Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ခုဒ္ဒသိက္ခာ-မူလသိက္ခာ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
၄၃. ဆန္ဒဒာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ
43. Chandadānaniddesavaṇṇanā
၃၉၉. ကမ္မပ္ပတ္တေ သင္ဃေ သမာဂတေတိ သမ္ဗန္ဓော။ ဧတေန သင္ဃေ အသမာဂတေ ဆန္ဒဒာနံ န ရုဟတီတိ ဒီပိတံ ဟောတီတိ ဝဒန္တိ။ ဧတ္ထာယံ ဝိစာရဏာ – ပဉ္စဘိက္ခုကေ ဝိဟာရေ ဧကသ္သ ဆန္ဒပာရိသုဒ္ဓိံ အာဟရိတ္ဝာ သေသာနံ ဥပောသထာဒိကရဏံ အနုညာတံ ပာဠိယံ (ပရိ. ၄၉၆-၄၉၇) အဋ္ဌကထာယဉ္စ (ပရိ. အဋ္ဌ. ၄၈၇-၄၈၈)။ တေသု ဧကော ဆန္ဒဒာယကော, ဧကော ဆန္ဒဟာရကော, တေ မုဉ္စိတ္ဝာ န ဧတ္ထ သန္နိပတိတော သင္ဃော တိဏ္ဏံ သမူဟဘာဝတော, တသ္မာ အသမာဂတေပိ ဒာတုံ ဝဋ္ဋတိ။ အာရောစေန္တေန ပန သမာဂတေ ဧဝ အာရောစေတဗ္ဗံ။ ဣဓာပိ ‘‘ဟရေယ္ယာ’’တိ ဝုတ္တံ, န ‘‘ဒေသေယ္ယာ’’တိ။ တတ္ထ ဆန္ဒဟာရကေန သဒ္ဓိံ ကမ္မပ္ပတ္တာနံ သန္နိပာတော ဝေဒိတဗ္ဗော။
399. Kammappatte saṅghe samāgateti sambandho. Etena saṅghe asamāgate chandadānaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hotīti vadanti. Etthāyaṃ vicāraṇā – pañcabhikkhuke vihāre ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā sesānaṃ uposathādikaraṇaṃ anuññātaṃ pāḷiyaṃ (pari. 496-497) aṭṭhakathāyañca (pari. aṭṭha. 487-488). Tesu eko chandadāyako, eko chandahārako, te muñcitvā na ettha sannipatito saṅgho tiṇṇaṃ samūhabhāvato, tasmā asamāgatepi dātuṃ vaṭṭati. Ārocentena pana samāgate eva ārocetabbaṃ. Idhāpi ‘‘hareyyā’’ti vuttaṃ, na ‘‘deseyyā’’ti. Tattha chandahārakena saddhiṃ kammappattānaṃ sannipāto veditabbo.
၄၀၀. ဣဒာနိ ဆန္ဒဒာနဝိဓိံ ဒသ္သေတုံ ‘‘ဧကံ ဘိက္ခု’’န္တိအာဒိမာဟ (ကင္ခာ. အဋ္ဌ. နိဒာနဝဏ္ဏနာ)။
400. Idāni chandadānavidhiṃ dassetuṃ ‘‘ekaṃ bhikkhu’’ntiādimāha (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā).
၄၀၁. (က) ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မီ’’တိ ဧတ္တကမေဝ အလံ, ‘‘ဟရ, အာရောစေဟီ’’တိ ဣမေဟိ ကိံပယောဇနန္တိ စေ? ဝုစ္စတေ – ‘‘အနုဇာနာမိ, ဘိက္ခဝေ, တဒဟုပောသထေ ပာရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ဆန္ဒမ္ပိဒာတုံ, သန္တိ သင္ဃသ္သ ကရဏီယ’’န္တိ (မဟာဝ. ၁၆၅) ဝုတ္တတ္တာ ဘဂဝတော အာဏံ ကရောန္တေန ‘‘ဆန္ဒံ ဒမ္မီ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ အန္တရာမဂ္ဂေ ပက္ကမတိ, အနာဟဋောဝ ဟောတိ ဆန္ဒော’’တိ (မဟာဝ. ၁၆၅) ဝုတ္တတ္တာ ဆန္ဒဟာရကသ္သ အညသ္သ အပက္ကမနတ္ထာယ ပာရိသုဒ္ဓိံ ဒေန္တေန ‘‘ဣဒံ ကရောဟိ ဧဝာ’’တိ အာဏာပေန္တေန ‘‘ဆန္ဒံ မေ ဟရာ’’တိ ဝုတ္တံ။ ‘‘ဆန္ဒဟာရကော စေ, ဘိက္ခဝေ, ဒိန္နေ ဆန္ဒေ သင္ဃပ္ပတ္တော သဉ္စိစ္စ နာရောစေတိ, အာဟဋော ဟောတိ ဆန္ဒော, ဆန္ဒဟာရကသ္သ အာပတ္တိ ဒုက္ကဋသ္သာ’’တိ (မဟာဝ. ၁၆၅) ဝုတ္တတ္တာ ‘‘ယဒိတ္ဝံ သဉ္စိစ္စ နာရောစေသ္သသိ, အာပတ္တိံ အာပဇ္ဇိသ္သသိ , အာရောစေဟိ ဧဝာ’’တိ တသ္သ အာစိက္ခန္တော ‘‘အာရောစေဟီ’’တိ အာဟာတိ ဧဝမေတ္ထ ဣမေသံ ပဒာနံ သပ္ပယောဇနတာ ဝေဒိတဗ္ဗာ။ ဧဝံ ပာရိသုဒ္ဓိဒာနေပီတိ။
