| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) |
៨. ឆន្នសុត្តវណ្ណនា
8. Channasuttavaṇṇanā
៩០. អដ្ឋមេ អាយស្មា ឆន្នោតិ តថាគតេន សទ្ធិំ ឯកទិវសេ ជាតោ មហាភិនិក្ខមនទិវសេ សទ្ធិំ និក្ខមិត្វា បុន អបរភាគេ សត្ថុ សន្តិកេ បព្ពជិត្វា ‘‘អម្ហាកំ ពុទ្ធោ អម្ហាកំ ធម្មោ’’តិ ឯវំ មក្ខី ចេវ បឡាសី ច ហុត្វា សព្រហ្មចារីនំ ផរុសវាចាយ សង្ឃដ្ដនំ ករោន្តោ ថេរោ។ អវាបុរណំ អាទាយាតិ កុញ្ចិកំ គហេត្វា។ វិហារេន វិហារំ ឧបសង្កមិត្វាតិ ឯកំ វិហារំ បវិសិត្វា តតោ អញ្ញំ, តតោ អញ្ញន្តិ ឯវំ តេន តេន វិហារេន តំ តំ វិហារំ ឧបសង្កមិត្វា។ ឯតទវោច ឱវទន្តុ មន្តិ កស្មា ឯវំ មហន្តេន ឧស្សាហេន តត្ថ តត្ថ គន្ត្វា ឯតំ អវោចាតិ? ឧប្បន្នសំវេគតាយ។ តស្ស ហិ បរិនិព្ពុតេ សត្ថរិ ធម្មសង្គាហកត្ថេរេហិ បេសិតោ អាយស្មា អានន្ទោ កោសម្ពិំ គន្ត្វា ព្រហ្មទណ្ឌំ អទាសិ។ សោ ទិន្នេ ព្រហ្មទណ្ឌេ សញ្ជាតបរិឡាហោ វិសញ្ញីភូតោ បតិត្វា បុន សញ្ញំ លភិត្វា វុដ្ឋាយ ឯកស្ស ភិក្ខុនោ សន្តិកំ គតោ, សោ តេន សទ្ធិំ កិញ្ចិ ន កថេសិ។ អញ្ញស្ស សន្តិកំ អគមាសិ, សោបិ ន កថេសីតិ ឯវំ សកលវិហារំ វិចរិត្វា និព្ពិន្នោ បត្តចីវរំ អាទាយ ពារាណសិំ គន្ត្វា ឧប្បន្នសំវេគោ តត្ថ តត្ថ គន្ត្វា ឯវំ អវោច។
90. Aṭṭhame āyasmā channoti tathāgatena saddhiṃ ekadivase jāto mahābhinikkhamanadivase saddhiṃ nikkhamitvā puna aparabhāge satthu santike pabbajitvā ‘‘amhākaṃ buddho amhākaṃ dhammo’’ti evaṃ makkhī ceva paḷāsī ca hutvā sabrahmacārīnaṃ pharusavācāya saṅghaṭṭanaṃ karonto thero. Avāpuraṇaṃ ādāyāti kuñcikaṃ gahetvā. Vihārena vihāraṃ upasaṅkamitvāti ekaṃ vihāraṃ pavisitvā tato aññaṃ, tato aññanti evaṃ tena tena vihārena taṃ taṃ vihāraṃ upasaṅkamitvā. Etadavoca ovadantu manti kasmā evaṃ mahantena ussāhena tattha tattha gantvā etaṃ avocāti? Uppannasaṃvegatāya. Tassa hi parinibbute satthari dhammasaṅgāhakattherehi pesito āyasmā ānando kosambiṃ gantvā brahmadaṇḍaṃ adāsi. So dinne brahmadaṇḍe sañjātapariḷāho visaññībhūto patitvā puna saññaṃ labhitvā vuṭṭhāya ekassa bhikkhuno santikaṃ gato, so tena saddhiṃ kiñci na kathesi. Aññassa santikaṃ agamāsi, sopi na kathesīti evaṃ sakalavihāraṃ vicaritvā nibbinno pattacīvaraṃ ādāya bārāṇasiṃ gantvā uppannasaṃvego tattha tattha gantvā evaṃ avoca.
សព្ពេ សង្ខារា អនិច្ចាតិ សព្ពេ តេភូមកសង្ខារា អនិច្ចា។ សព្ពេ ធម្មា អនត្តាតិ សព្ពេ ចតុភូមកធម្មា អនត្តា។ ឥតិ សព្ពេបិ តេ ភិក្ខូ ថេរំ ឱវទន្តា អនិច្ចលក្ខណំ អនត្តលក្ខណន្តិ ទ្វេវ លក្ខណានិ កថេត្វា ទុក្ខលក្ខណំ ន កថយិំសុ។ កស្មា? ឯវំ កិរ នេសំ អហោសិ – ‘‘អយំ ភិក្ខុ វាទី ទុក្ខលក្ខណេ បញ្ញាបិយមានេ រូបំ ទុក្ខំ…បេ.… វិញ្ញាណំ ទុក្ខំ, មគ្គោ ទុក្ខោ, ផលំ ទុក្ខន្តិ ‘តុម្ហេ ទុក្ខប្បត្តា ភិក្ខូ នាមា’តិ គហណំ គណ្ហេយ្យ, យថា គហណំ គហេតុំ ន សក្កោតិ, ឯវំ និទ្ទោសមេវស្ស កត្វា កថេស្សាមា’’តិ ទ្វេវ លក្ខណានិ កថយិំសុ។
Sabbe saṅkhārā aniccāti sabbe tebhūmakasaṅkhārā aniccā. Sabbe dhammā anattāti sabbe catubhūmakadhammā anattā. Iti sabbepi te bhikkhū theraṃ ovadantā aniccalakkhaṇaṃ anattalakkhaṇanti dveva lakkhaṇāni kathetvā dukkhalakkhaṇaṃ na kathayiṃsu. Kasmā? Evaṃ kira nesaṃ ahosi – ‘‘ayaṃ bhikkhu vādī dukkhalakkhaṇe paññāpiyamāne rūpaṃ dukkhaṃ…pe… viññāṇaṃ dukkhaṃ, maggo dukkho, phalaṃ dukkhanti ‘tumhe dukkhappattā bhikkhū nāmā’ti gahaṇaṃ gaṇheyya, yathā gahaṇaṃ gahetuṃ na sakkoti, evaṃ niddosamevassa katvā kathessāmā’’ti dveva lakkhaṇāni kathayiṃsu.
បរិតស្សនា ឧបាទានំ ឧប្បជ្ជតីតិ បរិតស្សនា ច ឧបាទានញ្ច ឧប្បជ្ជតិ។ បច្ចុទាវត្តតិ មានសំ, អថ កោ ចរហិ មេ អត្តាតិ យទិ រូបាទីសុ ឯកោបិ អនត្តា, អថ កោ នាម មេ អត្តាតិ ឯវំ បដិនិវត្តតិ ‘‘មយ្ហំ មានស’’ន្តិ។ អយំ កិរ ថេរោ បច្ចយេ អបរិគ្គហេត្វា វិបស្សនំ បដ្ឋបេសិ, សាស្ស ទុព្ពលវិបស្សនា អត្តគាហំ បរិយាទាតុំ អសក្កុណន្តី សង្ខារេសុ សុញ្ញតោ ឧបដ្ឋហន្តេសុ ‘‘ឧច្ឆិជ្ជិស្សាមិ វិនស្សិស្សាមី’’តិ ឧច្ឆេទទិដ្ឋិយា ចេវ បរិតស្សនាយ ច បច្ចយោ អហោសិ។ សោ ច អត្តានំ បាបតេ បបតន្តំ វិយ ទិស្វា, ‘‘បរិតស្សនា ឧបាទានំ ឧប្បជ្ជតិ, បច្ចុទាវត្តតិ មានសំ, អថ កោ ចរហិ មេ អត្តា’’តិ អាហ។ ន ខោ បនេវំ ធម្មំ បស្សតោ ហោតីតិ ចតុសច្ចធម្មំ បស្សន្តស្ស ឯវំ ន ហោតិ។ តាវតិកា វិស្សដ្ឋីតិ តត្តកោ វិស្សាសោ។ សម្មុខា មេតន្តិ ថេរោ តស្ស វចនំ សុត្វា, ‘‘កីទិសា នុ ខោ ឥមស្ស ធម្មទេសនា សប្បាយា’’តិ? ចិន្តេន្តោ តេបិដកំ ពុទ្ធវចនំ វិចិនិត្វា កច្ចានសុត្តំ (សំ. និ. ២.១៥) អទ្ទស ‘‘ឥទំ អាទិតោវ ទិដ្ឋិវិនិវេឋនំ កត្វា មជ្ឈេ ពុទ្ធពលំ ទីបេត្វា សណ្ហសុខុមបច្ចយាការំ បកាសយមានំ គតំ, ឥទមស្ស ទេសេស្សាមី’’តិ ទស្សេន្តោ ‘‘សម្មុខា មេត’’ន្តិអាទិមាហ។ អដ្ឋមំ។
Paritassanā upādānaṃ uppajjatīti paritassanā ca upādānañca uppajjati. Paccudāvattati mānasaṃ, atha ko carahi me attāti yadi rūpādīsu ekopi anattā, atha ko nāma me attāti evaṃ paṭinivattati ‘‘mayhaṃ mānasa’’nti. Ayaṃ kira thero paccaye apariggahetvā vipassanaṃ paṭṭhapesi, sāssa dubbalavipassanā attagāhaṃ pariyādātuṃ asakkuṇantī saṅkhāresu suññato upaṭṭhahantesu ‘‘ucchijjissāmi vinassissāmī’’ti ucchedadiṭṭhiyā ceva paritassanāya ca paccayo ahosi. So ca attānaṃ pāpate papatantaṃ viya disvā, ‘‘paritassanā upādānaṃ uppajjati, paccudāvattati mānasaṃ, atha ko carahi me attā’’ti āha. Na kho panevaṃ dhammaṃ passato hotīti catusaccadhammaṃ passantassa evaṃ na hoti. Tāvatikā vissaṭṭhīti tattako vissāso. Sammukhā metanti thero tassa vacanaṃ sutvā, ‘‘kīdisā nu kho imassa dhammadesanā sappāyā’’ti? Cintento tepiṭakaṃ buddhavacanaṃ vicinitvā kaccānasuttaṃ (saṃ. ni. 2.15) addasa ‘‘idaṃ āditova diṭṭhiviniveṭhanaṃ katvā majjhe buddhabalaṃ dīpetvā saṇhasukhumapaccayākāraṃ pakāsayamānaṃ gataṃ, idamassa desessāmī’’ti dassento ‘‘sammukhā meta’’ntiādimāha. Aṭṭhamaṃ.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / សុត្តបិដក • Suttapiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya / ៨. ឆន្នសុត្តំ • 8. Channasuttaṃ
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ៨. ឆន្នសុត្តវណ្ណនា • 8. Channasuttavaṇṇanā
