Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā |
൭. സങ്ഘഭേദകക്ഖന്ധകോ
7. Saṅghabhedakakkhandhako
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാദിവണ്ണനാ
Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
൩൩൦. സങ്ഘഭേദകക്ഖന്ധകേ പാളിയം അനുപിയം നാമാതി അനുപിയാ നാമ. ഹേട്ഠാ പാസാദാതി പാസാദതോ ഹേട്ഠാ ഹേട്ഠിമതലം, ‘‘ഹേട്ഠാപാസാദ’’ന്തിപി പാഠോ. അഭിനേതബ്ബന്തി വപിതഖേത്തേസു പവേസേതബ്ബം. നിന്നേതബ്ബന്തി തതോ നീഹരിതബ്ബം. നിദ്ധാപേതബ്ബന്തി സസ്സദൂസകതിണാദീനി ഉദ്ധരിതബ്ബം. ഉജും കാരാപേതബ്ബന്തി പുഞ്ജം കാരാപേതബ്ബം, അയമേവ വാ പാഠോ.
330. Saṅghabhedakakkhandhake pāḷiyaṃ anupiyaṃ nāmāti anupiyā nāma. Heṭṭhā pāsādāti pāsādato heṭṭhā heṭṭhimatalaṃ, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi pāṭho. Abhinetabbanti vapitakhettesu pavesetabbaṃ. Ninnetabbanti tato nīharitabbaṃ. Niddhāpetabbanti sassadūsakatiṇādīni uddharitabbaṃ. Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ, ayameva vā pāṭho.
൩൩൨. പരദത്തോതി പരേഹി ദിന്നപച്ചയേഹി പവത്തമാനോ. മിഗഭൂതേന ചേതസാതി കത്ഥചി അലഗ്ഗതായ മിഗസ്സ വിയ ജാതേന ചിത്തേന.
332.Paradattoti parehi dinnapaccayehi pavattamāno. Migabhūtena cetasāti katthaci alaggatāya migassa viya jātena cittena.
൩൩൩. മനോമയം കായന്തി ഝാനമനേന നിബ്ബത്തം ബ്രഹ്മകായം, ‘‘കിം നു ഖോ അഹം പസാദേയ്യം, യസ്മിം മേ പസന്നേ ബഹുലാഭസക്കാരോ ഉപ്പജ്ജേയ്യാ’’തി പഠമം ഉപ്പന്നപരിവിതക്കസ്സ മന്ദപരിയുട്ഠാനതായ ദേവദത്തസ്സ തസ്മിം ഖണേ ഝാനപരിഹാനി നാഹോസി, പച്ഛാ ഏവ അഹോസീതി ദട്ഠബ്ബം. തേനാഹ ‘‘സഹ ചിത്തുപ്പാദാ’’തിആദി. ദ്വേ വാ തീണി വാ മാഗധകാനി ഗാമഖേത്താനീതി ഏത്ഥ മഗധരട്ഠേ ഖുദ്ദകം ഗാമഖേത്തം ഗാവുതമത്തം, മജ്ഝിമം പന ദിയഡ്ഢഗാവുതമത്തം, മഹന്തം അനേകയോജനമ്പി ഹോതി. തേസു മജ്ഝിമേന ഗാമഖേത്തേന ദ്വേ വാ ഖുദ്ദകേന തീണി വാ ഗാമഖേത്താനി, തസ്സ സരീരം തിഗാവുതപ്പമാണോ അത്തഭാവോതി വുത്തം ഹോതി.
333.Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ, ‘‘kiṃ nu kho ahaṃ pasādeyyaṃ, yasmiṃ me pasanne bahulābhasakkāro uppajjeyyā’’ti paṭhamaṃ uppannaparivitakkassa mandapariyuṭṭhānatāya devadattassa tasmiṃ khaṇe jhānaparihāni nāhosi, pacchā eva ahosīti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘saha cittuppādā’’tiādi. Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha magadharaṭṭhe khuddakaṃ gāmakhettaṃ gāvutamattaṃ, majjhimaṃ pana diyaḍḍhagāvutamattaṃ, mahantaṃ anekayojanampi hoti. Tesu majjhimena gāmakhettena dve vā khuddakena tīṇi vā gāmakhettāni, tassa sarīraṃ tigāvutappamāṇo attabhāvoti vuttaṃ hoti.
൩൩൪. സത്ഥാരോതി ഗണസത്ഥാരോ. നാസ്സസ്സാതി ന ഏതസ്സ ഭവേയ്യ. തന്തി സത്ഥാരം. തേനാതി അമനാപേന. സമ്മന്നതീതി ചീവരാദിനാ അമ്ഹാകം സമ്മാനം കരോതി, പരേഹി വാ അയം സത്ഥാ സമ്മാനീയതീതി അത്ഥോ.
334.Satthāroti gaṇasatthāro. Nāssassāti na etassa bhaveyya. Tanti satthāraṃ. Tenāti amanāpena. Sammannatīti cīvarādinā amhākaṃ sammānaṃ karoti, parehi vā ayaṃ satthā sammānīyatīti attho.
൩൩൫. നാസായ പിത്തം ഭിന്ദേയ്യുന്തി അച്ഛപിത്തം വാ മച്ഛപിത്തം വാ നാസാപുടേ പക്ഖിപേയ്യും. അസ്സതരീതി വളവായ കുച്ഛിസ്മിം ഗദ്രഭസ്സ ജാതാ. തസ്സാ ഹി ഗഹിതഗബ്ഭായ വിജായിതുമസക്കോന്തിയാ ഉദരം ഫാലേത്വാ പോതകം നീഹരന്തി. തേനാഹ ‘‘അത്തവധായ ഗബ്ഭം ഗണ്ഹാതീ’’തി.
335.Nāsāyapittaṃ bhindeyyunti acchapittaṃ vā macchapittaṃ vā nāsāpuṭe pakkhipeyyuṃ. Assatarīti vaḷavāya kucchismiṃ gadrabhassa jātā. Tassā hi gahitagabbhāya vijāyitumasakkontiyā udaraṃ phāletvā potakaṃ nīharanti. Tenāha ‘‘attavadhāya gabbhaṃ gaṇhātī’’ti.
൩൩൯. പോത്ഥനികന്തി ഛുരികം, ‘‘ഖര’’ന്തിപി വുച്ചതി.
339.Potthanikanti churikaṃ, ‘‘khara’’ntipi vuccati.
൩൪൨. മാ കുഞ്ജര നാഗമാസദോതി ഹേ കുഞ്ജര ബുദ്ധനാഗം വധകചിത്തേന മാ ഉപഗച്ഛ. ദുക്ഖന്തി ദുക്ഖകാരണത്താ ദുക്ഖം. ഇതോതി ഇതോ ജാതിതോ. യതോതി യസ്മാ, യന്തസ്സ വാ, ഗച്ഛന്തസ്സാതി അത്ഥോ. മാ ച മദോതി മദോ തയാ ന കാതബ്ബോതി അത്ഥോ.
342.Mākuñjara nāgamāsadoti he kuñjara buddhanāgaṃ vadhakacittena mā upagaccha. Dukkhanti dukkhakāraṇattā dukkhaṃ. Itoti ito jātito. Yatoti yasmā, yantassa vā, gacchantassāti attho. Mā ca madoti mado tayā na kātabboti attho.
൩൪൩. തികഭോജനന്തി തീഹി ഭുഞ്ജിതബ്ബം ഭോജനം, തതോ അധികേഹി ഏകതോ പടിഗ്ഗഹേത്വാ ഭുഞ്ജിതും ന വട്ടനകം ഗണഭോജനപടിപക്ഖം ഭോജനന്തി അത്ഥോ. കോകാലികോതിആദീനി ദേവദത്തപരിസായ ഗണപാമോക്ഖാനം നാമാനി. കപ്പന്തി മഹാനിരയേ ആയുകപ്പം, തം അന്തരകപ്പന്തി കേചി. കേചി പന ‘‘അസങ്ഖ്യേയ്യകപ്പ’’ന്തി.
343.Tikabhojananti tīhi bhuñjitabbaṃ bhojanaṃ, tato adhikehi ekato paṭiggahetvā bhuñjituṃ na vaṭṭanakaṃ gaṇabhojanapaṭipakkhaṃ bhojananti attho. Kokālikotiādīni devadattaparisāya gaṇapāmokkhānaṃ nāmāni. Kappanti mahāniraye āyukappaṃ, taṃ antarakappanti keci. Keci pana ‘‘asaṅkhyeyyakappa’’nti.
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാദിവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / ചൂളവഗ്ഗപാളി • Cūḷavaggapāḷi
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാ • Chasakyapabbajjākathā
ദേവദത്തവത്ഥു • Devadattavatthu
പഞ്ചസത്ഥുകഥാ • Pañcasatthukathā
അജാതസത്തുകുമാരവത്ഥു • Ajātasattukumāravatthu
നാളാഗിരിപേസനം • Nāḷāgiripesanaṃ
പഞ്ചവത്ഥുയാചനകഥാ • Pañcavatthuyācanakathā
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ചൂളവഗ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാ • Chasakyapabbajjākathā
പകാസനീയകമ്മാദികഥാ • Pakāsanīyakammādikathā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാവണ്ണനാ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
പഞ്ചസത്ഥുകഥാവണ്ണനാ • Pañcasatthukathāvaṇṇanā
നാളാഗിരിപേസനകഥാവണ്ണനാ • Nāḷāgiripesanakathāvaṇṇanā
പഞ്ചവത്ഥുയാചനകഥാവണ്ണനാ • Pañcavatthuyācanakathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാവണ്ണനാ • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi
ഛസക്യപബ്ബജ്ജാകഥാ • Chasakyapabbajjākathā
പകാസനീയകമ്മാദികഥാ • Pakāsanīyakammādikathā