401. (Ka) ‘‘chandaṃ dammī’’ti ettakameva alaṃ, ‘‘hara, ārocehī’’ti imehi kiṃpayojananti ce? Vuccate – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampidātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165) vuttattā bhagavato āṇaṃ karontena ‘‘chandaṃ dammī’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande antarāmagge pakkamati, anāhaṭova hoti chando’’ti (mahāva. 165) vuttattā chandahārakassa aññassa apakkamanatthāya pārisuddhiṃ dentena ‘‘idaṃ karohi evā’’ti āṇāpentena ‘‘chandaṃ me harā’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande saṅghappatto sañcicca nāroceti, āhaṭo hoti chando, chandahārakassa āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 165) vuttattā ‘‘yaditvaṃ sañcicca nārocessasi, āpattiṃ āpajjissasi , ārocehi evā’’ti tassa ācikkhanto ‘‘ārocehī’’ti āhāti evamettha imesaṃ padānaṃ sappayojanatā veditabbā. Evaṃ pārisuddhidānepīti.
၄၀၂. သေသကမ္မန္တိ ယဒိ သင္ဃော ဥပောသထဂ္ဂေ အညံ အပလောကနာဒိကမ္မံ ကရောတိ, တံ ကမ္မံ ဝိဗာဓတိ, ဝိကောပေတီတိ အတ္ထော။
402.Sesakammanti yadi saṅgho uposathagge aññaṃ apalokanādikammaṃ karoti, taṃ kammaṃ vibādhati, vikopetīti attho.
၄၀၃. ဒ္ဝယန္တိ ဥပောသထဉ္စ သေသကမ္မဉ္စာတိ အတ္ထော။ နတ္တနောတိ အတ္တနော ဥပောသထံ န သမ္ပာဒေတိ။
403.Dvayanti uposathañca sesakammañcāti attho. Nattanoti attano uposathaṃ na sampādeti.
၄၀၅. ‘‘ဧကံသံ ဥတ္တရာသင္ဂံ ကရိတ္ဝာ ဥက္ကုဋိကံ နိသီဒိတ္ဝာ’’တိအာဒိကံ (မဟာဝ. ၂၁၃) သဗ္ဗူပစာရံ ကတ္ဝာနာတိ အတ္ထော။
405. ‘‘Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā’’tiādikaṃ (mahāva. 213) sabbūpacāraṃ katvānāti attho.
၄၀၆. ‘‘ဣတ္ထန္နာမေန ပဝာရဏာ ဒိန္နာ’’တိ အာရောစေတ္ဝာ။
406. ‘‘Itthannāmena pavāraṇā dinnā’’ti ārocetvā.
၄၀၈. ပဋိဇာနေယ္ယ နာဟဋာတိ (မဟာဝ. ၁၆၄-၁၆၅, ၂၁၃) ပာဌေ န အာဟဋာတိ နာဟဋာ, အာဟဋာ န ဟောတီတိ အတ္ထော။ တထာ ဟေယ္ယာတိ ဝိဗ္ဘမနာဒီနိ ကရေယ္ယာတိ အတ္ထော။
408.Paṭijāneyya nāhaṭāti (mahāva. 164-165, 213) pāṭhe na āhaṭāti nāhaṭā, āhaṭā na hotīti attho. Tathā heyyāti vibbhamanādīni kareyyāti attho.
၄၀၉. သုတ္တော ဝာ နာရောစယေယ္ယ, အာဟဋာ ဟောတီတိ သမ္ဗန္ဓော။ အနာပတ္တိဝာတိ အနာပတ္တိ ဧဝ။ ဆန္ဒဒာနဝိနိစ္ဆယော။
409. Sutto vā nārocayeyya, āhaṭā hotīti sambandho. Anāpattivāti anāpatti eva. Chandadānavinicchayo.
ဆန္ဒဒာနနိဒ္ဒေသဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Chandadānaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.