Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / วิมติวิโนทนี-ฎีกา • Vimativinodanī-ṭīkā |
ฉนฺททานกถาทิวณฺณนา
Chandadānakathādivaṇṇanā
๑๖๕. ปาฬิยํ ‘‘สนฺติ สงฺฆสฺส กรณียานี’’ติ วตฺตเพฺพ วจนวิปลฺลาเสน ‘‘กรณีย’’นฺติ วุตฺตํฯ
165. Pāḷiyaṃ ‘‘santi saṅghassa karaṇīyānī’’ti vattabbe vacanavipallāsena ‘‘karaṇīya’’nti vuttaṃ.
๑๖๗. ‘‘ตสฺส สมฺมุติทานกิจฺจํ นตฺถี’’ติ อิทํ ปาฬิยํ เอกทา สรนฺตเสฺสว สมฺมุติทานสฺส วุตฺตตฺตา เอกทา อสรนฺตสฺส สมฺมุติอภาเวปิ ตสฺส อนาคมนํ วคฺคกมฺมาย น โหตีติ วุตฺตํฯ เกจิ ปน ‘‘โสปิ หตฺถปาเสว อาเนตโพฺพ’’ติ วทนฺติ, ตํ น คเหตพฺพํฯ
167.‘‘Tassa sammutidānakiccaṃ natthī’’ti idaṃ pāḷiyaṃ ekadā sarantasseva sammutidānassa vuttattā ekadā asarantassa sammutiabhāvepi tassa anāgamanaṃ vaggakammāya na hotīti vuttaṃ. Keci pana ‘‘sopi hatthapāseva ānetabbo’’ti vadanti, taṃ na gahetabbaṃ.
๑๖๘. สงฺฆสนฺนิปาตโต ปฐมํ กาตพฺพํ ปุพฺพกรณํฯ สงฺฆสนฺนิปาเต กาตพฺพํ ปุพฺพกิจฺจนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ ปาฬิยํ โน เจ อธิฎฺฐเหยฺย, อาปตฺติ ทุกฺกฎสฺสาติ เอตฺถ อสญฺจิจฺจ อสติยา อนาปตฺติฯ ยถา เจตฺถ, เอวํ อุปริปิฯ ยตฺถ ปน อจิตฺตกาปตฺติ อตฺถิ, ตตฺถ วกฺขามฯ
168. Saṅghasannipātato paṭhamaṃ kātabbaṃ pubbakaraṇaṃ. Saṅghasannipāte kātabbaṃ pubbakiccanti daṭṭhabbaṃ. Pāḷiyaṃ no ce adhiṭṭhaheyya, āpatti dukkaṭassāti ettha asañcicca asatiyā anāpatti. Yathā cettha, evaṃ uparipi. Yattha pana acittakāpatti atthi, tattha vakkhāma.
๑๖๙. ‘‘ปญฺญตฺตํ โหตี’’ติ อิมินา ‘‘น สาปตฺติเกน อุโปสโถ กาตโพฺพ’’ติ วิสุํ ปฎิเกฺขปาภาเวปิ ยถาวุตฺตสุตฺตสามตฺถิยโต ปญฺญตฺตเมวาติ ทเสฺสติฯ อิมินา เอว นเยน –
169.‘‘Paññattaṃ hotī’’ti iminā ‘‘na sāpattikena uposatho kātabbo’’ti visuṃ paṭikkhepābhāvepi yathāvuttasuttasāmatthiyato paññattamevāti dasseti. Iminā eva nayena –
‘‘อฎฺฐานเมตํ, ภิกฺขเว, อนวกาโส ยํ ตถาคโต อปริสุทฺธาย ปริสาย อุโปสถํ กเรยฺย, ปาติโมกฺขํ อุทฺทิเสยฺยา’’ติ (จูฬว. ๓๘๖; อ. นิ. ๘.๒๐; อุทา. ๔๕) –
‘‘Aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso yaṃ tathāgato aparisuddhāya parisāya uposathaṃ kareyya, pātimokkhaṃ uddiseyyā’’ti (cūḷava. 386; a. ni. 8.20; udā. 45) –
อาทิสุตฺตนยโต จ อลชฺชีหิปิ สทฺธิํ อุโปสถกรณมฺปิ ปฎิกฺขิตฺตเมว อลชฺชินิคฺคหตฺถตฺตา สพฺพสิกฺขาปทานนฺติ ทฎฺฐพฺพํฯ ‘‘ปาริสุทฺธิทานปญฺญาปเนนา’’ติ อิมินา สาปตฺติเกน ปาริสุทฺธิปิ น ทาตพฺพาติ ทีปิตํ โหติฯ อุโภปิ ทุกฺกฎนฺติ เอตฺถ สภาคาปตฺติภาวํ อชานิตฺวา เกวลํ อาปตฺตินาเมเนว เทเสนฺตสฺส ปฎิคฺคณฺหนฺตสฺส อจิตฺตกเมว ทุกฺกฎํ โหตีติ วทนฺติ ฯ ยถา สโงฺฆ สภาคาปตฺติํ อาปโนฺน ญตฺติํ ฐเปตฺวา อุโปสถํ กาตุํ ลภติ, เอวํ ตโยปิ ‘‘สุณนฺตุ เม, อายสฺมนฺตา, อิเม ภิกฺขู สภาคํ อาปตฺติํ อาปนฺนา’’ติอาทินา วุตฺตนยานุสาเรเนว คณญตฺติํ ฐเปตฺวา ทฺวีหิ อญฺญมญฺญํ อาโรเจตฺวา อุโปสถํ กาตุํ วฎฺฎติฯ เอเกน ปน สาปตฺติเกน ทูรํ คนฺตฺวาปิ ปฎิกาตุเมว วฎฺฎติ, อสมฺปาปุณเนฺตน ‘‘ภิกฺขุํ ลภิตฺวา ปฎิกริสฺสามี’’ติ อุโปสโถ กาตโพฺพ, ปฎิกริตฺวา จ ปุน อุโปสโถ กตฺตโพฺพฯ
