| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / धम्मसङ्गणि-अट्ठकथा • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
छक्कादिनिद्देसवण्णना
Chakkādiniddesavaṇṇanā
९७२-४. छब्बिधादिसङ्गहानं तिण्णं ओसानपदस्स भेदाभावतो आदितो पट्ठाय अपुच्छित्वाव निद्देसो कतो। तत्थ चक्खुविञ्ञाणेन जानितुं सक्काति चक्खुविञ्ञेय्यं…पे॰… मनोविञ्ञाणेन जानितुं सक्काति मनोविञ्ञेय्यं। तिविधाय मनोधातुया जानितुं सक्काति मनोधातुविञ्ञेय्यं सब्बं रूपन्ति एत्थ यस्मा एकं रूपम्पि मनोविञ्ञाणधातुया अजानितब्बं नाम नत्थि, तस्मा ‘सब्बं रूप’न्ति वुत्तं। सम्मासम्बुद्धेन हि अभिधम्मं पत्वा नयं कातुं युत्तट्ठाने नयो अकतो नाम नत्थि। इदञ्च एकरूपस्सापि मनोविञ्ञाणधातुया अजानितब्बस्स अभावेन नयं कातुं युत्तट्ठानं नाम, तस्मा नयं करोन्तो ‘सब्बं रूप’न्ति आह।
972-4. Chabbidhādisaṅgahānaṃ tiṇṇaṃ osānapadassa bhedābhāvato ādito paṭṭhāya apucchitvāva niddeso kato. Tattha cakkhuviññāṇena jānituṃ sakkāti cakkhuviññeyyaṃ…pe… manoviññāṇena jānituṃ sakkāti manoviññeyyaṃ. Tividhāya manodhātuyā jānituṃ sakkāti manodhātuviññeyyaṃ sabbaṃ rūpanti ettha yasmā ekaṃ rūpampi manoviññāṇadhātuyā ajānitabbaṃ nāma natthi, tasmā ‘sabbaṃ rūpa’nti vuttaṃ. Sammāsambuddhena hi abhidhammaṃ patvā nayaṃ kātuṃ yuttaṭṭhāne nayo akato nāma natthi. Idañca ekarūpassāpi manoviññāṇadhātuyā ajānitabbassa abhāvena nayaṃ kātuṃ yuttaṭṭhānaṃ nāma, tasmā nayaṃ karonto ‘sabbaṃ rūpa’nti āha.
९७४. सुखसम्फस्सोति सुखवेदनापटिलाभपच्चयो। दुक्खसम्फस्सोति दुक्खवेदनापटिलाभपच्चयो। इधापि फोट्ठब्बारम्मणस्स सुखदुक्खस्स सब्भावतो अयं नयो दिन्नो।
974. Sukhasamphassoti sukhavedanāpaṭilābhapaccayo. Dukkhasamphassoti dukkhavedanāpaṭilābhapaccayo. Idhāpi phoṭṭhabbārammaṇassa sukhadukkhassa sabbhāvato ayaṃ nayo dinno.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / अभिधम्मपिटक • Abhidhammapiṭaka / धम्मसङ्गणीपाळि • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / रूपविभत्ति • Rūpavibhatti
