| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पञ्चपकरण-अट्ठकथा • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
८. अट्ठमवग्गो
8. Aṭṭhamavaggo
१. छगतिकथावण्णना
1. Chagatikathāvaṇṇanā
५०३-५०४. इदानि छगतिकथा नाम होति। तत्थ असुरकायेन सद्धिं छगतियोति येसं लद्धि, सेय्यथापि अन्धकानञ्चेव उत्तरापथकानञ्च; ते सन्धाय पुच्छा सकवादिस्स, पटिञ्ञा इतरस्स। अथ नं सकवादी ‘‘पञ्च खो पनिमा, सारिपुत्त, गतियो’’ति (म॰ नि॰ १.१५३) लोमहंसनपरियाये परिच्छिन्नानं गतीनं वसेन चोदेतुं ननु पञ्च गतियोतिआदिमाह। इतरो सुत्तविरोधभयेन पटिजानाति। कस्मा पन सकवादी छ गतियो न सम्पटिच्छति, ननु ‘‘चतूहापायेहि च विप्पमुत्तो’’ति एत्थ असुरकायोपि गहितोति। सच्चं गहितो, न पनेसा गति। कस्मा? विसुं अभावतो। असुरकायस्मिञ्हि कालकञ्चिका असुरा पेतगतिया सङ्गहिता , वेपचित्तिपरिसा देवगतिया, असुरकायोति विसुं एका गति नाम नत्थि।
503-504. Idāni chagatikathā nāma hoti. Tattha asurakāyena saddhiṃ chagatiyoti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānañceva uttarāpathakānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ sakavādī ‘‘pañca kho panimā, sāriputta, gatiyo’’ti (ma. ni. 1.153) lomahaṃsanapariyāye paricchinnānaṃ gatīnaṃ vasena codetuṃ nanu pañca gatiyotiādimāha. Itaro suttavirodhabhayena paṭijānāti. Kasmā pana sakavādī cha gatiyo na sampaṭicchati, nanu ‘‘catūhāpāyehi ca vippamutto’’ti ettha asurakāyopi gahitoti. Saccaṃ gahito, na panesā gati. Kasmā? Visuṃ abhāvato. Asurakāyasmiñhi kālakañcikā asurā petagatiyā saṅgahitā , vepacittiparisā devagatiyā, asurakāyoti visuṃ ekā gati nāma natthi.
इदानि एतमेव अत्थं दस्सेतुं ननु कालकञ्चिकातिआदि आरद्धं। तत्थ समानवण्णाति सदिसरूपसण्ठाना बीभच्छा विरूपा दुद्दस्सिका। समानभोगाति सदिसमेथुनसमाचारा। समानाहाराति सदिसखेळसिङ्घाणिकपुब्बलोहितादिआहारा। समानायुकाति सदिसआयुपरिच्छेदा। आवाहविवाहन्ति कञ्ञागहणञ्चेव कञ्ञादानञ्च। सुक्कपक्खे समानवण्णाति सदिसरूपसण्ठाना अभिरूपा पासादिका दस्सनीया पभासम्पन्ना। समानभोगाति सदिसपञ्चकआमगुणभोगा। समानाहाराति सदिससुधाभोजनादिआहारा। सेसं वुत्तनयमेव। ननु अत्थि असुरकायोति इदं असुरकायस्सेव साधकं। तस्स पन विसुं गतिपरिच्छेदाभावेन न गतिसाधकन्ति।
Idāni etameva atthaṃ dassetuṃ nanu kālakañcikātiādi āraddhaṃ. Tattha samānavaṇṇāti sadisarūpasaṇṭhānā bībhacchā virūpā duddassikā. Samānabhogāti sadisamethunasamācārā. Samānāhārāti sadisakheḷasiṅghāṇikapubbalohitādiāhārā. Samānāyukāti sadisaāyuparicchedā. Āvāhavivāhanti kaññāgahaṇañceva kaññādānañca. Sukkapakkhe samānavaṇṇāti sadisarūpasaṇṭhānā abhirūpā pāsādikā dassanīyā pabhāsampannā. Samānabhogāti sadisapañcakaāmaguṇabhogā. Samānāhārāti sadisasudhābhojanādiāhārā. Sesaṃ vuttanayameva. Nanu atthi asurakāyoti idaṃ asurakāyasseva sādhakaṃ. Tassa pana visuṃ gatiparicchedābhāvena na gatisādhakanti.
छगतिकथावण्णना।
Chagatikathāvaṇṇanā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / कथावत्थुपाळि • Kathāvatthupāḷi / (७३) १. छगतिकथा • (73) 1. Chagatikathā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-मूलटीका • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / १. छगतिकथावण्णना • 1. Chagatikathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / अभिधम्मपिटक (टीका) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / पञ्चपकरण-अनुटीका • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / १. छगतिकथावण्णना • 1. Chagatikathāvaṇṇanā
