తం అద్దసా సా చ మమం అసంసి, దన్తేహి అత్థోతి చ మం 35 అవోచ.
Taṃ addasā sā ca mamaṃ asaṃsi, dantehi atthoti ca maṃ 36 avoca.
౧౨౬.
126.
బహూ హి మే దన్తయుగా ఉళారా, యే మే పితూనఞ్చ 37 పితామహానం;
Bahū hi me dantayugā uḷārā, ye me pitūnañca 38 pitāmahānaṃ;
జానాతి సా కోధనా రాజపుత్తీ, వధత్థికా వేరమకాసి బాలా.
Jānāti sā kodhanā rājaputtī, vadhatthikā veramakāsi bālā.
౧౨౭.
127.
ఉట్ఠేహి త్వం లుద్ద ఖరం గహేత్వా, దన్తే ఇమే ఛిన్ద పురా మరామి;
Uṭṭhehi tvaṃ ludda kharaṃ gahetvā, dante ime chinda purā marāmi;
వజ్జాసి తం కోధనం రాజపుత్తిం, ‘‘నాగో హతో హన్ద ఇమస్స దన్తా’’.
Vajjāsi taṃ kodhanaṃ rājaputtiṃ, ‘‘nāgo hato handa imassa dantā’’.
౧౨౮.
128.
ఉట్ఠాయ సో లుద్దో ఖరం గహేత్వా, ఛేత్వాన దన్తాని గజుత్తమస్స;
Uṭṭhāya so luddo kharaṃ gahetvā, chetvāna dantāni gajuttamassa;
వగ్గూ సుభే అప్పటిమే పథబ్యా, ఆదాయ పక్కామి తతో హి ఖిప్పం.
Vaggū subhe appaṭime pathabyā, ādāya pakkāmi tato hi khippaṃ.
౧౨౯.
129.
భయట్టితా 39 నాగవధేన అట్టా, యే తే నాగా అట్ఠ దిసా విధావుం;
Bhayaṭṭitā 40 nāgavadhena aṭṭā, ye te nāgā aṭṭha disā vidhāvuṃ;
అదిస్వాన 41 పోసం గజపచ్చమిత్తం, పచ్చాగముం యేన సో నాగరాజా.
Adisvāna 42 posaṃ gajapaccamittaṃ, paccāgamuṃ yena so nāgarājā.
౧౩౦.
130.
తే తత్థ కన్దిత్వా రోదిత్వాన 43 నాగా, సీసే సకే పంసుకం ఓకిరిత్వా;
Te tattha kanditvā roditvāna 44 nāgā, sīse sake paṃsukaṃ okiritvā;
అగమంసు తే సబ్బే సకం నికేతం, పురక్ఖత్వా మహేసిం సబ్బభద్దం.
Agamaṃsu te sabbe sakaṃ niketaṃ, purakkhatvā mahesiṃ sabbabhaddaṃ.
౧౩౧.
131.
ఆదాయ దన్తాని గజుత్తమస్స, వగ్గూ సుభే అప్పటిమే పథబ్యా;
Ādāya dantāni gajuttamassa, vaggū subhe appaṭime pathabyā;
సువణ్ణరాజీహి సమన్తమోదరే, సో లుద్దకో కాసిపురం ఉపాగమి;
Suvaṇṇarājīhi samantamodare, so luddako kāsipuraṃ upāgami;
ఉపనేసి సో రాజకఞ్ఞాయ దన్తే, నాగో హతో హన్ద ఇమస్స దన్తా.
Upanesi so rājakaññāya dante, nāgo hato handa imassa dantā.
౧౩౨.
132.
దిస్వాన దన్తాని గజుత్తమస్స, భత్తుప్పియస్స పురిమాయ జాతియా;
Disvāna dantāni gajuttamassa, bhattuppiyassa purimāya jātiyā;
తత్థేవ తస్సా హదయం అఫాలి, తేనేవ సా కాలమకాసి బాలా.
Tattheva tassā hadayaṃ aphāli, teneva sā kālamakāsi bālā.
౧౩౩.
133.
సమ్బోధిపత్తో స 45 మహానుభావో, సితం అకాసి పరిసాయ మజ్ఝే;
Sambodhipatto sa 46 mahānubhāvo, sitaṃ akāsi parisāya majjhe;
పుచ్ఛింసు భిక్ఖూ సువిముత్తచిత్తా, నాకారణే పాతుకరోన్తి బుద్ధా.
Pucchiṃsu bhikkhū suvimuttacittā, nākāraṇe pātukaronti buddhā.
౧౩౪.
134.
యమద్దసాథ దహరిం కుమారిం, కాసాయవత్థం అనగారియం చరన్తిం;
Yamaddasātha dahariṃ kumāriṃ, kāsāyavatthaṃ anagāriyaṃ carantiṃ;
సా ఖో తదా రాజకఞ్ఞా అహోసి, అహం తదా నాగరాజా అహోసిం.
Sā kho tadā rājakaññā ahosi, ahaṃ tadā nāgarājā ahosiṃ.
౧౩౫.
135.
ఆదాయ దన్తాని గజుత్తమస్స, వగ్గూ సుభే అప్పటిమే పథబ్యా;
Ādāya dantāni gajuttamassa, vaggū subhe appaṭime pathabyā;
యో లుద్దకో కాసిపురం ఉపాగమి, సో ఖో తదా దేవదత్తో అహోసి.
Yo luddako kāsipuraṃ upāgami, so kho tadā devadatto ahosi.
౧౩౬.
136.
అనావసూరం చిరరత్తసంసితం, ఉచ్చావచం 47 చరితమిదం పురాణం;
Anāvasūraṃ cirarattasaṃsitaṃ, uccāvacaṃ 48 caritamidaṃ purāṇaṃ;
వీతద్దరో వీతసోకో విసల్లో, సయం అభిఞ్ఞాయ అభాసి బుద్ధో.
Vītaddaro vītasoko visallo, sayaṃ abhiññāya abhāsi buddho.
౧౩౭.
137.
అహం వో తేన కాలేన, అహోసిం తత్థ భిక్ఖవో;
Ahaṃ vo tena kālena, ahosiṃ tattha bhikkhavo;
ఛద్దన్తజాతకం చతుత్థం.
Chaddantajātakaṃ catutthaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ఖుద్దకనికాయ (అట్ఠకథా) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / జాతక-అట్ఠకథా • Jātaka-aṭṭhakathā / [౫౧౪] ౪. ఛద్దన్తజాతకవణ్ణనా • [514] 4. Chaddantajātakavaṇṇanā