| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / සංයුත්‌තනිකාය • Saṃyuttanikāya |
8. ඡන්‌නසුත්‌තං
8. Channasuttaṃ
90. එකං සමයං සම්‌බහුලා ථෙරා භික්‌ඛූ බාරාණසියං විහරන්‌ති ඉසිපතනෙ මිගදායෙ. අථ ඛො ආයස්‌මා ඡන්‌නො සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො අවාපුරණං 1 ආදාය විහාරෙන විහාරං උපසඞ්‌කමිත්‌වා ථෙරෙ භික්‌ඛූ එතදවොච – ‘‘ඔවදන්‌තු මං ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා, අනුසාසන්‌තු මං ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා, කරොන්‌තු මෙ ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා ධම්‌මිං කථං, යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍ය’’න්‌ති.
90. Ekaṃ samayaṃ sambahulā therā bhikkhū bārāṇasiyaṃ viharanti isipatane migadāye. Atha kho āyasmā channo sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito avāpuraṇaṃ 2 ādāya vihārena vihāraṃ upasaṅkamitvā there bhikkhū etadavoca – ‘‘ovadantu maṃ āyasmanto therā, anusāsantu maṃ āyasmanto therā, karontu me āyasmanto therā dhammiṃ kathaṃ, yathāhaṃ dhammaṃ passeyya’’nti.
එවං වුත්‌තෙ, ථෙරා භික්‌ඛූ ආයස්‌මන්‌තං ඡන්‌නං එතදවොචුං – ‘‘රූපං ඛො, ආවුසො ඡන්‌න, අනිච්‌චං; වෙදනා අනිච්‌චා; සඤ්‌ඤා අනිච්‌චා; සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා; විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං. රූපං අනත්‌තා; වෙදනා… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා. සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා; සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’’ති.
Evaṃ vutte, therā bhikkhū āyasmantaṃ channaṃ etadavocuṃ – ‘‘rūpaṃ kho, āvuso channa, aniccaṃ; vedanā aniccā; saññā aniccā; saṅkhārā aniccā; viññāṇaṃ aniccaṃ. Rūpaṃ anattā; vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā; sabbe dhammā anattā’’ti.
අථ ඛො ආයස්‌මතො ඡන්‌නස්‌ස එතදහොසි – ‘‘මය්‌හම්‌පි ඛො එතං එවං 3 හොති – ‘රූපං අනිච්‌චං, වෙදනා… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං; රූපං අනත්‌තා, වෙදනා … සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා. සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා, සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’ති. අථ ච පන මෙ සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථෙ සබ්‌බූපධිපටිනිස්‌සග්‌ගෙ තණ්‌හාක්‌ඛයෙ විරාගෙ නිරොධෙ නිබ්‌බානෙ චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති නප්‌පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති නාධිමුච්‌චති. පරිතස්‌සනා උපාදානං උප්‌පජ්‌ජති; පච්‌චුදාවත්‌තති මානසං – ‘අථ කො චරහි මෙ අත්‌තා’ති ? න ඛො පනෙවං ධම්‌මං පස්‌සතො හොති. කො නු ඛො මෙ තථා ධම්‌මං දෙසෙය්‍ය යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍ය’’න්‌ති.
Atha kho āyasmato channassa etadahosi – ‘‘mayhampi kho etaṃ evaṃ 4 hoti – ‘rūpaṃ aniccaṃ, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ; rūpaṃ anattā, vedanā … saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā’ti. Atha ca pana me sabbasaṅkhārasamathe sabbūpadhipaṭinissagge taṇhākkhaye virāge nirodhe nibbāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati nādhimuccati. Paritassanā upādānaṃ uppajjati; paccudāvattati mānasaṃ – ‘atha ko carahi me attā’ti ? Na kho panevaṃ dhammaṃ passato hoti. Ko nu kho me tathā dhammaṃ deseyya yathāhaṃ dhammaṃ passeyya’’nti.
