| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / សំយុត្តនិកាយ • Saṃyuttanikāya |
១០. ឆប្បាណកោបមសុត្តំ
10. Chappāṇakopamasuttaṃ
២៤៧. ‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ អរុគត្តោ បក្កគត្តោ សរវនំ បវិសេយ្យ។ តស្ស កុសកណ្ដកា ចេវ បាទេ វិជ្ឈេយ្យុំ, សរបត្តានិ ច គត្តានិ 1 វិលេខេយ្យុំ។ ឯវញ្ហិ សោ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ ភិយ្យោសោមត្តាយ តតោនិទានំ ទុក្ខំ ទោមនស្សំ បដិសំវេទិយេថ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, ឥធេកច្ចោ ភិក្ខុ គាមគតោ វា អរញ្ញគតោ វា លភតិ វត្តារំ – ‘អយញ្ច សោ 2 អាយស្មា ឯវំការី ឯវំសមាចារោ អសុចិគាមកណ្ដកោ’តិ។ តំ កណ្ដកោតិ 3 ឥតិ វិទិត្វា សំវរោ ច អសំវរោ ច វេទិតព្ពោ។
247. ‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso arugatto pakkagatto saravanaṃ paviseyya. Tassa kusakaṇṭakā ceva pāde vijjheyyuṃ, sarapattāni ca gattāni 4 vilekheyyuṃ. Evañhi so, bhikkhave, puriso bhiyyosomattāya tatonidānaṃ dukkhaṃ domanassaṃ paṭisaṃvediyetha. Evameva kho, bhikkhave, idhekacco bhikkhu gāmagato vā araññagato vā labhati vattāraṃ – ‘ayañca so 5 āyasmā evaṃkārī evaṃsamācāro asucigāmakaṇṭako’ti. Taṃ kaṇṭakoti 6 iti viditvā saṃvaro ca asaṃvaro ca veditabbo.
‘‘កថញ្ច , ភិក្ខវេ, អសំវរោ ហោតិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា បិយរូបេ រូបេ អធិមុច្ចតិ, អប្បិយរូបេ រូបេ ព្យាបជ្ជតិ, អនុបដ្ឋិតកាយស្សតិ ច វិហរតិ បរិត្តចេតសោ។ តញ្ច ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ យថាភូតំ នប្បជានាតិ, យត្ថស្ស តេ ឧប្បន្នា បាបកា អកុសលា ធម្មា អបរិសេសា និរុជ្ឈន្តិ។ សោតេន សទ្ទំ សុត្វា… ឃានេន គន្ធំ ឃាយិត្វា… ជិវ្ហាយ រសំ សាយិត្វា… កាយេន ផោដ្ឋព្ពំ ផុសិត្វា… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ បិយរូបេ ធម្មេ អធិមុច្ចតិ, អប្បិយរូបេ ធម្មេ ព្យាបជ្ជតិ, អនុបដ្ឋិតកាយស្សតិ ច វិហរតិ បរិត្តចេតសោ, តញ្ច ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ យថាភូតំ នប្បជានាតិ, យត្ថស្ស តេ ឧប្បន្នា បាបកា អកុសលា ធម្មា អបរិសេសា និរុជ្ឈន្តិ។
‘‘Kathañca , bhikkhave, asaṃvaro hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe adhimuccati, appiyarūpe rūpe byāpajjati, anupaṭṭhitakāyassati ca viharati parittacetaso. Tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti. Sotena saddaṃ sutvā… ghānena gandhaṃ ghāyitvā… jivhāya rasaṃ sāyitvā… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme adhimuccati, appiyarūpe dhamme byāpajjati, anupaṭṭhitakāyassati ca viharati parittacetaso, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ nappajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ ឆប្បាណកេ គហេត្វា នានាវិសយេ នានាគោចរេ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ អហិំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ សុសុមារំ 7 គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ បក្ខិំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ កុក្កុរំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ ។ សិង្គាលំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ មក្កដំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធិត្វា មជ្ឈេ គណ្ឋិំ ករិត្វា ឱស្សជ្ជេយ្យ។ អថ ខោ, តេ, ភិក្ខវេ , ឆប្បាណកា នានាវិសយា នានាគោចរា សកំ សកំ គោចរវិសយំ អាវិញ្ឆេយ្យុំ 8 – អហិ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘វម្មិកំ បវេក្ខាមី’តិ, សុសុមារោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘ឧទកំ បវេក្ខាមី’តិ, បក្ខី អាវិញ្ឆេយ្យ ‘អាកាសំ ឌេស្សាមី’តិ, កុក្កុរោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘គាមំ បវេក្ខាមី’តិ, សិង្គាលោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘សីវថិកំ 9 បវេក្ខាមី’តិ, មក្កដោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘វនំ បវេក្ខាមី’តិ។ យទា ខោ តេ, ភិក្ខវេ, ឆប្បាណកា ឈត្តា អស្សុ កិលន្តា, អថ ខោ យោ នេសំ បាណកានំ ពលវតរោ អស្ស តស្ស តេ អនុវត្តេយ្យុំ, អនុវិធាយេយ្យុំ វសំ គច្ឆេយ្យុំ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្ស កស្សចិ ភិក្ខុនោ កាយគតាសតិ អភាវិតា អពហុលីកតា, តំ ចក្ខុ អាវិញ្ឆតិ មនាបិយេសុ រូបេសុ, អមនាបិយា រូបា បដិកូលា ហោន្តិ…បេ.… មនោ អាវិញ្ឆតិ មនាបិយេសុ ធម្មេសុ, អមនាបិយា ធម្មា បដិកូលា ហោន្តិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, អសំវរោ ហោតិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso chappāṇake gahetvā nānāvisaye nānāgocare daḷhāya rajjuyā bandheyya. Ahiṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Susumāraṃ 10 gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Pakkhiṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Kukkuraṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya . Siṅgālaṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Makkaṭaṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Daḷhāya rajjuyā bandhitvā majjhe gaṇṭhiṃ karitvā ossajjeyya. Atha kho, te, bhikkhave , chappāṇakā nānāvisayā nānāgocarā sakaṃ sakaṃ gocaravisayaṃ āviñcheyyuṃ 11 – ahi āviñcheyya ‘vammikaṃ pavekkhāmī’ti, susumāro āviñcheyya ‘udakaṃ pavekkhāmī’ti, pakkhī āviñcheyya ‘ākāsaṃ ḍessāmī’ti, kukkuro āviñcheyya ‘gāmaṃ pavekkhāmī’ti, siṅgālo āviñcheyya ‘sīvathikaṃ 12 pavekkhāmī’ti, makkaṭo āviñcheyya ‘vanaṃ pavekkhāmī’ti. Yadā kho te, bhikkhave, chappāṇakā jhattā assu kilantā, atha kho yo nesaṃ pāṇakānaṃ balavataro assa tassa te anuvatteyyuṃ, anuvidhāyeyyuṃ vasaṃ gaccheyyuṃ. Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhuno kāyagatāsati abhāvitā abahulīkatā, taṃ cakkhu āviñchati manāpiyesu rūpesu, amanāpiyā rūpā paṭikūlā honti…pe… mano āviñchati manāpiyesu dhammesu, amanāpiyā dhammā paṭikūlā honti. Evaṃ kho, bhikkhave, asaṃvaro hoti.
‘‘កថញ្ច, ភិក្ខវេ, សំវរោ ហោតិ? ឥធ, ភិក្ខវេ, ភិក្ខុ ចក្ខុនា រូបំ ទិស្វា បិយរូបេ រូបេ នាធិមុច្ចតិ, អប្បិយរូបេ រូបេ ន ព្យាបជ្ជតិ, ឧបដ្ឋិតកាយស្សតិ ច វិហរតិ អប្បមាណចេតសោ, តញ្ច ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ យថាភូតំ បជានាតិ, យត្ថស្ស តេ ឧប្បន្នា បាបកា អកុសលា ធម្មា អបរិសេសា និរុជ្ឈន្តិ…បេ.… ជិវ្ហា រសំ សាយិត្វា…បេ.… មនសា ធម្មំ វិញ្ញាយ បិយរូបេ ធម្មេ នាធិមុច្ចតិ, អប្បិយរូបេ ធម្មេ ន ព្យាបជ្ជតិ, ឧបដ្ឋិតកាយស្សតិ ច វិហរតិ អប្បមាណចេតសោ, តញ្ច ចេតោវិមុត្តិំ បញ្ញាវិមុត្តិំ យថាភូតំ បជានាតិ យត្ថស្ស តេ ឧប្បន្នា បាបកា អកុសលា ធម្មា អបរិសេសា និរុជ្ឈន្តិ។
‘‘Kathañca, bhikkhave, saṃvaro hoti? Idha, bhikkhave, bhikkhu cakkhunā rūpaṃ disvā piyarūpe rūpe nādhimuccati, appiyarūpe rūpe na byāpajjati, upaṭṭhitakāyassati ca viharati appamāṇacetaso, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti, yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti…pe… jivhā rasaṃ sāyitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya piyarūpe dhamme nādhimuccati, appiyarūpe dhamme na byāpajjati, upaṭṭhitakāyassati ca viharati appamāṇacetaso, tañca cetovimuttiṃ paññāvimuttiṃ yathābhūtaṃ pajānāti yatthassa te uppannā pāpakā akusalā dhammā aparisesā nirujjhanti.
‘‘សេយ្យថាបិ, ភិក្ខវេ, បុរិសោ ឆប្បាណកេ គហេត្វា នានាវិសយេ នានាគោចរេ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ អហិំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ សុសុមារំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ បក្ខិំ គហេត្វា…បេ.… កុក្កុរំ គហេត្វា… សិង្គាលំ គហេត្វា… មក្កដំ គហេត្វា ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធេយ្យ។ ទឡ្ហាយ រជ្ជុយា ពន្ធិត្វា ទឡ្ហេ ខីលេ វា ថម្ភេ វា ឧបនិពន្ធេយ្យ។ អថ ខោ តេ, ភិក្ខវេ, ឆប្បាណកា នានាវិសយា នានាគោចរា សកំ សកំ គោចរវិសយំ អាវិញ្ឆេយ្យុំ – អហិ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘វម្មិកំ បវេក្ខាមី’តិ, សុសុមារោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘ឧទកំ បវេក្ខាមី’តិ, បក្ខី អាវិញ្ឆេយ្យ ‘អាកាសំ ឌេស្សាមី’តិ, កុក្កុរោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘គាមំ បវេក្ខាមី’តិ, សិង្គាលោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘សីវថិកំ បវេក្ខាមី’តិ, មក្កដោ អាវិញ្ឆេយ្យ ‘វនំ បវេក្ខាមី’តិ ។ យទា ខោ តេ, ភិក្ខវេ, ឆប្បាណកា ឈត្តា អស្សុ កិលន្តា , អថ តមេវ ខីលំ វា ថម្ភំ វា ឧបតិដ្ឋេយ្យុំ, ឧបនិសីទេយ្យុំ, ឧបនិបជ្ជេយ្យុំ។ ឯវមេវ ខោ, ភិក្ខវេ, យស្ស កស្សចិ ភិក្ខុនោ កាយគតាសតិ ភាវិតា ពហុលីកតា, តំ ចក្ខុ នាវិញ្ឆតិ មនាបិយេសុ រូបេសុ, អមនាបិយា រូបា នប្បដិកូលា ហោន្តិ…បេ.… ជិវ្ហា នាវិញ្ឆតិ មនាបិយេសុ រសេសុ…បេ.… មនោ នាវិញ្ឆតិ មនាបិយេសុ ធម្មេសុ, អមនាបិយា ធម្មា នប្បដិកូលា ហោន្តិ។ ឯវំ ខោ, ភិក្ខវេ, សំវរោ ហោតិ។
‘‘Seyyathāpi, bhikkhave, puriso chappāṇake gahetvā nānāvisaye nānāgocare daḷhāya rajjuyā bandheyya. Ahiṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Susumāraṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Pakkhiṃ gahetvā…pe… kukkuraṃ gahetvā… siṅgālaṃ gahetvā… makkaṭaṃ gahetvā daḷhāya rajjuyā bandheyya. Daḷhāya rajjuyā bandhitvā daḷhe khīle vā thambhe vā upanibandheyya. Atha kho te, bhikkhave, chappāṇakā nānāvisayā nānāgocarā sakaṃ sakaṃ gocaravisayaṃ āviñcheyyuṃ – ahi āviñcheyya ‘vammikaṃ pavekkhāmī’ti, susumāro āviñcheyya ‘udakaṃ pavekkhāmī’ti, pakkhī āviñcheyya ‘ākāsaṃ ḍessāmī’ti, kukkuro āviñcheyya ‘gāmaṃ pavekkhāmī’ti, siṅgālo āviñcheyya ‘sīvathikaṃ pavekkhāmī’ti, makkaṭo āviñcheyya ‘vanaṃ pavekkhāmī’ti . Yadā kho te, bhikkhave, chappāṇakā jhattā assu kilantā , atha tameva khīlaṃ vā thambhaṃ vā upatiṭṭheyyuṃ, upanisīdeyyuṃ, upanipajjeyyuṃ. Evameva kho, bhikkhave, yassa kassaci bhikkhuno kāyagatāsati bhāvitā bahulīkatā, taṃ cakkhu nāviñchati manāpiyesu rūpesu, amanāpiyā rūpā nappaṭikūlā honti…pe… jivhā nāviñchati manāpiyesu rasesu…pe… mano nāviñchati manāpiyesu dhammesu, amanāpiyā dhammā nappaṭikūlā honti. Evaṃ kho, bhikkhave, saṃvaro hoti.
‘‘‘ទឡ្ហេ ខីលេ វា ថម្ភេ វា’តិ ខោ, ភិក្ខវេ, កាយគតាយ សតិយា ឯតំ អធិវចនំ។ តស្មាតិហ វោ, ភិក្ខវេ, ឯវំ សិក្ខិតព្ពំ – ‘កាយគតា នោ សតិ ភាវិតា ភវិស្សតិ ពហុលីកតា យានីកតា វត្ថុកតា អនុដ្ឋិតា បរិចិតា សុសមារទ្ធា’តិ។ ឯវញ្ហិ ខោ, ភិក្ខវេ, សិក្ខិតព្ព’’ន្តិ។ ទសមំ។
‘‘‘Daḷhe khīle vā thambhe vā’ti kho, bhikkhave, kāyagatāya satiyā etaṃ adhivacanaṃ. Tasmātiha vo, bhikkhave, evaṃ sikkhitabbaṃ – ‘kāyagatā no sati bhāvitā bhavissati bahulīkatā yānīkatā vatthukatā anuṭṭhitā paricitā susamāraddhā’ti. Evañhi kho, bhikkhave, sikkhitabba’’nti. Dasamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / សុត្តបិដក (អដ្ឋកថា) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / សំយុត្តនិកាយ (អដ្ឋកថា) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ១០. ឆប្បាណកោបមសុត្តវណ្ណនា • 10. Chappāṇakopamasuttavaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / សុត្តបិដក (ដីកា) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / សំយុត្តនិកាយ (ដីកា) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) / ១០. ឆប្បាណកោបមសុត្តវណ្ណនា • 10. Chappāṇakopamasuttavaṇṇanā
