Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / သမ္မောဟဝိနောဒနီ-အဋ္ဌကထာ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā

    (၆.) ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ

    (6.) Chakkaniddesavaṇṇanā

    ၉၄၄. ဆက္ကနိဒ္ဒေသေ ယသ္မာ ကုဒ္ဓော ဝာ ကောဓဝသေန, သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသီ ဝာ သန္ဒိဋ္ဌိပရာမာသိတာယ ကလဟံ ဝိဂ္ဂဟံ ဝိဝာဒံ အာပဇ္ဇတိ, တသ္မာ ကောဓာဒယော ‘ဝိဝာဒမူလာနီ’တိ ဝုတ္တာ။

    944. Chakkaniddese yasmā kuddho vā kodhavasena, sandiṭṭhiparāmāsī vā sandiṭṭhiparāmāsitāya kalahaṃ viggahaṃ vivādaṃ āpajjati, tasmā kodhādayo ‘vivādamūlānī’ti vuttā.

    ဆန္ဒရာဂနိဒ္ဒေသေ ကာမဂေဟသိတတ္တာ ဆန္ဒရာဂာ ဂေဟသ္သိတာ ဓမ္မာတိ သင္ဂဟတော ဝတ္ဝာ ပုန ပဘေဒတော ဒသ္သေတုံ မနာပိယေသု ရူပေသူတိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ မနာပိယေသူတိ မနဝဍ္ဎနကေသု ဣဋ္ဌေသု။ ဝိရောဓာ ဧဝ ဝိရောဓဝတ္ထူနိ။ အမနာပိယေသူတိ အနိဋ္ဌေသု။

    Chandarāganiddese kāmagehasitattā chandarāgā gehassitā dhammāti saṅgahato vatvā puna pabhedato dassetuṃ manāpiyesu rūpesūtiādi vuttaṃ. Tattha manāpiyesūti manavaḍḍhanakesu iṭṭhesu. Virodhā eva virodhavatthūni. Amanāpiyesūti aniṭṭhesu.

    ၉၄၅. အဂာရဝေသု အဂာရဝောတိ ဂာရဝဝိရဟိတော။ အပ္ပတိသ္သောတိ အပ္ပတိသ္သယော အနီစဝုတ္တိ။ ဧတ္ထ ပန ယော ဘိက္ခု သတ္ထရိ ဓရမာနေ တီသု ကာလေသု ဥပဋ္ဌာနံ န ယာတိ, သတ္ထရိ အနုပာဟနေ စင္ကမန္တေ သဥပာဟနော စင္ကမတိ , နီစေ စင္ကမေ စင္ကမန္တေ ဥစ္စေ စင္ကမေ စင္ကမတိ, ဟေဋ္ဌာ ဝသန္တေ ဥပရိ ဝသတိ, သတ္ထုဒသ္သနဋ္ဌာနေ ဥဘော အံသေ ပာရုပတိ, ဆတ္တံ ဓာရေတိ, ဥပာဟနံ ဓာရေတိ, န္ဟာယတိ, ဥစ္စာရံ ဝာ ပသ္သာဝံ ဝာ ကရောတိ, ပရိနိဗ္ဗုတေ ဝာ ပန စေတိယံ ဝန္ဒိတုံ န ဂစ္ဆတိ, စေတိယသ္သ ပညာယနဋ္ဌာနေ သတ္ထုဒသ္သနဋ္ဌာနေ ဝုတ္တံ သဗ္ဗံ ကရောတိ – အယံ သတ္ထရိ အဂာရဝော နာမ။ ယော ပန ဓမ္မသဝနေ သင္ဃုဋ္ဌေ သက္ကစ္စံ န ဂစ္ဆတိ, သက္ကစ္စံ ဓမ္မံ န သုဏာတိ, သမုလ္လပန္တော နိသီဒတိ, န သက္ကစ္စံ ဂဏ္ဟာတိ, န သက္ကစ္စံ ဝာစေတိ – ‘အယံ ဓမ္မေ အဂာရဝော နာမ။ ယော ပန ထေရေန ဘိက္ခုနာ အနဇ္ဈိဋ္ဌော ဓမ္မံ ဒေသေတိ, ပဉ္ဟံ ကထေတိ, ဝုဍ္ဎေ ဘိက္ခူ ဃဋ္ဋေန္တော ဂစ္ဆတိ, တိဋ္ဌတိ, နိသီဒတိ, ဒုသ္သပလ္လတ္ထိကံ ဝာ ဟတ္ထပလ္လတ္ထိကံ ဝာ ကရောတိ, သင္ဃမဇ္ဈေ ဥဘော အံသေ ပာရုပတိ, ဆတ္တုပာဟနံ ဓာရေတိ – အယံ သင္ဃေ အဂာရဝော နာမ။ ဧကဘိက္ခုသ္မိမ္ပိ ဟိ အဂာရဝေ ကတေ သင္ဃေ အဂာရဝော ကတောဝ ဟောတိ။ တိသ္သော သိက္ခာ ပန အပူရယမာနောဝ သိက္ခာယ အဂာရဝော နာမ။ အပ္ပမာဒလက္ခဏံ အနနုဗ္ရူဟယမာနော အပ္ပမာဒေ အဂာရဝော နာမ။ ဒုဝိဓံ ပဋိသန္ထာရံ အကရောန္တော ပဋိသန္ထာရေ အဂာရဝော နာမ။