Ādisuttanayato ca alajjīhipi saddhiṃ uposathakaraṇampi paṭikkhittameva alajjiniggahatthattā sabbasikkhāpadānanti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Pārisuddhidānapaññāpanenā’’ti iminā sāpattikena pārisuddhipi na dātabbāti dīpitaṃ hoti. Ubhopi dukkaṭanti ettha sabhāgāpattibhāvaṃ ajānitvā kevalaṃ āpattināmeneva desentassa paṭiggaṇhantassa acittakameva dukkaṭaṃ hotīti vadanti . Yathā saṅgho sabhāgāpattiṃ āpanno ñattiṃ ṭhapetvā uposathaṃ kātuṃ labhati, evaṃ tayopi ‘‘suṇantu me, āyasmantā, ime bhikkhū sabhāgaṃ āpattiṃ āpannā’’tiādinā vuttanayānusāreneva gaṇañattiṃ ṭhapetvā dvīhi aññamaññaṃ ārocetvā uposathaṃ kātuṃ vaṭṭati. Ekena pana sāpattikena dūraṃ gantvāpi paṭikātumeva vaṭṭati, asampāpuṇantena ‘‘bhikkhuṃ labhitvā paṭikarissāmī’’ti uposatho kātabbo, paṭikaritvā ca puna uposatho kattabbo.
ฉนฺททานกถาทิวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Chandadānakathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / วินยปิฎก • Vinayapiṭaka / มหาวคฺคปาฬิ • Mahāvaggapāḷi
๘๘. ฉนฺททานกถา • 88. Chandadānakathā
๙๐. อุมฺมตฺตกสมฺมุติ • 90. Ummattakasammuti
๙๑. สงฺฆุโปสถาทิปฺปเภทํ • 91. Saṅghuposathādippabhedaṃ
๙๒. อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิ • 92. Āpattipaṭikammavidhi
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / วินยปิฎก (อฎฺฐกถา) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / มหาวคฺค-อฎฺฐกถา • Mahāvagga-aṭṭhakathā
ฉนฺททานกถา • Chandadānakathā
สงฺฆุโปสถาทิกถา • Saṅghuposathādikathā
อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถา • Āpattipaṭikammavidhikathā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / สารตฺถทีปนี-ฎีกา • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ฉนฺททานกถาวณฺณนา • Chandadānakathāvaṇṇanā
สงฺฆุโปสถาทิกถาวณฺณนา • Saṅghuposathādikathāvaṇṇanā
อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถาวณฺณนา • Āpattipaṭikammavidhikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / วชิรพุทฺธิ-ฎีกา • Vajirabuddhi-ṭīkā
ฉนฺททานาทิกถาวณฺณนา • Chandadānādikathāvaṇṇanā
อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถาทิวณฺณนา • Āpattipaṭikammavidhikathādivaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / วินยปิฎก (ฎีกา) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ปาจิตฺยาทิโยชนาปาฬิ • Pācityādiyojanāpāḷi
๘๘. ฉนฺททานกถา • 88. Chandadānakathā
๙๑. สงฺฆุโปสถาทิกถา • 91. Saṅghuposathādikathā
๙๒. อาปตฺติปฎิกมฺมวิธิกถา • 92. Āpattipaṭikammavidhikathā