| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๘. อฎฺฐมวโคฺค
8. Aṭṭhamavaggo
๑. ฉคติกถาวณฺณนา
1. Chagatikathāvaṇṇanā
๕๐๓-๕๐๔. อิทานิ ฉคติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ อสุรกาเยน สทฺธิํ ฉคติโยติ เยสํ ลทฺธิ, เสยฺยถาปิ อนฺธกานเญฺจว อุตฺตราปถกานญฺจ; เต สนฺธาย ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา อิตรสฺสฯ อถ นํ สกวาที ‘‘ปญฺจ โข ปนิมา, สาริปุตฺต, คติโย’’ติ (ม. นิ. ๑.๑๕๓) โลมหํสนปริยาเย ปริจฺฉินฺนานํ คตีนํ วเสน โจเทตุํ นนุ ปญฺจ คติโยติอาทิมาหฯ อิตโร สุตฺตวิโรธภเยน ปฎิชานาติฯ กสฺมา ปน สกวาที ฉ คติโย น สมฺปฎิจฺฉติ, นนุ ‘‘จตูหาปาเยหิ จ วิปฺปมุโตฺต’’ติ เอตฺถ อสุรกาโยปิ คหิโตติฯ สจฺจํ คหิโต, น ปเนสา คติฯ กสฺมา? วิสุํ อภาวโตฯ อสุรกายสฺมิญฺหิ กาลกญฺจิกา อสุรา เปตคติยา สงฺคหิตา , เวปจิตฺติปริสา เทวคติยา, อสุรกาโยติ วิสุํ เอกา คติ นาม นตฺถิฯ
503-504. Idāni chagatikathā nāma hoti. Tattha asurakāyena saddhiṃ chagatiyoti yesaṃ laddhi, seyyathāpi andhakānañceva uttarāpathakānañca; te sandhāya pucchā sakavādissa, paṭiññā itarassa. Atha naṃ sakavādī ‘‘pañca kho panimā, sāriputta, gatiyo’’ti (ma. ni. 1.153) lomahaṃsanapariyāye paricchinnānaṃ gatīnaṃ vasena codetuṃ nanu pañca gatiyotiādimāha. Itaro suttavirodhabhayena paṭijānāti. Kasmā pana sakavādī cha gatiyo na sampaṭicchati, nanu ‘‘catūhāpāyehi ca vippamutto’’ti ettha asurakāyopi gahitoti. Saccaṃ gahito, na panesā gati. Kasmā? Visuṃ abhāvato. Asurakāyasmiñhi kālakañcikā asurā petagatiyā saṅgahitā , vepacittiparisā devagatiyā, asurakāyoti visuṃ ekā gati nāma natthi.
อิทานิ เอตเมว อตฺถํ ทเสฺสตุํ นนุ กาลกญฺจิกาติอาทิ อารทฺธํฯ ตตฺถ สมานวณฺณาติ สทิสรูปสณฺฐานา พีภจฺฉา วิรูปา ทุทฺทสฺสิกาฯ สมานโภคาติ สทิสเมถุนสมาจาราฯ สมานาหาราติ สทิสเขฬสิงฺฆาณิกปุพฺพโลหิตาทิอาหาราฯ สมานายุกาติ สทิสอายุปริเจฺฉทาฯ อาวาหวิวาหนฺติ กญฺญาคหณเญฺจว กญฺญาทานญฺจฯ สุกฺกปเกฺข สมานวณฺณาติ สทิสรูปสณฺฐานา อภิรูปา ปาสาทิกา ทสฺสนียา ปภาสมฺปนฺนาฯ สมานโภคาติ สทิสปญฺจกอามคุณโภคาฯ สมานาหาราติ สทิสสุธาโภชนาทิอาหาราฯ เสสํ วุตฺตนยเมวฯ นนุ อตฺถิ อสุรกาโยติ อิทํ อสุรกายเสฺสว สาธกํฯ ตสฺส ปน วิสุํ คติปริเจฺฉทาภาเวน น คติสาธกนฺติฯ
Idāni etameva atthaṃ dassetuṃ nanu kālakañcikātiādi āraddhaṃ. Tattha samānavaṇṇāti sadisarūpasaṇṭhānā bībhacchā virūpā duddassikā. Samānabhogāti sadisamethunasamācārā. Samānāhārāti sadisakheḷasiṅghāṇikapubbalohitādiāhārā. Samānāyukāti sadisaāyuparicchedā. Āvāhavivāhanti kaññāgahaṇañceva kaññādānañca. Sukkapakkhe samānavaṇṇāti sadisarūpasaṇṭhānā abhirūpā pāsādikā dassanīyā pabhāsampannā. Samānabhogāti sadisapañcakaāmaguṇabhogā. Samānāhārāti sadisasudhābhojanādiāhārā. Sesaṃ vuttanayameva. Nanu atthi asurakāyoti idaṃ asurakāyasseva sādhakaṃ. Tassa pana visuṃ gatiparicchedābhāvena na gatisādhakanti.
ฉคติกถาวณฺณนาฯ
Chagatikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๗๓) ๑. ฉคติกถา • (73) 1. Chagatikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๑. ฉคติกถาวณฺณนา • 1. Chagatikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๑. ฉคติกถาวณฺณนา • 1. Chagatikathāvaṇṇanā