    945. Agāravesu agāravoti gāravavirahito. Appatissoti appatissayo anīcavutti. Ettha pana yo bhikkhu satthari dharamāne tīsu kālesu upaṭṭhānaṃ na yāti, satthari anupāhane caṅkamante saupāhano caṅkamati , nīce caṅkame caṅkamante ucce caṅkame caṅkamati, heṭṭhā vasante upari vasati, satthudassanaṭṭhāne ubho aṃse pārupati, chattaṃ dhāreti, upāhanaṃ dhāreti, nhāyati, uccāraṃ vā passāvaṃ vā karoti, parinibbute vā pana cetiyaṃ vandituṃ na gacchati, cetiyassa paññāyanaṭṭhāne satthudassanaṭṭhāne vuttaṃ sabbaṃ karoti – ayaṃ satthari agāravo nāma. Yo pana dhammasavane saṅghuṭṭhe sakkaccaṃ na gacchati, sakkaccaṃ dhammaṃ na suṇāti, samullapanto nisīdati, na sakkaccaṃ gaṇhāti, na sakkaccaṃ vāceti – ‘ayaṃ dhamme agāravo nāma. Yo pana therena bhikkhunā anajjhiṭṭho dhammaṃ deseti, pañhaṃ katheti, vuḍḍhe bhikkhū ghaṭṭento gacchati, tiṭṭhati, nisīdati, dussapallatthikaṃ vā hatthapallatthikaṃ vā karoti, saṅghamajjhe ubho aṃse pārupati, chattupāhanaṃ dhāreti – ayaṃ saṅghe agāravo nāma. Ekabhikkhusmimpi hi agārave kate saṅghe agāravo katova hoti. Tisso sikkhā pana apūrayamānova sikkhāya agāravo nāma. Appamādalakkhaṇaṃ ananubrūhayamāno appamāde agāravo nāma. Duvidhaṃ paṭisanthāraṃ akaronto paṭisanthāre agāravo nāma.

    ပရိဟာနိယာ ဓမ္မာတိ ပရိဟာနကရာ ဓမ္မာ။ ကမ္မာရာမတာတိ နဝကမ္မေ ဝာ စီဝရဝိစာရဏာဒီသု ဝာ ကမ္မေသု အဘိရတိ ယုတ္တပယုတ္တတာ။ ဘသ္သာရာမတာတိ တိရစ္ဆာနကထာဝသေန ဘသ္သေ ယုတ္တပယုတ္တတာ။ နိဒ္ဒာရာမတာတိ နိဒ္ဒာယ ယုတ္တပယုတ္တတာ။ သင္ဂဏိကာရာမတာတိ သင္ဂဏိကာယ ယုတ္တပယုတ္တတာ။ သံသဂ္ဂာရာမတာတိ သဝနသံသဂ္ဂေ, ဒသ္သနသံသဂ္ဂေ, သမုလ္လာပသံသဂ္ဂေ, ပရိဘောဂသံသဂ္ဂေ, ကာယသံသဂ္ဂေတိ ပဉ္စဝိဓေ သံသဂ္ဂေ ယုတ္တပယုတ္တတာ။ ပပဉ္စာရာမတာတိ တဏ္ဟာမာနဒိဋ္ဌိပပဉ္စေသု ယုတ္တပယုတ္တတာ။