අථ ඛො ආයස්‌මතො ඡන්‌නස්‌ස එතදහොසි – ‘‘අයං ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො කොසම්‌බියං විහරති ඝොසිතාරාමෙ සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං, පහොති ච මෙ ආයස්‌මා ආනන්‌දො තථා ධම්‌මං දෙසෙතුං යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍යං; අත්‌ථි ච මෙ ආයස්‌මන්‌තෙ ආනන්‌දෙ තාවතිකා විස්‌සට්‌ඨි 5. යංනූනාහං යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍ය’’න්‌ති. අථ ඛො ආයස්‌මා ඡන්‌නො සෙනාසනං සංසාමෙත්‌වා පත්‌තචීවරමාදාය යෙන කොසම්‌බී ඝොසිතාරාමො යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමි; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ආයස්‌මතා ආනන්‌දෙන සද්‌ධිං සම්‌මොදි…පෙ.… එකමන්‌තං නිසින්‌නො ඛො ආයස්‌මා ඡන්‌නො ආයස්‌මන්‌තං ආනන්‌දං එතදවොච –
Atha kho āyasmato channassa etadahosi – ‘‘ayaṃ kho āyasmā ānando kosambiyaṃ viharati ghositārāme satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti ca me āyasmā ānando tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ dhammaṃ passeyyaṃ; atthi ca me āyasmante ānande tāvatikā vissaṭṭhi 6. Yaṃnūnāhaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyya’’nti. Atha kho āyasmā channo senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya yena kosambī ghositārāmo yenāyasmā ānando tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmatā ānandena saddhiṃ sammodi…pe… ekamantaṃ nisinno kho āyasmā channo āyasmantaṃ ānandaṃ etadavoca –
‘‘එකමිදාහං , ආවුසො ආනන්‌ද, සමයං බාරාණසියං විහරාමි ඉසිපතනෙ මිගදායෙ. අථ ඛ්‌වාහං, ආවුසො, සායන්‌හසමයං පටිසල්‌ලානා වුට්‌ඨිතො අවාපුරණං ආදාය විහාරෙන විහාරං උපසඞ්‌කමිං; උපසඞ්‌කමිත්‌වා ථෙරෙ භික්‌ඛූ එතදවොචං – ‘ඔවදන්‌තු මං ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා, අනුසාසන්‌තු මං ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා, කරොන්‌තු මෙ ආයස්‌මන්‌තො ථෙරා ධම්‌මිං කථං යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍ය’න්‌ති. එවං වුත්‌තෙ මං, ආවුසො, ථෙරා භික්‌ඛූ එතදවොචුං – ‘රූපං ඛො, ආවුසො ඡන්‌න, අනිච්‌චං; වෙදනා… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං; රූපං අනත්‌තා…පෙ.… විඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා. සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා, සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’’’ති.
‘‘Ekamidāhaṃ , āvuso ānanda, samayaṃ bārāṇasiyaṃ viharāmi isipatane migadāye. Atha khvāhaṃ, āvuso, sāyanhasamayaṃ paṭisallānā vuṭṭhito avāpuraṇaṃ ādāya vihārena vihāraṃ upasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā there bhikkhū etadavocaṃ – ‘ovadantu maṃ āyasmanto therā, anusāsantu maṃ āyasmanto therā, karontu me āyasmanto therā dhammiṃ kathaṃ yathāhaṃ dhammaṃ passeyya’nti. Evaṃ vutte maṃ, āvuso, therā bhikkhū etadavocuṃ – ‘rūpaṃ kho, āvuso channa, aniccaṃ; vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ aniccaṃ; rūpaṃ anattā…pe… viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā’’’ti.
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, ආවුසො, එතදහොසි – ‘මය්‌හම්‌පි ඛො එතං එවං හොති – රූපං අනිච්‌චං…පෙ.… විඤ්‌ඤාණං අනිච්‌චං, රූපං අනත්‌තා, වෙදනා… සඤ්‌ඤා… සඞ්‌ඛාරා… විඤ්‌ඤාණං අනත්‌තා. සබ්‌බෙ සඞ්‌ඛාරා අනිච්‌චා, සබ්‌බෙ ධම්‌මා අනත්‌තා’ති. අථ ච පන මෙ සබ්‌බසඞ්‌ඛාරසමථෙ සබ්‌බූපධිපටිනිස්‌සග්‌ගෙ තණ්‌හාක්‌ඛයෙ විරාගෙ නිරොධෙ නිබ්‌බානෙ චිත්‌තං න පක්‌ඛන්‌දති නප්‌පසීදති න සන්‌තිට්‌ඨති නාධිමුච්‌චති. පරිතස්‌සනා උපාදානං උප්‌පජ්‌ජති; පච්‌චුදාවත්‌තති මානසං – ‘අථ කො චරහි මෙ අත්‌තා’ති? න ඛො පනෙවං ධම්‌මං පස්‌සතො හොති. කො නු ඛො මෙ තථා ධම්‌මං දෙසෙය්‍ය යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍යන්‌ති!
‘‘Tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi – ‘mayhampi kho etaṃ evaṃ hoti – rūpaṃ aniccaṃ…pe… viññāṇaṃ aniccaṃ, rūpaṃ anattā, vedanā… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ anattā. Sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe dhammā anattā’ti. Atha ca pana me sabbasaṅkhārasamathe sabbūpadhipaṭinissagge taṇhākkhaye virāge nirodhe nibbāne cittaṃ na pakkhandati nappasīdati na santiṭṭhati nādhimuccati. Paritassanā upādānaṃ uppajjati; paccudāvattati mānasaṃ – ‘atha ko carahi me attā’ti? Na kho panevaṃ dhammaṃ passato hoti. Ko nu kho me tathā dhammaṃ deseyya yathāhaṃ dhammaṃ passeyyanti!
‘‘තස්‌ස මය්‌හං, ආවුසො, එතදහොසි – ‘අයං ඛො ආයස්‌මා ආනන්‌දො කොසම්‌බියං විහරති ඝොසිතරාමෙ සත්‌ථු චෙව සංවණ්‌ණිතො සම්‌භාවිතො ච විඤ්‌ඤූනං සබ්‍රහ්‌මචාරීනං, පහොති ච මෙ ආයස්‌මා ආනන්‌දො තථා ධම්‌මං දෙසෙතුං යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍යං. අත්‌ථි ච මෙ ආයස්‌මන්‌තෙ ආනන්‌දෙ තාවතිකා විස්‌සට්‌ඨි. යංනූනාහං යෙනායස්‌මා ආනන්‌දො තෙනුපසඞ්‌කමෙය්‍ය’න්‌ති. ඔවදතු මං, ආයස්‌මා ආනන්‌දො; අනුසාසතු මං, ආයස්‌මා ආනන්‌දො; කරොතු මෙ, ආයස්‌මා ආනන්‌දො ධම්‌මිං කථං යථාහං ධම්‌මං පස්‌සෙය්‍ය’’න්‌ති.
‘‘Tassa mayhaṃ, āvuso, etadahosi – ‘ayaṃ kho āyasmā ānando kosambiyaṃ viharati ghositarāme satthu ceva saṃvaṇṇito sambhāvito ca viññūnaṃ sabrahmacārīnaṃ, pahoti ca me āyasmā ānando tathā dhammaṃ desetuṃ yathāhaṃ dhammaṃ passeyyaṃ. Atthi ca me āyasmante ānande tāvatikā vissaṭṭhi. Yaṃnūnāhaṃ yenāyasmā ānando tenupasaṅkameyya’nti. Ovadatu maṃ, āyasmā ānando; anusāsatu maṃ, āyasmā ānando; karotu me, āyasmā ānando dhammiṃ kathaṃ yathāhaṃ dhammaṃ passeyya’’nti.
