Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సమ్మోహవినోదనీ-అట్ఠకథా • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā

    (౬.) ఛక్కనిద్దేసవణ్ణనా

    (6.) Chakkaniddesavaṇṇanā

    ౯౪౪. ఛక్కనిద్దేసే యస్మా కుద్ధో వా కోధవసేన, సన్దిట్ఠిపరామాసీ వా సన్దిట్ఠిపరామాసితాయ కలహం విగ్గహం వివాదం ఆపజ్జతి, తస్మా కోధాదయో ‘వివాదమూలానీ’తి వుత్తా.

    944. Chakkaniddese yasmā kuddho vā kodhavasena, sandiṭṭhiparāmāsī vā sandiṭṭhiparāmāsitāya kalahaṃ viggahaṃ vivādaṃ āpajjati, tasmā kodhādayo ‘vivādamūlānī’ti vuttā.

    ఛన్దరాగనిద్దేసే కామగేహసితత్తా ఛన్దరాగా గేహస్సితా ధమ్మాతి సఙ్గహతో వత్వా పున పభేదతో దస్సేతుం మనాపియేసు రూపేసూతిఆది వుత్తం. తత్థ మనాపియేసూతి మనవడ్ఢనకేసు ఇట్ఠేసు. విరోధా ఏవ విరోధవత్థూని. అమనాపియేసూతి అనిట్ఠేసు.

    Chandarāganiddese kāmagehasitattā chandarāgā gehassitā dhammāti saṅgahato vatvā puna pabhedato dassetuṃ manāpiyesu rūpesūtiādi vuttaṃ. Tattha manāpiyesūti manavaḍḍhanakesu iṭṭhesu. Virodhā eva virodhavatthūni. Amanāpiyesūti aniṭṭhesu.

    ౯౪౫. అగారవేసు అగారవోతి గారవవిరహితో. అప్పతిస్సోతి అప్పతిస్సయో అనీచవుత్తి. ఏత్థ పన యో భిక్ఖు సత్థరి ధరమానే తీసు కాలేసు ఉపట్ఠానం న యాతి, సత్థరి అనుపాహనే చఙ్కమన్తే సఉపాహనో చఙ్కమతి , నీచే చఙ్కమే చఙ్కమన్తే ఉచ్చే చఙ్కమే చఙ్కమతి, హేట్ఠా వసన్తే ఉపరి వసతి, సత్థుదస్సనట్ఠానే ఉభో అంసే పారుపతి, ఛత్తం ధారేతి, ఉపాహనం ధారేతి, న్హాయతి, ఉచ్చారం వా పస్సావం వా కరోతి, పరినిబ్బుతే వా పన చేతియం వన్దితుం న గచ్ఛతి, చేతియస్స పఞ్ఞాయనట్ఠానే సత్థుదస్సనట్ఠానే వుత్తం సబ్బం కరోతి – అయం సత్థరి అగారవో నామ. యో పన ధమ్మసవనే సఙ్ఘుట్ఠే సక్కచ్చం న గచ్ఛతి, సక్కచ్చం ధమ్మం న సుణాతి, సముల్లపన్తో నిసీదతి, న సక్కచ్చం గణ్హాతి, న సక్కచ్చం వాచేతి – ‘అయం ధమ్మే అగారవో నామ. యో పన థేరేన భిక్ఖునా అనజ్ఝిట్ఠో ధమ్మం దేసేతి, పఞ్హం కథేతి, వుడ్ఢే భిక్ఖూ ఘట్టేన్తో గచ్ఛతి, తిట్ఠతి, నిసీదతి, దుస్సపల్లత్థికం వా హత్థపల్లత్థికం వా కరోతి, సఙ్ఘమజ్ఝే ఉభో అంసే పారుపతి, ఛత్తుపాహనం ధారేతి – అయం సఙ్ఘే అగారవో నామ. ఏకభిక్ఖుస్మిమ్పి హి అగారవే కతే సఙ్ఘే అగారవో కతోవ హోతి. తిస్సో సిక్ఖా పన అపూరయమానోవ సిక్ఖాయ అగారవో నామ. అప్పమాదలక్ఖణం అననుబ్రూహయమానో అప్పమాదే అగారవో నామ. దువిధం పటిసన్థారం అకరోన్తో పటిసన్థారే అగారవో నామ.

