Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / ఖుద్దసిక్ఖా-మూలసిక్ఖా • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
౪౩. ఛన్దదాననిద్దేసవణ్ణనా
43. Chandadānaniddesavaṇṇanā
౩౯౯. కమ్మప్పత్తే సఙ్ఘే సమాగతేతి సమ్బన్ధో. ఏతేన సఙ్ఘే అసమాగతే ఛన్దదానం న రుహతీతి దీపితం హోతీతి వదన్తి. ఏత్థాయం విచారణా – పఞ్చభిక్ఖుకే విహారే ఏకస్స ఛన్దపారిసుద్ధిం ఆహరిత్వా సేసానం ఉపోసథాదికరణం అనుఞ్ఞాతం పాళియం (పరి॰ ౪౯౬-౪౯౭) అట్ఠకథాయఞ్చ (పరి॰ అట్ఠ॰ ౪౮౭-౪౮౮). తేసు ఏకో ఛన్దదాయకో, ఏకో ఛన్దహారకో, తే ముఞ్చిత్వా న ఏత్థ సన్నిపతితో సఙ్ఘో తిణ్ణం సమూహభావతో, తస్మా అసమాగతేపి దాతుం వట్టతి. ఆరోచేన్తేన పన సమాగతే ఏవ ఆరోచేతబ్బం. ఇధాపి ‘‘హరేయ్యా’’తి వుత్తం, న ‘‘దేసేయ్యా’’తి. తత్థ ఛన్దహారకేన సద్ధిం కమ్మప్పత్తానం సన్నిపాతో వేదితబ్బో.
399. Kammappatte saṅghe samāgateti sambandho. Etena saṅghe asamāgate chandadānaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hotīti vadanti. Etthāyaṃ vicāraṇā – pañcabhikkhuke vihāre ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā sesānaṃ uposathādikaraṇaṃ anuññātaṃ pāḷiyaṃ (pari. 496-497) aṭṭhakathāyañca (pari. aṭṭha. 487-488). Tesu eko chandadāyako, eko chandahārako, te muñcitvā na ettha sannipatito saṅgho tiṇṇaṃ samūhabhāvato, tasmā asamāgatepi dātuṃ vaṭṭati. Ārocentena pana samāgate eva ārocetabbaṃ. Idhāpi ‘‘hareyyā’’ti vuttaṃ, na ‘‘deseyyā’’ti. Tattha chandahārakena saddhiṃ kammappattānaṃ sannipāto veditabbo.
౪౦౦. ఇదాని ఛన్దదానవిధిం దస్సేతుం ‘‘ఏకం భిక్ఖు’’న్తిఆదిమాహ (కఙ్ఖా॰ అట్ఠ॰ నిదానవణ్ణనా).
400. Idāni chandadānavidhiṃ dassetuṃ ‘‘ekaṃ bhikkhu’’ntiādimāha (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā).
౪౦౧. (క) ‘‘ఛన్దం దమ్మీ’’తి ఏత్తకమేవ అలం, ‘‘హర, ఆరోచేహీ’’తి ఇమేహి కింపయోజనన్తి చే? వుచ్చతే – ‘‘అనుజానామి, భిక్ఖవే, తదహుపోసథే పారిసుద్ధిం దేన్తేన ఛన్దమ్పిదాతుం, సన్తి సఙ్ఘస్స కరణీయ’’న్తి (మహావ॰ ౧౬౫) వుత్తత్తా భగవతో ఆణం కరోన్తేన ‘‘ఛన్దం దమ్మీ’’తి వుత్తం. ‘‘ఛన్దహారకో చే, భిక్ఖవే, దిన్నే ఛన్దే అన్తరామగ్గే పక్కమతి, అనాహటోవ హోతి ఛన్దో’’తి (మహావ॰ ౧౬౫) వుత్తత్తా ఛన్దహారకస్స అఞ్ఞస్స అపక్కమనత్థాయ పారిసుద్ధిం దేన్తేన ‘‘ఇదం కరోహి ఏవా’’తి ఆణాపేన్తేన ‘‘ఛన్దం మే హరా’’తి వుత్తం. ‘‘ఛన్దహారకో చే, భిక్ఖవే, దిన్నే ఛన్దే సఙ్ఘప్పత్తో సఞ్చిచ్చ నారోచేతి, ఆహటో హోతి ఛన్దో, ఛన్దహారకస్స ఆపత్తి దుక్కటస్సా’’తి (మహావ॰ ౧౬౫) వుత్తత్తా ‘‘యదిత్వం సఞ్చిచ్చ నారోచేస్ససి, ఆపత్తిం ఆపజ్జిస్ససి , ఆరోచేహి ఏవా’’తి తస్స ఆచిక్ఖన్తో ‘‘ఆరోచేహీ’’తి ఆహాతి ఏవమేత్థ ఇమేసం పదానం సప్పయోజనతా వేదితబ్బా. ఏవం పారిసుద్ధిదానేపీతి.
401. (Ka) ‘‘chandaṃ dammī’’ti ettakameva alaṃ, ‘‘hara, ārocehī’’ti imehi kiṃpayojananti ce? Vuccate – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampidātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165) vuttattā bhagavato āṇaṃ karontena ‘‘chandaṃ dammī’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande antarāmagge pakkamati, anāhaṭova hoti chando’’ti (mahāva. 165) vuttattā chandahārakassa aññassa apakkamanatthāya pārisuddhiṃ dentena ‘‘idaṃ karohi evā’’ti āṇāpentena ‘‘chandaṃ me harā’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande saṅghappatto sañcicca nāroceti, āhaṭo hoti chando, chandahārakassa āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 165) vuttattā ‘‘yaditvaṃ sañcicca nārocessasi, āpattiṃ āpajjissasi , ārocehi evā’’ti tassa ācikkhanto ‘‘ārocehī’’ti āhāti evamettha imesaṃ padānaṃ sappayojanatā veditabbā. Evaṃ pārisuddhidānepīti.
౪౦౨. సేసకమ్మన్తి యది సఙ్ఘో ఉపోసథగ్గే అఞ్ఞం అపలోకనాదికమ్మం కరోతి, తం కమ్మం విబాధతి, వికోపేతీతి అత్థో.
402.Sesakammanti yadi saṅgho uposathagge aññaṃ apalokanādikammaṃ karoti, taṃ kammaṃ vibādhati, vikopetīti attho.
౪౦౩. ద్వయన్తి ఉపోసథఞ్చ సేసకమ్మఞ్చాతి అత్థో. నత్తనోతి అత్తనో ఉపోసథం న సమ్పాదేతి.
403.Dvayanti uposathañca sesakammañcāti attho. Nattanoti attano uposathaṃ na sampādeti.
౪౦౫. ‘‘ఏకంసం ఉత్తరాసఙ్గం కరిత్వా ఉక్కుటికం నిసీదిత్వా’’తిఆదికం (మహావ॰ ౨౧౩) సబ్బూపచారం కత్వానాతి అత్థో.
405. ‘‘Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā’’tiādikaṃ (mahāva. 213) sabbūpacāraṃ katvānāti attho.
౪౦౬. ‘‘ఇత్థన్నామేన పవారణా దిన్నా’’తి ఆరోచేత్వా.
406. ‘‘Itthannāmena pavāraṇā dinnā’’ti ārocetvā.
౪౦౮. పటిజానేయ్య నాహటాతి (మహావ॰ ౧౬౪-౧౬౫, ౨౧౩) పాఠే న ఆహటాతి నాహటా, ఆహటా న హోతీతి అత్థో. తథా హేయ్యాతి విబ్భమనాదీని కరేయ్యాతి అత్థో.
408.Paṭijāneyya nāhaṭāti (mahāva. 164-165, 213) pāṭhe na āhaṭāti nāhaṭā, āhaṭā na hotīti attho. Tathā heyyāti vibbhamanādīni kareyyāti attho.
౪౦౯. సుత్తో వా నారోచయేయ్య, ఆహటా హోతీతి సమ్బన్ధో. అనాపత్తివాతి అనాపత్తి ఏవ. ఛన్దదానవినిచ్ఛయో.
409. Sutto vā nārocayeyya, āhaṭā hotīti sambandho. Anāpattivāti anāpatti eva. Chandadānavinicchayo.
ఛన్దదాననిద్దేసవణ్ణనా నిట్ఠితా.
Chandadānaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.