| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ธมฺมสงฺคณิ-อฎฺฐกถา • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā |
ฉกฺกาทินิเทฺทสวณฺณนา
Chakkādiniddesavaṇṇanā
๙๗๒-๔. ฉพฺพิธาทิสงฺคหานํ ติณฺณํ โอสานปทสฺส เภทาภาวโต อาทิโต ปฎฺฐาย อปุจฺฉิตฺวาว นิเทฺทโส กโตฯ ตตฺถ จกฺขุวิญฺญาเณน ชานิตุํ สกฺกาติ จกฺขุวิเญฺญยฺยํ…เป.… มโนวิญฺญาเณน ชานิตุํ สกฺกาติ มโนวิเญฺญยฺยํฯ ติวิธาย มโนธาตุยา ชานิตุํ สกฺกาติ มโนธาตุวิเญฺญยฺยํ สพฺพํ รูปนฺติ เอตฺถ ยสฺมา เอกํ รูปมฺปิ มโนวิญฺญาณธาตุยา อชานิตพฺพํ นาม นตฺถิ, ตสฺมา ‘สพฺพํ รูป’นฺติ วุตฺตํฯ สมฺมาสมฺพุเทฺธน หิ อภิธมฺมํ ปตฺวา นยํ กาตุํ ยุตฺตฎฺฐาเน นโย อกโต นาม นตฺถิฯ อิทญฺจ เอกรูปสฺสาปิ มโนวิญฺญาณธาตุยา อชานิตพฺพสฺส อภาเวน นยํ กาตุํ ยุตฺตฎฺฐานํ นาม, ตสฺมา นยํ กโรโนฺต ‘สพฺพํ รูป’นฺติ อาหฯ
972-4. Chabbidhādisaṅgahānaṃ tiṇṇaṃ osānapadassa bhedābhāvato ādito paṭṭhāya apucchitvāva niddeso kato. Tattha cakkhuviññāṇena jānituṃ sakkāti cakkhuviññeyyaṃ…pe… manoviññāṇena jānituṃ sakkāti manoviññeyyaṃ. Tividhāya manodhātuyā jānituṃ sakkāti manodhātuviññeyyaṃ sabbaṃ rūpanti ettha yasmā ekaṃ rūpampi manoviññāṇadhātuyā ajānitabbaṃ nāma natthi, tasmā ‘sabbaṃ rūpa’nti vuttaṃ. Sammāsambuddhena hi abhidhammaṃ patvā nayaṃ kātuṃ yuttaṭṭhāne nayo akato nāma natthi. Idañca ekarūpassāpi manoviññāṇadhātuyā ajānitabbassa abhāvena nayaṃ kātuṃ yuttaṭṭhānaṃ nāma, tasmā nayaṃ karonto ‘sabbaṃ rūpa’nti āha.
๙๗๔. สุขสมฺผโสฺสติ สุขเวทนาปฎิลาภปจฺจโยฯ ทุกฺขสมฺผโสฺสติ ทุกฺขเวทนาปฎิลาภปจฺจโยฯ อิธาปิ โผฎฺฐพฺพารมฺมณสฺส สุขทุกฺขสฺส สพฺภาวโต อยํ นโย ทิโนฺนฯ
974. Sukhasamphassoti sukhavedanāpaṭilābhapaccayo. Dukkhasamphassoti dukkhavedanāpaṭilābhapaccayo. Idhāpi phoṭṭhabbārammaṇassa sukhadukkhassa sabbhāvato ayaṃ nayo dinno.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / ธมฺมสงฺคณีปาฬิ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / รูปวิภตฺติ • Rūpavibhatti