    945. Agāravesu agāravoti gāravavirahito. Appatissoti appatissayo anīcavutti. Ettha pana yo bhikkhu satthari dharamāne tīsu kālesu upaṭṭhānaṃ na yāti, satthari anupāhane caṅkamante saupāhano caṅkamati , nīce caṅkame caṅkamante ucce caṅkame caṅkamati, heṭṭhā vasante upari vasati, satthudassanaṭṭhāne ubho aṃse pārupati, chattaṃ dhāreti, upāhanaṃ dhāreti, nhāyati, uccāraṃ vā passāvaṃ vā karoti, parinibbute vā pana cetiyaṃ vandituṃ na gacchati, cetiyassa paññāyanaṭṭhāne satthudassanaṭṭhāne vuttaṃ sabbaṃ karoti – ayaṃ satthari agāravo nāma. Yo pana dhammasavane saṅghuṭṭhe sakkaccaṃ na gacchati, sakkaccaṃ dhammaṃ na suṇāti, samullapanto nisīdati, na sakkaccaṃ gaṇhāti, na sakkaccaṃ vāceti – ‘ayaṃ dhamme agāravo nāma. Yo pana therena bhikkhunā anajjhiṭṭho dhammaṃ deseti, pañhaṃ katheti, vuḍḍhe bhikkhū ghaṭṭento gacchati, tiṭṭhati, nisīdati, dussapallatthikaṃ vā hatthapallatthikaṃ vā karoti, saṅghamajjhe ubho aṃse pārupati, chattupāhanaṃ dhāreti – ayaṃ saṅghe agāravo nāma. Ekabhikkhusmimpi hi agārave kate saṅghe agāravo katova hoti. Tisso sikkhā pana apūrayamānova sikkhāya agāravo nāma. Appamādalakkhaṇaṃ ananubrūhayamāno appamāde agāravo nāma. Duvidhaṃ paṭisanthāraṃ akaronto paṭisanthāre agāravo nāma.

    పరిహానియా ధమ్మాతి పరిహానకరా ధమ్మా. కమ్మారామతాతి నవకమ్మే వా చీవరవిచారణాదీసు వా కమ్మేసు అభిరతి యుత్తపయుత్తతా. భస్సారామతాతి తిరచ్ఛానకథావసేన భస్సే యుత్తపయుత్తతా. నిద్దారామతాతి నిద్దాయ యుత్తపయుత్తతా. సఙ్గణికారామతాతి సఙ్గణికాయ యుత్తపయుత్తతా. సంసగ్గారామతాతి సవనసంసగ్గే, దస్సనసంసగ్గే, సముల్లాపసంసగ్గే, పరిభోగసంసగ్గే, కాయసంసగ్గేతి పఞ్చవిధే సంసగ్గే యుత్తపయుత్తతా. పపఞ్చారామతాతి తణ్హామానదిట్ఠిపపఞ్చేసు యుత్తపయుత్తతా.

    Parihāniyā dhammāti parihānakarā dhammā. Kammārāmatāti navakamme vā cīvaravicāraṇādīsu vā kammesu abhirati yuttapayuttatā. Bhassārāmatāti tiracchānakathāvasena bhasse yuttapayuttatā. Niddārāmatāti niddāya yuttapayuttatā. Saṅgaṇikārāmatāti saṅgaṇikāya yuttapayuttatā. Saṃsaggārāmatāti savanasaṃsagge, dassanasaṃsagge, samullāpasaṃsagge, paribhogasaṃsagge, kāyasaṃsaggeti pañcavidhe saṃsagge yuttapayuttatā. Papañcārāmatāti taṇhāmānadiṭṭhipapañcesu yuttapayuttatā.

    ౯౪౬. సోమనస్సుపవిచారాదీసు సోమనస్సేన సద్ధిం ఉపవిచరన్తీతి సోమనస్సుపవిచారా. చక్ఖునా రూపం దిస్వాతి చక్ఖువిఞ్ఞాణేన రూపం పస్సిత్వా. సోమనస్సట్ఠానియన్తి సోమనస్సస్స ఆరమ్మణవసేన కారణభూతం. ఉపవిచరతీతి తత్థ విచారప్పవత్తనేన ఉపవిచరతి. వితక్కో పన తంసమ్పయుత్తో వాతి ఇమినా నయేన తీసుపి ఛక్కేసు అత్థో వేదితబ్బో.

    946. Somanassupavicārādīsu somanassena saddhiṃ upavicarantīti somanassupavicārā. Cakkhunā rūpaṃ disvāti cakkhuviññāṇena rūpaṃ passitvā. Somanassaṭṭhāniyanti somanassassa ārammaṇavasena kāraṇabhūtaṃ. Upavicaratīti tattha vicārappavattanena upavicarati. Vitakko pana taṃsampayutto vāti iminā nayena tīsupi chakkesu attho veditabbo.