    Parihāniyā dhammāti parihānakarā dhammā. Kammārāmatāti navakamme vā cīvaravicāraṇādīsu vā kammesu abhirati yuttapayuttatā. Bhassārāmatāti tiracchānakathāvasena bhasse yuttapayuttatā. Niddārāmatāti niddāya yuttapayuttatā. Saṅgaṇikārāmatāti saṅgaṇikāya yuttapayuttatā. Saṃsaggārāmatāti savanasaṃsagge, dassanasaṃsagge, samullāpasaṃsagge, paribhogasaṃsagge, kāyasaṃsaggeti pañcavidhe saṃsagge yuttapayuttatā. Papañcārāmatāti taṇhāmānadiṭṭhipapañcesu yuttapayuttatā.

    ၉၄၆. သောမနသ္သုပဝိစာရာဒီသု သောမနသ္သေန သဒ္ဓိံ ဥပဝိစရန္တီတိ သောမနသ္သုပဝိစာရာ။ စက္ခုနာ ရူပံ ဒိသ္ဝာတိ စက္ခုဝိညာဏေန ရူပံ ပသ္သိတ္ဝာ။ သောမနသ္သဋ္ဌာနိယန္တိ သောမနသ္သသ္သ အာရမ္မဏဝသေန ကာရဏဘူတံ။ ဥပဝိစရတီတိ တတ္ထ ဝိစာရပ္ပဝတ္တနေန ဥပဝိစရတိ။ ဝိတက္ကော ပန တံသမ္ပယုတ္တော ဝာတိ ဣမိနာ နယေန တီသုပိ ဆက္ကေသု အတ္ထော ဝေဒိတဗ္ဗော။

    946. Somanassupavicārādīsu somanassena saddhiṃ upavicarantīti somanassupavicārā. Cakkhunā rūpaṃ disvāti cakkhuviññāṇena rūpaṃ passitvā. Somanassaṭṭhāniyanti somanassassa ārammaṇavasena kāraṇabhūtaṃ. Upavicaratīti tattha vicārappavattanena upavicarati. Vitakko pana taṃsampayutto vāti iminā nayena tīsupi chakkesu attho veditabbo.

    ၉၄၇. ဂေဟသိတာနီတိ ကာမဂုဏနိသ္သိတာနိ။ သောမနသ္သာနီတိ စေတသိကသုခာနိ။ ဒောမနသ္သာနီတိ စေတသိကဒုက္ခာနိ။ ဥပေက္ခာတိ အညာဏသမ္ပယုတ္တာ ဥပေက္ခာ ဝေဒနာ, အညာဏုပေက္ခာတိပိ ဧတာသံယေဝ နာမံ။

    947. Gehasitānīti kāmaguṇanissitāni. Somanassānīti cetasikasukhāni. Domanassānīti cetasikadukkhāni. Upekkhāti aññāṇasampayuttā upekkhā vedanā, aññāṇupekkhātipi etāsaṃyeva nāmaṃ.