‘‘සම්‌මුඛා මෙතං, ආවුසො ඡන්‌න, භගවතො සුතං, සම්‌මුඛා ච පටිග්‌ගහිතං කච්‌චානගොත්‌තං භික්‌ඛුං ඔවදන්‌තස්‌ස – ද්‌වයනිස්‌සිතො ඛ්‌වායං, කච්‌චාන, ලොකො යෙභුය්‍යෙන අත්‌ථිතඤ්‌චෙව නත්‌ථිතඤ්‌ච. ලොකසමුදයං ඛො, කච්‌චාන, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යා ලොකෙ නත්‌ථිතා, සා න හොති. ලොකනිරොධං ඛො, කච්‌චාන, යථාභූතං සම්‌මප්‌පඤ්‌ඤාය පස්‌සතො යා ලොකෙ අත්‌ථිතා, සා න හොති. උපයුපාදානාභිනිවෙසවිනිබන්‌ධො ඛ්‌වායං, කච්‌චාන, ලොකො යෙභුය්‍යෙන තං චායං උපයුපාදානං චෙතසො අධිට්‌ඨානාභිනිවෙසානුසයං න උපෙති න උපාදියති නාධිට්‌ඨාති ‘අත්‌තා මෙ’ති. දුක්‌ඛමෙව උප්‌පජ්‌ජමානං උප්‌පජ්‌ජති, දුක්‌ඛං නිරුජ්‌ඣමානං නිරුජ්‌ඣතීති න කඞ්‌ඛති න විචිකිච්‌ඡති. අපරප්‌පච්‌චයා ඤාණමෙවස්‌ස එත්‌ථ හොති. එත්‌තාවතා ඛො, කච්‌චාන, සම්‌මාදිට්‌ඨි හොති. සබ්‌බමත්‌ථීති ඛො, කච්‌චාන, අයමෙකො අන්‌තො. සබ්‌බං නත්‌ථීති අයං දුතියො අන්‌තො. එතෙ තෙ, කච්‌චාන, උභො අන්‌තෙ අනුපගම්‌ම මජ්‌ඣෙන තථාගතො ධම්‌මං දෙසෙති – අවිජ්‌ජාපච්‌චයා සඞ්‌ඛාරා; සඞ්‌ඛාරපච්‌චයා විඤ්‌ඤාණං…පෙ.… එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස සමුදයො හොති. අවිජ්‌ජාය ත්‌වෙව අසෙසවිරාගනිරොධා සඞ්‌ඛාරනිරොධො…පෙ.… එවමෙතස්‌ස කෙවලස්‌ස දුක්‌ඛක්‌ඛන්‌ධස්‌ස නිරොධො හොතී’’ති.
‘‘Sammukhā metaṃ, āvuso channa, bhagavato sutaṃ, sammukhā ca paṭiggahitaṃ kaccānagottaṃ bhikkhuṃ ovadantassa – dvayanissito khvāyaṃ, kaccāna, loko yebhuyyena atthitañceva natthitañca. Lokasamudayaṃ kho, kaccāna, yathābhūtaṃ sammappaññāya passato yā loke natthitā, sā na hoti. Lokanirodhaṃ kho, kaccāna, yathābhūtaṃ sammappaññāya passato yā loke atthitā, sā na hoti. Upayupādānābhinivesavinibandho khvāyaṃ, kaccāna, loko yebhuyyena taṃ cāyaṃ upayupādānaṃ cetaso adhiṭṭhānābhinivesānusayaṃ na upeti na upādiyati nādhiṭṭhāti ‘attā me’ti. Dukkhameva uppajjamānaṃ uppajjati, dukkhaṃ nirujjhamānaṃ nirujjhatīti na kaṅkhati na vicikicchati. Aparappaccayā ñāṇamevassa ettha hoti. Ettāvatā kho, kaccāna, sammādiṭṭhi hoti. Sabbamatthīti kho, kaccāna, ayameko anto. Sabbaṃ natthīti ayaṃ dutiyo anto. Ete te, kaccāna, ubho ante anupagamma majjhena tathāgato dhammaṃ deseti – avijjāpaccayā saṅkhārā; saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hoti. Avijjāya tveva asesavirāganirodhā saṅkhāranirodho…pe… evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa nirodho hotī’’ti.
‘‘එවමෙතං, ආවුසො ආනන්‌ද, හොති යෙසං ආයස්‌මන්‌තානං තාදිසා සබ්‍රහ්‌මචාරයො අනුකම්‌පකා අත්‌ථකාමා ඔවාදකා අනුසාසකා. ඉදඤ්‌ච පන මෙ ආයස්‌මතො ආනන්‌දස්‌ස ධම්‌මදෙසනං සුත්‌වා ධම්‌මො අභිසමිතො’’ති. අට්‌ඨමං.
‘‘Evametaṃ, āvuso ānanda, hoti yesaṃ āyasmantānaṃ tādisā sabrahmacārayo anukampakā atthakāmā ovādakā anusāsakā. Idañca pana me āyasmato ānandassa dhammadesanaṃ sutvā dhammo abhisamito’’ti. Aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / සංයුත්‌තනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / 8. ඡන්‌නසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Channasuttavaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / සුත්‌තපිටක (ටීකා) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / සංයුත්‌තනිකාය (ටීකා) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / 8. ඡන්‌නසුත්‌තවණ්‌ණනා • 8. Channasuttavaṇṇanā
