| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਸਿਕ੍ਖਾ-ਮੂਲਸਿਕ੍ਖਾ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā |
੪੩. ਛਨ੍ਦਦਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ
43. Chandadānaniddesavaṇṇanā
੩੯੯. ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤੇ ਸਙ੍ਘੇ ਸਮਾਗਤੇਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਏਤੇਨ ਸਙ੍ਘੇ ਅਸਮਾਗਤੇ ਛਨ੍ਦਦਾਨਂ ਨ ਰੁਹਤੀਤਿ ਦੀਪਿਤਂ ਹੋਤੀਤਿ વਦਨ੍ਤਿ। ਏਤ੍ਥਾਯਂ વਿਚਾਰਣਾ – ਪਞ੍ਚਭਿਕ੍ਖੁਕੇ વਿਹਾਰੇ ਏਕਸ੍ਸ ਛਨ੍ਦਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸੇਸਾਨਂ ਉਪੋਸਥਾਦਿਕਰਣਂ ਅਨੁਞ੍ਞਾਤਂ ਪਾਲ਼ਿਯਂ (ਪਰਿ॰ ੪੯੬-੪੯੭) ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ (ਪਰਿ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ੪੮੭-੪੮੮)। ਤੇਸੁ ਏਕੋ ਛਨ੍ਦਦਾਯਕੋ, ਏਕੋ ਛਨ੍ਦਹਾਰਕੋ, ਤੇ ਮੁਞ੍ਚਿਤ੍વਾ ਨ ਏਤ੍ਥ ਸਨ੍ਨਿਪਤਿਤੋ ਸਙ੍ਘੋ ਤਿਣ੍ਣਂ ਸਮੂਹਭਾવਤੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਸਮਾਗਤੇਪਿ ਦਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤਿ। ਆਰੋਚੇਨ੍ਤੇਨ ਪਨ ਸਮਾਗਤੇ ਏવ ਆਰੋਚੇਤਬ੍ਬਂ। ਇਧਾਪਿ ‘‘ਹਰੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ‘‘ਦੇਸੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਛਨ੍ਦਹਾਰਕੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਮ੍ਮਪ੍ਪਤ੍ਤਾਨਂ ਸਨ੍ਨਿਪਾਤੋ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ।
399. Kammappatte saṅghe samāgateti sambandho. Etena saṅghe asamāgate chandadānaṃ na ruhatīti dīpitaṃ hotīti vadanti. Etthāyaṃ vicāraṇā – pañcabhikkhuke vihāre ekassa chandapārisuddhiṃ āharitvā sesānaṃ uposathādikaraṇaṃ anuññātaṃ pāḷiyaṃ (pari. 496-497) aṭṭhakathāyañca (pari. aṭṭha. 487-488). Tesu eko chandadāyako, eko chandahārako, te muñcitvā na ettha sannipatito saṅgho tiṇṇaṃ samūhabhāvato, tasmā asamāgatepi dātuṃ vaṭṭati. Ārocentena pana samāgate eva ārocetabbaṃ. Idhāpi ‘‘hareyyā’’ti vuttaṃ, na ‘‘deseyyā’’ti. Tattha chandahārakena saddhiṃ kammappattānaṃ sannipāto veditabbo.
੪੦੦. ਇਦਾਨਿ ਛਨ੍ਦਦਾਨવਿਧਿਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਏਕਂ ਭਿਕ੍ਖੁ’’ਨ੍ਤਿਆਦਿਮਾਹ (ਕਙ੍ਖਾ॰ ਅਟ੍ਠ॰ ਨਿਦਾਨવਣ੍ਣਨਾ)।
400. Idāni chandadānavidhiṃ dassetuṃ ‘‘ekaṃ bhikkhu’’ntiādimāha (kaṅkhā. aṭṭha. nidānavaṇṇanā).
੪੦੧. (ਕ) ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ ਏਤ੍ਤਕਮੇવ ਅਲਂ, ‘‘ਹਰ, ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ ਇਮੇਹਿ ਕਿਂਪਯੋਜਨਨ੍ਤਿ ਚੇ? વੁਚ੍ਚਤੇ – ‘‘ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਤਦਹੁਪੋਸਥੇ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ਛਨ੍ਦਮ੍ਪਿਦਾਤੁਂ, ਸਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਘਸ੍ਸ ਕਰਣੀਯ’’ਨ੍ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੬੫) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਭਗવਤੋ ਆਣਂ ਕਰੋਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਦਮ੍ਮੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਛਨ੍ਦਹਾਰਕੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਿਨ੍ਨੇ ਛਨ੍ਦੇ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਪਕ੍ਕਮਤਿ, ਅਨਾਹਟੋવ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੬੫) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ਛਨ੍ਦਹਾਰਕਸ੍ਸ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ ਅਪਕ੍ਕਮਨਤ੍ਥਾਯ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਂ ਦੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਇਦਂ ਕਰੋਹਿ ਏવਾ’’ਤਿ ਆਣਾਪੇਨ੍ਤੇਨ ‘‘ਛਨ੍ਦਂ ਮੇ ਹਰਾ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ‘‘ਛਨ੍ਦਹਾਰਕੋ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦਿਨ੍ਨੇ ਛਨ੍ਦੇ ਸਙ੍ਘਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਨਾਰੋਚੇਤਿ, ਆਹਟੋ ਹੋਤਿ ਛਨ੍ਦੋ, ਛਨ੍ਦਹਾਰਕਸ੍ਸ ਆਪਤ੍ਤਿ ਦੁਕ੍ਕਟਸ੍ਸਾ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੬੫) વੁਤ੍ਤਤ੍ਤਾ ‘‘ਯਦਿਤ੍વਂ ਸਞ੍ਚਿਚ੍ਚ ਨਾਰੋਚੇਸ੍ਸਸਿ, ਆਪਤ੍ਤਿਂ ਆਪਜ੍ਜਿਸ੍ਸਸਿ , ਆਰੋਚੇਹਿ ਏવਾ’’ਤਿ ਤਸ੍ਸ ਆਚਿਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ‘‘ਆਰੋਚੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹਾਤਿ ਏવਮੇਤ੍ਥ ਇਮੇਸਂ ਪਦਾਨਂ ਸਪ੍ਪਯੋਜਨਤਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਏવਂ ਪਾਰਿਸੁਦ੍ਧਿਦਾਨੇਪੀਤਿ।
401. (Ka) ‘‘chandaṃ dammī’’ti ettakameva alaṃ, ‘‘hara, ārocehī’’ti imehi kiṃpayojananti ce? Vuccate – ‘‘anujānāmi, bhikkhave, tadahuposathe pārisuddhiṃ dentena chandampidātuṃ, santi saṅghassa karaṇīya’’nti (mahāva. 165) vuttattā bhagavato āṇaṃ karontena ‘‘chandaṃ dammī’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande antarāmagge pakkamati, anāhaṭova hoti chando’’ti (mahāva. 165) vuttattā chandahārakassa aññassa apakkamanatthāya pārisuddhiṃ dentena ‘‘idaṃ karohi evā’’ti āṇāpentena ‘‘chandaṃ me harā’’ti vuttaṃ. ‘‘Chandahārako ce, bhikkhave, dinne chande saṅghappatto sañcicca nāroceti, āhaṭo hoti chando, chandahārakassa āpatti dukkaṭassā’’ti (mahāva. 165) vuttattā ‘‘yaditvaṃ sañcicca nārocessasi, āpattiṃ āpajjissasi , ārocehi evā’’ti tassa ācikkhanto ‘‘ārocehī’’ti āhāti evamettha imesaṃ padānaṃ sappayojanatā veditabbā. Evaṃ pārisuddhidānepīti.
੪੦੨. ਸੇਸਕਮ੍ਮਨ੍ਤਿ ਯਦਿ ਸਙ੍ਘੋ ਉਪੋਸਥਗ੍ਗੇ ਅਞ੍ਞਂ ਅਪਲੋਕਨਾਦਿਕਮ੍ਮਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਕਮ੍ਮਂ વਿਬਾਧਤਿ, વਿਕੋਪੇਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
402.Sesakammanti yadi saṅgho uposathagge aññaṃ apalokanādikammaṃ karoti, taṃ kammaṃ vibādhati, vikopetīti attho.
੪੦੩. ਦ੍વਯਨ੍ਤਿ ਉਪੋਸਥਞ੍ਚ ਸੇਸਕਮ੍ਮਞ੍ਚਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਨਤ੍ਤਨੋਤਿ ਅਤ੍ਤਨੋ ਉਪੋਸਥਂ ਨ ਸਮ੍ਪਾਦੇਤਿ।
403.Dvayanti uposathañca sesakammañcāti attho. Nattanoti attano uposathaṃ na sampādeti.
੪੦੫. ‘‘ਏਕਂਸਂ ਉਤ੍ਤਰਾਸਙ੍ਗਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕੁਟਿਕਂ ਨਿਸੀਦਿਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿਕਂ (ਮਹਾવ॰ ੨੧੩) ਸਬ੍ਬੂਪਚਾਰਂ ਕਤ੍વਾਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
405. ‘‘Ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā ukkuṭikaṃ nisīditvā’’tiādikaṃ (mahāva. 213) sabbūpacāraṃ katvānāti attho.
੪੦੬. ‘‘ਇਤ੍ਥਨ੍ਨਾਮੇਨ ਪવਾਰਣਾ ਦਿਨ੍ਨਾ’’ਤਿ ਆਰੋਚੇਤ੍વਾ।
406. ‘‘Itthannāmena pavāraṇā dinnā’’ti ārocetvā.
੪੦੮. ਪਟਿਜਾਨੇਯ੍ਯ ਨਾਹਟਾਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੬੪-੧੬੫, ੨੧੩) ਪਾਠੇ ਨ ਆਹਟਾਤਿ ਨਾਹਟਾ, ਆਹਟਾ ਨ ਹੋਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਤਥਾ ਹੇਯ੍ਯਾਤਿ વਿਬ੍ਭਮਨਾਦੀਨਿ ਕਰੇਯ੍ਯਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।
408.Paṭijāneyya nāhaṭāti (mahāva. 164-165, 213) pāṭhe na āhaṭāti nāhaṭā, āhaṭā na hotīti attho. Tathā heyyāti vibbhamanādīni kareyyāti attho.
੪੦੯. ਸੁਤ੍ਤੋ વਾ ਨਾਰੋਚਯੇਯ੍ਯ, ਆਹਟਾ ਹੋਤੀਤਿ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਾਤਿ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿ ਏવ। ਛਨ੍ਦਦਾਨવਿਨਿਚ੍ਛਯੋ।
409. Sutto vā nārocayeyya, āhaṭā hotīti sambandho. Anāpattivāti anāpatti eva. Chandadānavinicchayo.
ਛਨ੍ਦਦਾਨਨਿਦ੍ਦੇਸવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chandadānaniddesavaṇṇanā niṭṭhitā.