    ၉၄၈. အတ္ထိ မေ အတ္တာတိ ဝာတိ သဗ္ဗပဒေသု ဝာ-သဒ္ဒော ဝိကပ္ပတ္ထော; ဧဝံ ဝာ ဒိဋ္ဌိ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ အတ္ထိ မေ အတ္တာတိ စေတ္ထ သသ္သတဒိဋ္ဌိ သဗ္ဗကာလေသု အတ္တနော အတ္ထိတံ ဂဏ္ဟာတိ။ သစ္စတော ထေတတောတိ ဘူတတော စ ထိရတော စ; ဣဒံ သစ္စန္တိ သုဋ္ဌု ဒဠ္ဟဘာဝေနာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ နတ္ထိ မေ အတ္တာတိ အယံ ပန ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ, သတော သတ္တသ္သ တတ္ထ တတ္ထ ဝိဘဝဂ္ဂဟဏတော။ အထ ဝာ ပုရိမာပိ တီသု ကာလေသု အတ္ထီတိ ဂဟဏတော သသ္သတဒိဋ္ဌိ, ပစ္စုပ္ပန္နမေဝ အတ္ထီတိ ဂဏ္ဟန္တီ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ။ ပစ္ဆိမာပိ အတီတာနာဂတေသု နတ္ထီတိ ဂဟဏတော ‘ဘသ္မန္တာ အာဟုတိယော’တိ ဂဟိတဒိဋ္ဌိကာနံ ဝိယ ဥစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိ, အတီတေယေဝ နတ္ထီတိ ဂဏ္ဟန္တီ အဓိစ္စသမုပ္ပန္နိကသ္သေဝ သသ္သတဒိဋ္ဌိ။ အတ္တနာ ဝာ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာမီတိ သညာက္ခန္ဓသီသေန ခန္ဓေ အတ္တာတိ ဂဟေတ္ဝာ သညာယ အဝသေသက္ခန္ဓေ သဉ္ဇာနနတော ‘ဣမိနာ အတ္တနာ ဣမံ အတ္တာနံ သဉ္ဇာနာမီ’တိ ဧဝံ ဟောတိ။ အတ္တနာ ဝာ အနတ္တာနန္တိ သညာက္ခန္ဓံယေဝ အတ္တာတိ ဂဟေတ္ဝာ ဣတရေ စတ္တာရော ခန္ဓေ အနတ္တာတိ ဂဟေတ္ဝာ သညာယ တေသံ ဇာနနတော ဧဝံ ဟောတိ။ အနတ္တနာ ဝာ အတ္တာနန္တိ သညာက္ခန္ဓံ အနတ္တာတိ ဣတရေ စ စတ္တာရော ခန္ဓေ အတ္တာတိ ဂဟေတ္ဝာ သညာယ တေသံ ဇာနနတော ဧဝံ ဟောတိ။ သဗ္ဗာပိ သသ္သတုစ္ဆေဒဒိဋ္ဌိယောဝ။

    948. Atthi me attāti vāti sabbapadesu vā-saddo vikappattho; evaṃ vā diṭṭhi uppajjatīti vuttaṃ hoti. Atthi me attāti cettha sassatadiṭṭhi sabbakālesu attano atthitaṃ gaṇhāti. Saccato thetatoti bhūtato ca thirato ca; idaṃ saccanti suṭṭhu daḷhabhāvenāti vuttaṃ hoti. Natthi me attāti ayaṃ pana ucchedadiṭṭhi, sato sattassa tattha tattha vibhavaggahaṇato. Atha vā purimāpi tīsu kālesu atthīti gahaṇato sassatadiṭṭhi, paccuppannameva atthīti gaṇhantī ucchedadiṭṭhi. Pacchimāpi atītānāgatesu natthīti gahaṇato ‘bhasmantā āhutiyo’ti gahitadiṭṭhikānaṃ viya ucchedadiṭṭhi, atīteyeva natthīti gaṇhantī adhiccasamuppannikasseva sassatadiṭṭhi. Attanā vā attānaṃ sañjānāmīti saññākkhandhasīsena khandhe attāti gahetvā saññāya avasesakkhandhe sañjānanato ‘iminā attanā imaṃ attānaṃ sañjānāmī’ti evaṃ hoti. Attanā vā anattānanti saññākkhandhaṃyeva attāti gahetvā itare cattāro khandhe anattāti gahetvā saññāya tesaṃ jānanato evaṃ hoti. Anattanā vā attānanti saññākkhandhaṃ anattāti itare ca cattāro khandhe attāti gahetvā saññāya tesaṃ jānanato evaṃ hoti. Sabbāpi sassatucchedadiṭṭhiyova.

    ဝဒော ဝေဒေယ္ယောတိ အာဒယော ပန သသ္သတဒိဋ္ဌိယာ ဧဝ အဘိနိဝေသာကာရာ။ တတ္ထ ဝဒတီတိ ဝဒော; ဝစီကမ္မသ္သ ကာရကောတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဝေဒယတီတိ ဝေဒေယ္ယော; ဇာနာတိ အနုဘဝတိ စာတိ ဝုတ္တံ ဟောတိ။ ဣဒာနိ ယံ သော ဝေဒေတိ တံ ဒသ္သေတုံ တတ္ရ တတ္ရ ဒီဃရတ္တံ ကလ္ယာဏပာပကာနန္တိအာဒိ ဝုတ္တံ။ တတ္ထ တတ္ရ တတ္ရာတိ တေသု တေသု ယောနိဂတိဌိတိနိဝာသနိကာယေသု အာရမ္မဏေသု ဝာ။ ဒီဃရတ္တန္တိ စိရရတ္တံ။ ပစ္စနုဘောတီတိ ပဋိသံဝေဒယတိ။ န သော ဇာတော နာဟောသီတိ သော အတ္တာ အဇာတိဓမ္မတော န ဇာတော နာမ; သဒာ ဝိဇ္ဇမာနော ယေဝာတိ အတ္ထော။ တေနေဝ အတီတေ နာဟောသိ, အနာဂတေပိ န ဘဝိသ္သတိ။ ယော ဟိ ဇာတော သော အဟောသိ, ယော စ ဇာယိသ္သတိ သော ဘဝိသ္သတီတိ။ အထဝာ ‘န သော ဇာတော နာဟောသီ’တိ သော သဒာ ဝိဇ္ဇမာနတ္တာ အတီတေပိ န ဇာတု နာဟောသိ , အနာဂတေပိ န ဇာတု န ဘဝိသ္သတိ။ နိစ္စောတိ ဥပ္ပာဒဝယရဟိတော။ ဓုဝောတိ ထိရော သာရဘူတော။ သသ္သတောတိ သဗ္ဗကာလိကော။ အဝိပရိဏာမဓမ္မောတိ အတ္တနော ပကတိဘာဝံ အဝိဇဟနဓမ္မော ကကဏ္ဋကော ဝိယ နာနပ္ပကာရတ္တံ နာပဇ္ဇတိ။ ဧဝမယံ သဗ္ဗာသဝဒိဋ္ဌိ (မ. နိ. ၁.၁၇ အာဒယော) နာမ ကထိတာ။ သေသံ သဗ္ဗတ္ထ ဥတ္တာနတ္ထမေဝာတိ။

    Vado vedeyyoti ādayo pana sassatadiṭṭhiyā eva abhinivesākārā. Tattha vadatīti vado; vacīkammassa kārakoti vuttaṃ hoti. Vedayatīti vedeyyo; jānāti anubhavati cāti vuttaṃ hoti. Idāni yaṃ so vedeti taṃ dassetuṃ tatra tatra dīgharattaṃ kalyāṇapāpakānantiādi vuttaṃ. Tattha tatra tatrāti tesu tesu yonigatiṭhitinivāsanikāyesu ārammaṇesu vā. Dīgharattanti cirarattaṃ. Paccanubhotīti paṭisaṃvedayati. Na so jāto nāhosīti so attā ajātidhammato na jāto nāma; sadā vijjamāno yevāti attho. Teneva atīte nāhosi, anāgatepi na bhavissati. Yo hi jāto so ahosi, yo ca jāyissati so bhavissatīti. Athavā ‘na so jāto nāhosī’ti so sadā vijjamānattā atītepi na jātu nāhosi , anāgatepi na jātu na bhavissati. Niccoti uppādavayarahito. Dhuvoti thiro sārabhūto. Sassatoti sabbakāliko. Avipariṇāmadhammoti attano pakatibhāvaṃ avijahanadhammo kakaṇṭako viya nānappakārattaṃ nāpajjati. Evamayaṃ sabbāsavadiṭṭhi (ma. ni. 1.17 ādayo) nāma kathitā. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.

    ဆက္ကနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ။

    Chakkaniddesavaṇṇanā.







    Related texts:



    တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / အဘိဓမ္မပိဋက • Abhidhammapiṭaka / ဝိဘင္ဂပာဠိ • Vibhaṅgapāḷi / ၁၇. ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင္ဂော • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo

    ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-မူလဋီကာ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ၁၇. ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင္ဂော • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo

    ဋီကာ • Tīkā / အဘိဓမ္မပိဋက (ဋီကာ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ဝိဘင္ဂ-အနုဋီကာ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ၁၇. ခုဒ္ဒကဝတ္ထုဝိဘင္ဂော • 17. Khuddakavatthuvibhaṅgo


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact