| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमतिविनोदनी-टीका • Vimativinodanī-ṭīkā |
७. सङ्घभेदकक्खन्धको
7. Saṅghabhedakakkhandhako
छसक्यपब्बज्जाकथादिवण्णना
Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
३३०. सङ्घभेदकक्खन्धके पाळियं अनुपियं नामाति अनुपिया नाम। हेट्ठा पासादाति पासादतो हेट्ठा हेट्ठिमतलं, ‘‘हेट्ठापासाद’’न्तिपि पाठो। अभिनेतब्बन्ति वपितखेत्तेसु पवेसेतब्बं। निन्नेतब्बन्ति ततो नीहरितब्बं। निद्धापेतब्बन्ति सस्सदूसकतिणादीनि उद्धरितब्बं। उजुं कारापेतब्बन्ति पुञ्जं कारापेतब्बं, अयमेव वा पाठो।
330. Saṅghabhedakakkhandhake pāḷiyaṃ anupiyaṃ nāmāti anupiyā nāma. Heṭṭhā pāsādāti pāsādato heṭṭhā heṭṭhimatalaṃ, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi pāṭho. Abhinetabbanti vapitakhettesu pavesetabbaṃ. Ninnetabbanti tato nīharitabbaṃ. Niddhāpetabbanti sassadūsakatiṇādīni uddharitabbaṃ. Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ, ayameva vā pāṭho.
३३२. परदत्तोति परेहि दिन्नपच्चयेहि पवत्तमानो। मिगभूतेन चेतसाति कत्थचि अलग्गताय मिगस्स विय जातेन चित्तेन।
332.Paradattoti parehi dinnapaccayehi pavattamāno. Migabhūtena cetasāti katthaci alaggatāya migassa viya jātena cittena.
३३३. मनोमयं कायन्ति झानमनेन निब्बत्तं ब्रह्मकायं, ‘‘किं नु खो अहं पसादेय्यं, यस्मिं मे पसन्ने बहुलाभसक्कारो उप्पज्जेय्या’’ति पठमं उप्पन्नपरिवितक्कस्स मन्दपरियुट्ठानताय देवदत्तस्स तस्मिं खणे झानपरिहानि नाहोसि, पच्छा एव अहोसीति दट्ठब्बं। तेनाह ‘‘सह चित्तुप्पादा’’तिआदि। द्वे वा तीणि वा मागधकानि गामखेत्तानीति एत्थ मगधरट्ठे खुद्दकं गामखेत्तं गावुतमत्तं, मज्झिमं पन दियड्ढगावुतमत्तं, महन्तं अनेकयोजनम्पि होति। तेसु मज्झिमेन गामखेत्तेन द्वे वा खुद्दकेन तीणि वा गामखेत्तानि, तस्स सरीरं तिगावुतप्पमाणो अत्तभावोति वुत्तं होति।
333.Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ, ‘‘kiṃ nu kho ahaṃ pasādeyyaṃ, yasmiṃ me pasanne bahulābhasakkāro uppajjeyyā’’ti paṭhamaṃ uppannaparivitakkassa mandapariyuṭṭhānatāya devadattassa tasmiṃ khaṇe jhānaparihāni nāhosi, pacchā eva ahosīti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘saha cittuppādā’’tiādi. Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha magadharaṭṭhe khuddakaṃ gāmakhettaṃ gāvutamattaṃ, majjhimaṃ pana diyaḍḍhagāvutamattaṃ, mahantaṃ anekayojanampi hoti. Tesu majjhimena gāmakhettena dve vā khuddakena tīṇi vā gāmakhettāni, tassa sarīraṃ tigāvutappamāṇo attabhāvoti vuttaṃ hoti.
३३४. सत्थारोति गणसत्थारो। नास्सस्साति न एतस्स भवेय्य। तन्ति सत्थारं। तेनाति अमनापेन। सम्मन्नतीति चीवरादिना अम्हाकं सम्मानं करोति, परेहि वा अयं सत्था सम्मानीयतीति अत्थो।
334.Satthāroti gaṇasatthāro. Nāssassāti na etassa bhaveyya. Tanti satthāraṃ. Tenāti amanāpena. Sammannatīti cīvarādinā amhākaṃ sammānaṃ karoti, parehi vā ayaṃ satthā sammānīyatīti attho.
३३५. नासाय पित्तं भिन्देय्युन्ति अच्छपित्तं वा मच्छपित्तं वा नासापुटे पक्खिपेय्युं। अस्सतरीति वळवाय कुच्छिस्मिं गद्रभस्स जाता। तस्सा हि गहितगब्भाय विजायितुमसक्कोन्तिया उदरं फालेत्वा पोतकं नीहरन्ति। तेनाह ‘‘अत्तवधाय गब्भं गण्हाती’’ति।
335.Nāsāyapittaṃ bhindeyyunti acchapittaṃ vā macchapittaṃ vā nāsāpuṭe pakkhipeyyuṃ. Assatarīti vaḷavāya kucchismiṃ gadrabhassa jātā. Tassā hi gahitagabbhāya vijāyitumasakkontiyā udaraṃ phāletvā potakaṃ nīharanti. Tenāha ‘‘attavadhāya gabbhaṃ gaṇhātī’’ti.
३३९. पोत्थनिकन्ति छुरिकं, ‘‘खर’’न्तिपि वुच्चति।
339.Potthanikanti churikaṃ, ‘‘khara’’ntipi vuccati.
३४२. मा कुञ्जर नागमासदोति हे कुञ्जर बुद्धनागं वधकचित्तेन मा उपगच्छ। दुक्खन्ति दुक्खकारणत्ता दुक्खं। इतोति इतो जातितो। यतोति यस्मा, यन्तस्स वा, गच्छन्तस्साति अत्थो। मा च मदोति मदो तया न कातब्बोति अत्थो।
342.Mākuñjara nāgamāsadoti he kuñjara buddhanāgaṃ vadhakacittena mā upagaccha. Dukkhanti dukkhakāraṇattā dukkhaṃ. Itoti ito jātito. Yatoti yasmā, yantassa vā, gacchantassāti attho. Mā ca madoti mado tayā na kātabboti attho.
३४३. तिकभोजनन्ति तीहि भुञ्जितब्बं भोजनं, ततो अधिकेहि एकतो पटिग्गहेत्वा भुञ्जितुं न वट्टनकं गणभोजनपटिपक्खं भोजनन्ति अत्थो। कोकालिकोतिआदीनि देवदत्तपरिसाय गणपामोक्खानं नामानि। कप्पन्ति महानिरये आयुकप्पं, तं अन्तरकप्पन्ति केचि। केचि पन ‘‘असङ्ख्येय्यकप्प’’न्ति।
343.Tikabhojananti tīhi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ, tato adhikehi ekato paṭiggahetvā bhuñjituṃ na vaṭṭanakaṃ gaṇabhojanapaṭipakkhaṃ bhojananti attho. Kokālikotiādīni devadattaparisāya gaṇapāmokkhānaṃ nāmāni. Kappanti mahāniraye āyukappaṃ, taṃ antarakappanti keci. Keci pana ‘‘asaṅkhyeyyakappa’’nti.
छसक्यपब्बज्जाकथादिवण्णना निट्ठिता।
Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / विनयपिटक • Vinayapiṭaka / चूळवग्गपाळि • Cūḷavaggapāḷi
छसक्यपब्बज्जाकथा • Chasakyapabbajjākathā
देवदत्तवत्थु • Devadattavatthu
पञ्चसत्थुकथा • Pañcasatthukathā
अजातसत्तुकुमारवत्थु • Ajātasattukumāravatthu
नाळागिरिपेसनं • Nāḷāgiripesanaṃ
पञ्चवत्थुयाचनकथा • Pañcavatthuyācanakathā
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / विनयपिटक (अट्ठकथा) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / चूळवग्ग-अट्ठकथा • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
छसक्यपब्बज्जाकथा • Chasakyapabbajjākathā
पकासनीयकम्मादिकथा • Pakāsanīyakammādikathā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / सारत्थदीपनी-टीका • Sāratthadīpanī-ṭīkā
छसक्यपब्बज्जाकथावण्णना • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
पञ्चसत्थुकथावण्णना • Pañcasatthukathāvaṇṇanā
नाळागिरिपेसनकथावण्णना • Nāḷāgiripesanakathāvaṇṇanā
पञ्चवत्थुयाचनकथावण्णना • Pañcavatthuyācanakathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / वजिरबुद्धि-टीका • Vajirabuddhi-ṭīkā / छसक्यपब्बज्जाकथावण्णना • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
टीका • Tīkā / विनयपिटक (टीका) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / पाचित्यादियोजनापाळि • Pācityādiyojanāpāḷi
छसक्यपब्बज्जाकथा • Chasakyapabbajjākathā
पकासनीयकम्मादिकथा • Pakāsanīyakammādikathā