    ౯౪౭. గేహసితానీతి కామగుణనిస్సితాని. సోమనస్సానీతి చేతసికసుఖాని. దోమనస్సానీతి చేతసికదుక్ఖాని. ఉపేక్ఖాతి అఞ్ఞాణసమ్పయుత్తా ఉపేక్ఖా వేదనా, అఞ్ఞాణుపేక్ఖాతిపి ఏతాసంయేవ నామం.

    947. Gehasitānīti kāmaguṇanissitāni. Somanassānīti cetasikasukhāni. Domanassānīti cetasikadukkhāni. Upekkhāti aññāṇasampayuttā upekkhā vedanā, aññāṇupekkhātipi etāsaṃyeva nāmaṃ.

    ౯౪౮. అత్థి మే అత్తాతి వాతి సబ్బపదేసు వా-సద్దో వికప్పత్థో; ఏవం వా దిట్ఠి ఉప్పజ్జతీతి వుత్తం హోతి. అత్థి మే అత్తాతి చేత్థ సస్సతదిట్ఠి సబ్బకాలేసు అత్తనో అత్థితం గణ్హాతి. సచ్చతో థేతతోతి భూతతో చ థిరతో చ; ఇదం సచ్చన్తి సుట్ఠు దళ్హభావేనాతి వుత్తం హోతి. నత్థి మే అత్తాతి అయం పన ఉచ్ఛేదదిట్ఠి, సతో సత్తస్స తత్థ తత్థ విభవగ్గహణతో. అథ వా పురిమాపి తీసు కాలేసు అత్థీతి గహణతో సస్సతదిట్ఠి, పచ్చుప్పన్నమేవ అత్థీతి గణ్హన్తీ ఉచ్ఛేదదిట్ఠి. పచ్ఛిమాపి అతీతానాగతేసు నత్థీతి గహణతో ‘భస్మన్తా ఆహుతియో’తి గహితదిట్ఠికానం వియ ఉచ్ఛేదదిట్ఠి, అతీతేయేవ నత్థీతి గణ్హన్తీ అధిచ్చసముప్పన్నికస్సేవ సస్సతదిట్ఠి. అత్తనా వా అత్తానం సఞ్జానామీతి సఞ్ఞాక్ఖన్ధసీసేన ఖన్ధే అత్తాతి గహేత్వా సఞ్ఞాయ అవసేసక్ఖన్ధే సఞ్జాననతో ‘ఇమినా అత్తనా ఇమం అత్తానం సఞ్జానామీ’తి ఏవం హోతి. అత్తనా వా అనత్తానన్తి సఞ్ఞాక్ఖన్ధంయేవ అత్తాతి గహేత్వా ఇతరే చత్తారో ఖన్ధే అనత్తాతి గహేత్వా సఞ్ఞాయ తేసం జాననతో ఏవం హోతి. అనత్తనా వా అత్తానన్తి సఞ్ఞాక్ఖన్ధం అనత్తాతి ఇతరే చ చత్తారో ఖన్ధే అత్తాతి గహేత్వా సఞ్ఞాయ తేసం జాననతో ఏవం హోతి. సబ్బాపి సస్సతుచ్ఛేదదిట్ఠియోవ.

    948. Atthi me attāti vāti sabbapadesu vā-saddo vikappattho; evaṃ vā diṭṭhi uppajjatīti vuttaṃ hoti. Atthi me attāti cettha sassatadiṭṭhi sabbakālesu attano atthitaṃ gaṇhāti. Saccato thetatoti bhūtato ca thirato ca; idaṃ saccanti suṭṭhu daḷhabhāvenāti vuttaṃ hoti. Natthi me attāti ayaṃ pana ucchedadiṭṭhi, sato sattassa tattha tattha vibhavaggahaṇato. Atha vā purimāpi tīsu kālesu atthīti gahaṇato sassatadiṭṭhi, paccuppannameva atthīti gaṇhantī ucchedadiṭṭhi. Pacchimāpi atītānāgatesu natthīti gahaṇato ‘bhasmantā āhutiyo’ti gahitadiṭṭhikānaṃ viya ucchedadiṭṭhi, atīteyeva natthīti gaṇhantī adhiccasamuppannikasseva sassatadiṭṭhi. Attanā vā attānaṃ sañjānāmīti saññākkhandhasīsena khandhe attāti gahetvā saññāya avasesakkhandhe sañjānanato ‘iminā attanā imaṃ attānaṃ sañjānāmī’ti evaṃ hoti. Attanā vā anattānanti saññākkhandhaṃyeva attāti gahetvā itare cattāro khandhe anattāti gahetvā saññāya tesaṃ jānanato evaṃ hoti. Anattanā vā attānanti saññākkhandhaṃ anattāti itare ca cattāro khandhe attāti gahetvā saññāya tesaṃ jānanato evaṃ hoti. Sabbāpi sassatucchedadiṭṭhiyova.

    వదో వేదేయ్యోతి ఆదయో పన సస్సతదిట్ఠియా ఏవ అభినివేసాకారా. తత్థ వదతీతి వదో; వచీకమ్మస్స కారకోతి వుత్తం హోతి. వేదయతీతి వేదేయ్యో; జానాతి అనుభవతి చాతి వుత్తం హోతి. ఇదాని యం సో వేదేతి తం దస్సేతుం తత్ర తత్ర దీఘరత్తం కల్యాణపాపకానన్తిఆది వుత్తం. తత్థ తత్ర తత్రాతి తేసు తేసు యోనిగతిఠితినివాసనికాయేసు ఆరమ్మణేసు వా. దీఘరత్తన్తి చిరరత్తం. పచ్చనుభోతీతి పటిసంవేదయతి. న సో జాతో నాహోసీతి సో అత్తా అజాతిధమ్మతో న జాతో నామ; సదా విజ్జమానో యేవాతి అత్థో. తేనేవ అతీతే నాహోసి, అనాగతేపి న భవిస్సతి. యో హి జాతో సో అహోసి, యో చ జాయిస్సతి సో భవిస్సతీతి. అథవా ‘న సో జాతో నాహోసీ’తి సో సదా విజ్జమానత్తా అతీతేపి న జాతు నాహోసి , అనాగతేపి న జాతు న భవిస్సతి. నిచ్చోతి ఉప్పాదవయరహితో. ధువోతి థిరో సారభూతో. సస్సతోతి సబ్బకాలికో. అవిపరిణామధమ్మోతి అత్తనో పకతిభావం అవిజహనధమ్మో కకణ్టకో వియ నానప్పకారత్తం నాపజ్జతి. ఏవమయం సబ్బాసవదిట్ఠి (మ॰ ని॰ ౧.౧౭ ఆదయో) నామ కథితా. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానత్థమేవాతి.

    Vado vedeyyoti ādayo pana sassatadiṭṭhiyā eva abhinivesākārā. Tattha vadatīti vado; vacīkammassa kārakoti vuttaṃ hoti. Vedayatīti vedeyyo; jānāti anubhavati cāti vuttaṃ hoti. Idāni yaṃ so vedeti taṃ dassetuṃ tatra tatra dīgharattaṃ kalyāṇapāpakānantiādi vuttaṃ. Tattha tatra tatrāti tesu tesu yonigatiṭhitinivāsanikāyesu ārammaṇesu vā. Dīgharattanti cirarattaṃ. Paccanubhotīti paṭisaṃvedayati. Na so jāto nāhosīti so attā ajātidhammato na jāto nāma; sadā vijjamāno yevāti attho. Teneva atīte nāhosi, anāgatepi na bhavissati. Yo hi jāto so ahosi, yo ca jāyissati so bhavissatīti. Athavā ‘na so jāto nāhosī’ti so sadā vijjamānattā atītepi na jātu nāhosi , anāgatepi na jātu na bhavissati. Niccoti uppādavayarahito. Dhuvoti thiro sārabhūto. Sassatoti sabbakāliko. Avipariṇāmadhammoti attano pakatibhāvaṃ avijahanadhammo kakaṇṭako viya nānappakārattaṃ nāpajjati. Evamayaṃ sabbāsavadiṭṭhi (ma. ni. 1.17 ādayo) nāma kathitā. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    ఛక్కనిద్దేసవణ్ణనా.

    Chakkaniddesavaṇṇanā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / అభిధమ్మపిటక • Abhidhammapiṭaka / విభఙ్గపాళి • Vibhaṅgapāḷi / ౧౭. ఖుద్దకవత్థువిభఙ్గో • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-మూలటీకా • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ౧౭. ఖుద్దకవత్థువిభఙ్గో • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo

    టీకా • Tīkā / అభిధమ్మపిటక (టీకా) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / విభఙ్గ-అనుటీకా • Vibhaṅga-anuṭīkā / ౧౭. ఖుద్దకవత్థువిభఙ్గో • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact