Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / ஸாரத்த²தீ³பனீ-டீகா • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
7. ஸங்க⁴பே⁴த³கக்க²ந்த⁴கங்
7. Saṅghabhedakakkhandhakaṃ
ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா
Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
330. ஸங்க⁴பே⁴த³கக்க²ந்த⁴கே அனுபியாயந்திஆதீ³ஸு ‘‘அனுபியா நாமா’’தி வத்தப்³பே³ ஆகாரஸ்ஸ ரஸ்ஸத்தங் அனுனாஸிகஸ்ஸ ச ஆக³மங் கத்வா ‘‘அனுபியங் நாமா’’தி வுத்தங். மல்லானந்தி மல்லராஜூனங். ந ஹெட்டா² பாஸாதா³ ஓரோஹதீதி உபரிபாஸாத³தோ ஹெட்டி²மதலங் ந ஓரோஹதி, ‘‘ஹெட்டா²பாஸாத³’’ந்திபி பட²ந்தி. அனுருத்³தோ⁴ வா பப்³பா³ஜெய்யாதி யோஜேதப்³ப³ங். க⁴ராவாஸத்த²ந்தி க⁴ராவாஸஸ்ஸ அனுச்ச²விகங் கம்மங். உத³கங் அபி⁴னேதப்³ப³ந்தி உத³கங் ஆஹரிதப்³ப³ங். நின்னேதப்³ப³ந்தி ஆப⁴தமுத³கங் புன நீஹரிதப்³ப³ங். நித்³தா⁴பேதப்³ப³ந்தி அந்தரந்தரா உட்டி²ததிணானி உத்³த⁴ரித்வா அபனேதப்³ப³ங். லவாபேதப்³ப³ந்தி பரிபக்ககாலே லவாபேதப்³ப³ங். உப்³பா³ஹாபேதப்³ப³ந்தி க²லமண்ட³லங் ஹராபேதப்³ப³ங். உஜுங் காராபேதப்³ப³ந்தி புஞ்ஜங் காராபேதப்³ப³ங். பலாலானி உத்³த⁴ராபேதப்³பா³நீதி பலாலானி அபனேதப்³பா³னி. பு⁴ஸிகா உத்³த⁴ராபேதப்³பா³தி கு³ன்னங் கு²ரக்³கே³ஹி ஸஞ்சி²ன்னா பு⁴ஸஸங்கா²தா நாளத³ண்டா³ அபனேதப்³பா³. ஓபுனாபேதப்³ப³ந்தி வாதமுகே² ஓபுனாபெத்வா பலாலங் அபனேதப்³ப³ங். அதிஹராபேதப்³ப³ந்தி அந்தோகொட்டா²கா³ரங் உபனேதப்³ப³ங். ந கம்மாதி ந கம்மானி. க⁴ராவாஸத்தே²னாதி உபயோக³த்தே² கரணவசனங். உபஜானாஹீதி ச உபஸக்³க³மத்தோ உப-ஸத்³தோ³. தேனாஹ ‘‘க⁴ராவாஸத்த²ங் ஜானாஹீ’’தி. ஜானாஹீதி செத்த² படிபஜ்ஜாதி அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. அகாமகாதி அனிச்ச²மானா.
330. Saṅghabhedakakkhandhake anupiyāyantiādīsu ‘‘anupiyā nāmā’’ti vattabbe ākārassa rassattaṃ anunāsikassa ca āgamaṃ katvā ‘‘anupiyaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Mallānanti mallarājūnaṃ. Na heṭṭhā pāsādā orohatīti uparipāsādato heṭṭhimatalaṃ na orohati, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi paṭhanti. Anuruddho vā pabbājeyyāti yojetabbaṃ. Gharāvāsatthanti gharāvāsassa anucchavikaṃ kammaṃ. Udakaṃ abhinetabbanti udakaṃ āharitabbaṃ. Ninnetabbanti ābhatamudakaṃ puna nīharitabbaṃ. Niddhāpetabbanti antarantarā uṭṭhitatiṇāni uddharitvā apanetabbaṃ. Lavāpetabbanti paripakkakāle lavāpetabbaṃ. Ubbāhāpetabbanti khalamaṇḍalaṃ harāpetabbaṃ. Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ. Palālāni uddharāpetabbānīti palālāni apanetabbāni. Bhusikā uddharāpetabbāti gunnaṃ khuraggehi sañchinnā bhusasaṅkhātā nāḷadaṇḍā apanetabbā. Opunāpetabbanti vātamukhe opunāpetvā palālaṃ apanetabbaṃ. Atiharāpetabbanti antokoṭṭhāgāraṃ upanetabbaṃ. Na kammāti na kammāni. Gharāvāsatthenāti upayogatthe karaṇavacanaṃ. Upajānāhīti ca upasaggamatto upa-saddo. Tenāha ‘‘gharāvāsatthaṃ jānāhī’’ti. Jānāhīti cettha paṭipajjāti attho veditabbo. Akāmakāti anicchamānā.
331-332. யங் ந நிவத்தோதி யஸ்மா ந நிவத்தோ. ஸுஞ்ஞாகா³ரக³தோதி (உதா³॰ அட்ட²॰ 20) ‘‘ட²பெத்வா கா³மஞ்ச கா³மூபசாரஞ்ச அவஸேஸங் அரஞ்ஞ’’ந்தி (பாரா॰92) வுத்தங் அரஞ்ஞங் ருக்க²மூலஞ்ச ட²பெத்வா அஞ்ஞங் பப்³ப³தகந்த³ராதி³ பப்³ப³ஜிதஸாருப்பங் நிவாஸட்டா²னங் ஜனஸம்பா³தா⁴பா⁴வதோ இத⁴ ‘‘ஸுஞ்ஞாகா³ர’’ந்தி அதி⁴ப்பேதங். அத² வா ஜா²னகண்டகானங் ஸத்³தா³னங் அபா⁴வதோ விவித்தங் யங் கிஞ்சி அகா³ரம்பி ‘‘ஸுஞ்ஞாகா³ர’’ந்தி வேதி³தப்³ப³ங். தங் ஸுஞ்ஞாகா³ரங் உபக³தோ. அபி⁴க்க²ணந்தி ப³ஹுலங். உதா³னங் உதா³னேஸீதி ஸோ ஹி ஆயஸ்மா அரஞ்ஞே தி³வாவிஹாரங் உபக³தோபி ரத்திவாஸூபக³தோபி யேபு⁴ய்யேன ப²லஸமாபத்திஸுகே²ன நிரோத⁴ஸமாபத்திஸுகே²ன ச வீதினாமேஸி, தஸ்மா தங் ஸுக²ங் ஸந்தா⁴ய புப்³பே³ அத்தனா அனுபூ⁴தங் ஸப⁴யங் ஸபரிளாஹங் ரஜ்ஜஸுக²ங் ஜிகு³ச்சி²த்வா ‘‘அஹோ ஸுக²ங் அஹோ ஸுக²’’ந்தி ஸோமனஸ்ஸஸஹிதஞாணஸமுட்டா²னங் பீதிஸமுக்³கா³ரங் ஸமுக்³கி³ரதி. தே பி⁴க்கூ² ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோசுந்தி தே ஸம்ப³ஹுலா பி⁴க்கூ² உல்லும்பனஸபா⁴வஸண்டி²தா தஸ்ஸ அனுக்³க³ண்ஹனாதி⁴ப்பாயேன ப⁴க³வந்தங் ஏதத³வோசுங், ந உஜ்ஜா²னவஸேன. நிஸ்ஸங்ஸயந்தி அஸந்தே³ஹேன, ஏகந்தேனாதி அத்தோ². தே கிர பி⁴க்கூ² புது²ஜ்ஜனா தஸ்ஸ ஆயஸ்மதோ விவேகஸுக²ங் ஸந்தா⁴ய உதா³னங் அஜானந்தா ஏவமாஹங்ஸு. ஸமனுஸ்ஸரந்தோதி உக்கண்ட²னவஸேன அனுஸ்ஸரந்தோ.
331-332.Yaṃ na nivattoti yasmā na nivatto. Suññāgāragatoti (udā. aṭṭha. 20) ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti (pārā.92) vuttaṃ araññaṃ rukkhamūlañca ṭhapetvā aññaṃ pabbatakandarādi pabbajitasāruppaṃ nivāsaṭṭhānaṃ janasambādhābhāvato idha ‘‘suññāgāra’’nti adhippetaṃ. Atha vā jhānakaṇṭakānaṃ saddānaṃ abhāvato vivittaṃ yaṃ kiñci agārampi ‘‘suññāgāra’’nti veditabbaṃ. Taṃ suññāgāraṃ upagato. Abhikkhaṇanti bahulaṃ. Udānaṃ udānesīti so hi āyasmā araññe divāvihāraṃ upagatopi rattivāsūpagatopi yebhuyyena phalasamāpattisukhena nirodhasamāpattisukhena ca vītināmesi, tasmā taṃ sukhaṃ sandhāya pubbe attanā anubhūtaṃ sabhayaṃ sapariḷāhaṃ rajjasukhaṃ jigucchitvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti somanassasahitañāṇasamuṭṭhānaṃ pītisamuggāraṃ samuggirati. Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocunti te sambahulā bhikkhū ullumpanasabhāvasaṇṭhitā tassa anuggaṇhanādhippāyena bhagavantaṃ etadavocuṃ, na ujjhānavasena. Nissaṃsayanti asandehena, ekantenāti attho. Te kira bhikkhū puthujjanā tassa āyasmato vivekasukhaṃ sandhāya udānaṃ ajānantā evamāhaṃsu. Samanussarantoti ukkaṇṭhanavasena anussaranto.
அஞ்ஞதரந்தி நாமகொ³த்தேன அபாகடங் ஏகங் பி⁴க்கு²ங். ஆமந்தேஸீதி ஆணாபேஸி தே பி⁴க்கூ² ஸஞ்ஞாபேதுகாமோ. ஏவந்தி வசனஸம்படிக்³க³ஹே, ஸாதூ⁴தி அத்தோ². ஏவங் ப⁴ந்தேதி எத்த² பன ஏவங்-ஸத்³தோ³ படிஞ்ஞாயங். ‘‘அபி⁴க்க²ணங் ‘அஹோ ஸுக²ங் அஹோ ஸுக²’ந்தி இமங் உதா³னங் உதா³னேஸீ’’தி யதா² தே பி⁴க்கூ² வத³ந்தி, தங் ஏவங் ததே²வாதி அத்தனோ உதா³னங் படிஜானாதி. ‘‘கிங் பன த்வங் ப⁴த்³தி³யா’’தி கஸ்மா ப⁴க³வா புச்ச²தி, கிங் தஸ்ஸ சித்தங் ந ஜானாதீதி? நோ ந ஜானாதி, தேனேவ பன தமத்த²ங் வதா³பெத்வா தே பி⁴க்கூ² ஸஞ்ஞாபேதுங் புச்ச²தி. வுத்தஞ்ஹேதங் ‘‘ஜானந்தாபி ததா²க³தா புச்ச²ந்தி, ஜானந்தாபி ந புச்ச²ந்தீ’’திஆதி³ (பாரா॰ 16, 194). அத்த²வஸந்தி காரணங்.
Aññataranti nāmagottena apākaṭaṃ ekaṃ bhikkhuṃ. Āmantesīti āṇāpesi te bhikkhū saññāpetukāmo. Evanti vacanasampaṭiggahe, sādhūti attho. Evaṃ bhanteti ettha pana evaṃ-saddo paṭiññāyaṃ. ‘‘Abhikkhaṇaṃ ‘aho sukhaṃ aho sukha’nti imaṃ udānaṃ udānesī’’ti yathā te bhikkhū vadanti, taṃ evaṃ tathevāti attano udānaṃ paṭijānāti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyā’’ti kasmā bhagavā pucchati, kiṃ tassa cittaṃ na jānātīti? No na jānāti, teneva pana tamatthaṃ vadāpetvā te bhikkhū saññāpetuṃ pucchati. Vuttañhetaṃ ‘‘jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchantī’’tiādi (pārā. 16, 194). Atthavasanti kāraṇaṃ.
அந்தோபி அந்தேபுரேதி இத்தா²கா³ரஸ்ஸ ஸஞ்சரணட்டா²னபூ⁴தே ராஜகே³ஹஸ்ஸ அப்³ப⁴ந்தரே, யத்த² ராஜா நஹானபோ⁴ஜனஸயனாதி³ங் கப்பேதி. ரக்கா² ஸுஸங்விஹிதாதி ஆரக்கா²தி³கதபுரிஸேஹி கு³த்தி ஸுட்டு² ஸமந்ததோ விஹிதா. ப³ஹிபி அந்தேபுரேதி அட்டகரணட்டா²னாதி³கே அந்தேபுரதோ ப³ஹிபூ⁴தே ராஜகே³ஹே. ஏவங் ரக்கி²தோ கோ³பிதோ ஸந்தோதி ஏவங் ராஜகே³ஹராஜதா⁴னீரஜ்ஜதே³ஸேஸு அந்தோ ப³ஹி ச அனேகேஸு டா²னேஸு அனேகஸதேஹி ஸுஸங்விஹிதரக்கா²வரணகு³த்தியா மமேவ நிப்³ப⁴யத்த²ங் பா²ஸுவிஹாரத்த²ங் ரக்கி²தோ கோ³பிதோ ஸமானோ. பீ⁴தோதிஆதீ³னி பதா³னி அஞ்ஞமஞ்ஞவேவசனானி. அத² வா பீ⁴தோதி பரராஜூஹி பா⁴யமானோ. உப்³பி³க்³கோ³தி ஸகரஜ்ஜேபி பகதிக்கோ²ப⁴தோ உப்பஜ்ஜனகப⁴யுப்³பே³கே³ன உப்³பி³க்³கோ³ சலிதோ. உஸ்ஸங்கீதி ‘‘ரஞ்ஞா நாம ஸப்³ப³காலங் அவிஸ்ஸத்தே²ன ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி வசனதோ ஸப்³ப³த்த² அவிஸ்ஸாஸனவஸேன தேஸங் தேஸங் கிச்சகரணீயானங் அச்சயதோ உப்பஜ்ஜனகபரிஸங்காய ச உத்³த⁴முத்³த⁴ங் ஸங்கமானோ. உத்ராஸீதி ‘‘ஸந்திகாவசரேஹிபி அஜானந்தஸ்ஸேவ மே கதா³சி அனத்தோ² ப⁴வெய்யா’’தி உப்பன்னேன ஸரீரகம்பம்பி உப்பாத³னஸமத்தே²ன தாஸேன உத்ராஸி. ‘‘உத்ரஸ்தோ’’திபி பட²ந்தி. விஹராமீதி ஏவங்பூ⁴தோ ஹுத்வா விஹராமி.
Antopi antepureti itthāgārassa sañcaraṇaṭṭhānabhūte rājagehassa abbhantare, yattha rājā nahānabhojanasayanādiṃ kappeti. Rakkhā susaṃvihitāti ārakkhādikatapurisehi gutti suṭṭhu samantato vihitā. Bahipi antepureti aṭṭakaraṇaṭṭhānādike antepurato bahibhūte rājagehe. Evaṃ rakkhito gopito santoti evaṃ rājageharājadhānīrajjadesesu anto bahi ca anekesu ṭhānesu anekasatehi susaṃvihitarakkhāvaraṇaguttiyā mameva nibbhayatthaṃ phāsuvihāratthaṃ rakkhito gopito samāno. Bhītotiādīni padāni aññamaññavevacanāni. Atha vā bhītoti pararājūhi bhāyamāno. Ubbiggoti sakarajjepi pakatikkhobhato uppajjanakabhayubbegena ubbiggo calito. Ussaṅkīti ‘‘raññā nāma sabbakālaṃ avissatthena bhavitabba’’nti vacanato sabbattha avissāsanavasena tesaṃ tesaṃ kiccakaraṇīyānaṃ accayato uppajjanakaparisaṅkāya ca uddhamuddhaṃ saṅkamāno. Utrāsīti ‘‘santikāvacarehipi ajānantasseva me kadāci anattho bhaveyyā’’ti uppannena sarīrakampampi uppādanasamatthena tāsena utrāsi. ‘‘Utrasto’’tipi paṭhanti. Viharāmīti evaṃbhūto hutvā viharāmi.
ஏதரஹீதி இதா³னி பப்³ப³ஜிதகாலதோ பட்டா²ய. ஏகோதி அஸஹாயோ. தேன விவேகட்ட²காயதங் த³ஸ்ஸேதி. அபீ⁴தோதிஆதீ³னங் பதா³னங் வுத்தவிபரியாயேன அத்தோ² வேதி³தப்³போ³. ப⁴யாதி³னிமித்தஸ்ஸ பரிக்³க³ஹஸ்ஸ தங்னிமித்தஸ்ஸ ச கிலேஸக³ஹனஸ்ஸ அபா⁴வேனேவஸ்ஸ அபீ⁴தாதி³தாதி ஏதேன சித்தவிவேகங் த³ஸ்ஸேதி. அப்பொஸ்ஸுக்கோதி ஸரீரகு³த்தியங் நிருஸ்ஸுக்கோ. பன்னலோமோதி லோமஹங்ஸுப்பாத³கஸ்ஸ ச²ம்பி⁴தத்தஸ்ஸ அபா⁴வேன அனுக்³க³தலோமோ. பத³த்³வயேனபி ஸேரிவிஹாரங் த³ஸ்ஸேதி. பரத³த்தவுத்தோதி பரேஹி தி³ன்னேன சீவராதி³னா வத்தமானோ. ஏதேன ஸப்³ப³ஸோ ஸங்கா³பா⁴வதீ³பனமுகே²ன அனவஸேஸப⁴யஹேதுவிரஹங் த³ஸ்ஸேதி. மிக³பூ⁴தேன சேதஸாதி விஸ்ஸத்த²விஹாரிதாய மிக³ஸ்ஸ விய ஜாதேன சித்தேன. மிகோ³ ஹி அமனுஸ்ஸபதே² அரஞ்ஞே வஸமானோ விஸ்ஸத்தோ² திட்ட²தி நிஸீத³தி நிபஜ்ஜதி யேனகாமஞ்ச பக்கமதி அப்படிஹதசாரோ, ஏவங் அஹம்பி விஹராமீதி த³ஸ்ஸேதி. வுத்தஞ்ஹேதங் பச்சேகஸம்பு³த்³தே⁴ன –
Etarahīti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya. Ekoti asahāyo. Tena vivekaṭṭhakāyataṃ dasseti. Abhītotiādīnaṃ padānaṃ vuttavipariyāyena attho veditabbo. Bhayādinimittassa pariggahassa taṃnimittassa ca kilesagahanassa abhāvenevassa abhītāditāti etena cittavivekaṃ dasseti. Appossukkoti sarīraguttiyaṃ nirussukko. Pannalomoti lomahaṃsuppādakassa chambhitattassa abhāvena anuggatalomo. Padadvayenapi serivihāraṃ dasseti. Paradattavuttoti parehi dinnena cīvarādinā vattamāno. Etena sabbaso saṅgābhāvadīpanamukhena anavasesabhayahetuvirahaṃ dasseti. Migabhūtena cetasāti vissatthavihāritāya migassa viya jātena cittena. Migo hi amanussapathe araññe vasamāno vissattho tiṭṭhati nisīdati nipajjati yenakāmañca pakkamati appaṭihatacāro, evaṃ ahampi viharāmīti dasseti. Vuttañhetaṃ paccekasambuddhena –
‘‘மிகோ³ அரஞ்ஞம்ஹி யதா² அப³த்³தோ⁴;
‘‘Migo araññamhi yathā abaddho;
யேனிச்ச²கங் க³ச்ச²தி கோ³சராய;
Yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
விஞ்ஞூ நரோ ஸேரித பெக்க²மானோ;
Viññū naro serita pekkhamāno;
ஏகோ சரே க²க்³க³விஸாணகப்போ’’தி. (ஸு॰ நி॰ 39; அப॰ தே²ர 1.1.95);
Eko care khaggavisāṇakappo’’ti. (su. ni. 39; apa. thera 1.1.95);
இமங் கோ² அஹங், ப⁴ந்தே, அத்த²வஸந்தி ப⁴க³வா யதி³த³ங் மம ஏதரஹி பரமங் விவேகஸுக²ங் ப²லஸமாபத்திஸுக²ங், இத³மேவ காரணங் ஸம்பஸ்ஸமானோ ‘‘அஹோ ஸுக²ங், அஹோ ஸுக²’’ந்தி உதா³னேமி. ஏதமத்த²ந்தி ஏதங் ப⁴த்³தி³யத்தே²ரஸ்ஸ புது²ஜ்ஜனவிஸயாதீதங் விவேகஸுக²ஸங்கா²தங் அத்த²ங் ஸப்³பா³காரதோ விதி³த்வா. இமங் உதா³னந்தி இமங் ஸஹேதுகப⁴யஸோகவிக³மானுபா⁴வதீ³பகங் உதா³னங் உதா³னேஸி.
Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasanti bhagavā yadidaṃ mama etarahi paramaṃ vivekasukhaṃ phalasamāpattisukhaṃ, idameva kāraṇaṃ sampassamāno ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānemi. Etamatthanti etaṃ bhaddiyattherassa puthujjanavisayātītaṃ vivekasukhasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ sahetukabhayasokavigamānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
யஸ்ஸந்தரதோ ந ஸந்தி கோபாதி யஸ்ஸ அரியபுக்³க³லஸ்ஸ அந்தரதோ அப்³ப⁴ந்தரே அத்தனோ சித்தே சித்தகாலுஸ்ஸியகரணதோ சித்தப்பகோபா ராகா³த³யோ ஆகா⁴தவத்து²ஆதி³காரணபே⁴த³தோ அனேகபே⁴தா³ தோ³ஸகோபா ஏவ வா ந ஸந்தி, மக்³கே³ன பஹீனத்தா ந விஜ்ஜந்தி. அயஞ்ஹி அந்தர-ஸத்³தோ³ கிஞ்சாபி ‘‘மஞ்ச த்வஞ்ச கிமந்தர’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸங்॰ நி॰ 1.228) காரணே தி³ஸ்ஸதி, ‘‘அந்தரட்ட²கே ஹிமபாதஸமயே’’திஆதீ³ஸு (மஹாவ॰ 346) வேமஜ்ஜே², ‘‘அந்தரா ச ஜேதவனங் அந்தரா ச ஸாவத்தி²’’ந்திஆதீ³ஸு (உதா³॰ 13, 44) விவரே, ‘‘ப⁴யமந்தரதோ ஜாத’’ந்திஆதீ³ஸு (இதிவு॰ 88; மஹானி॰ 5) சித்தே, இதா⁴பி சித்தே ஏவ த³ட்ட²ப்³போ³. தேனேவாஹ ‘‘யஸ்ஸ சித்தே கோபா ந ஸந்தீ’’தி.
Yassantarato na santi kopāti yassa ariyapuggalassa antarato abbhantare attano citte cittakālussiyakaraṇato cittappakopā rāgādayo āghātavatthuādikāraṇabhedato anekabhedā dosakopā eva vā na santi, maggena pahīnattā na vijjanti. Ayañhi antara-saddo kiñcāpi ‘‘mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe dissati, ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’tiādīsu (mahāva. 346) vemajjhe, ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ntiādīsu (udā. 13, 44) vivare, ‘‘bhayamantarato jāta’’ntiādīsu (itivu. 88; mahāni. 5) citte, idhāpi citte eva daṭṭhabbo. Tenevāha ‘‘yassa citte kopā na santī’’ti.
அப⁴வ-ஸத்³த³ஸ்ஸ விப⁴வ-ஸத்³தே³ன அத்து²த்³தா⁴ரே காரணமாஹ ‘‘விப⁴வோதி ச அப⁴வோதி ச அத்த²தோ ஏக’’ந்தி. இதி-ஸத்³தோ³ பகாரவசனோதி ஆஹ ‘‘இதி அனேகப்பகாரா ப⁴வாப⁴வதா’’தி. வீதிவத்தோதி அதிக்கந்தோ . எத்த² ச ‘‘யஸ்ஸா’’தி இத³ங் யோ வீதிவத்தோதி விப⁴த்திவிபரிணாமவஸேன யோஜேதப்³ப³ங். தங் விக³தப⁴யந்தி தங் ஏவரூபங் யதா²வுத்தகு³ணஸமன்னாக³தங் கீ²ணாஸவங் சித்தகோபாபா⁴வதோ இதிப⁴வாப⁴வஸமதிக்கமனதோ ச ப⁴யஹேதுவிக³மேன விக³தப⁴யங். விவேகஸுகே²ன அக்³க³ப²லஸுகே²ன ச ஸுகி²ங், விக³தப⁴யத்தா ஏவ அஸோகங். தே³வா நானுப⁴வந்தி த³ஸ்ஸனாயாதி அதி⁴க³தமக்³கே³ ட²பெத்வா ஸப்³பே³பி உபபத்திதே³வா வாயமந்தாபி சித்தசாரத³ஸ்ஸனவஸேன த³ஸ்ஸனாய த³ட்டு²ங் நானுப⁴வந்தி ந அபி⁴ஸம்பு⁴ணந்தி ந ஸக்கொந்தி, பகே³வ மனுஸ்ஸா. ஸெக்கா²பி ஹி புது²ஜ்ஜனா விய அரஹதோ சித்தப்பவத்திங் ந ஜானந்தி. தஸ்ஸ த³ஸ்ஸனங் தே³வானம்பி து³ல்லப⁴ந்தி எத்தா²பி சித்தசாரத³ஸ்ஸனவஸேன தஸ்ஸ த³ஸ்ஸனங் தே³வானம்பி து³ல்லப⁴ங் அலப்³ப⁴னீயங், தே³வேஹிபி தங் த³ஸ்ஸனங் ந ஸக்கா பாபுணிதுந்தி ஏவமத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. அபா⁴வத்தோ² ஹெத்த² து³-ஸத்³தோ³ ‘‘து³ப்பஞ்ஞோ’’திஆதீ³ஸு விய.
Abhava-saddassa vibhava-saddena atthuddhāre kāraṇamāha ‘‘vibhavoti ca abhavoti ca atthato eka’’nti. Iti-saddo pakāravacanoti āha ‘‘iti anekappakārā bhavābhavatā’’ti. Vītivattoti atikkanto . Ettha ca ‘‘yassā’’ti idaṃ yo vītivattoti vibhattivipariṇāmavasena yojetabbaṃ. Taṃ vigatabhayanti taṃ evarūpaṃ yathāvuttaguṇasamannāgataṃ khīṇāsavaṃ cittakopābhāvato itibhavābhavasamatikkamanato ca bhayahetuvigamena vigatabhayaṃ. Vivekasukhena aggaphalasukhena ca sukhiṃ, vigatabhayattā eva asokaṃ. Devā nānubhavanti dassanāyāti adhigatamagge ṭhapetvā sabbepi upapattidevā vāyamantāpi cittacāradassanavasena dassanāya daṭṭhuṃ nānubhavanti na abhisambhuṇanti na sakkonti, pageva manussā. Sekkhāpi hi puthujjanā viya arahato cittappavattiṃ na jānanti. Tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti etthāpi cittacāradassanavasena tassa dassanaṃ devānampi dullabhaṃ alabbhanīyaṃ, devehipi taṃ dassanaṃ na sakkā pāpuṇitunti evamattho gahetabbo. Abhāvattho hettha du-saddo ‘‘duppañño’’tiādīsu viya.
333. ப⁴த்தாபி⁴ஹாரோதி அபி⁴ஹரிதப்³ப³ப⁴த்தங். தஸ்ஸ பன பமாணங் த³ஸ்ஸேதுங் ‘‘பஞ்ச ச தா²லிபாகஸதானீ’’தி வுத்தங். தத்த² ஏகோ தா²லிபாகோ த³ஸன்னங் புரிஸானங் ப⁴த்தங் க³ண்ஹாதி. லாப⁴ஸக்காரஸிலோகேனாதி எத்த² லாபோ⁴ நாம சதுபச்சயலாபோ⁴. ஸக்காரோதி தேஸங்யேவ ஸுகதானங் ஸுஸங்க²தானங் லாபோ⁴. ஸிலோகோதி வண்ணகோ⁴ஸோ. மனோமயங் காயந்தி ஜா²னமனேன நிப்³ப³த்தங் ப்³ரஹ்மகாயங். உபபன்னோதி உபக³தோ. அத்தபா⁴வப்படிலாபோ⁴தி ஸரீரபடிலாபோ⁴. த்³வே வா தீணி வா மாக³த⁴கானி கா³மகெ²த்தானீதி எத்த² மாக³த⁴கங் கா³மகெ²த்தங் அத்தி² கு²த்³த³கங், அத்தி² மஜ்ஜி²மங், அத்தி² மஹந்தங். கு²த்³த³கங் கா³மகெ²த்தங் இதோ சத்தாலீஸ உஸபா⁴னி, எத்தோ சத்தாலீஸ உஸபா⁴னீதி கா³வுதங் ஹோதி. மஜ்ஜி²மங் இதோ கா³வுதங், எத்தோ கா³வுதந்தி அட்³ட⁴யோஜனங் ஹோதி. மஹந்தங் இதோ தி³யட்³ட⁴கா³வுதங், எத்தோ தி³யட்³ட⁴கா³வுதந்தி திகா³வுதங் ஹோதி. தேஸு கு²த்³த³கேன கா³மகெ²த்தேன தீணி, கு²த்³த³கேன ச மஜ்ஜி²மேன ச த்³வே கா³மகெ²த்தானி தஸ்ஸ அத்தபா⁴வோ. திகா³வுதஞ்ஹிஸ்ஸ ஸரீரங். பரிஹரிஸ்ஸாமீதி படிஜக்³கி³ஸ்ஸாமி கோ³பயிஸ்ஸாமி. ரக்க²ஸ்ஸேதந்தி ரக்க²ஸ்ஸு ஏதங்.
333.Bhattābhihāroti abhiharitabbabhattaṃ. Tassa pana pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘pañca ca thālipākasatānī’’ti vuttaṃ. Tattha eko thālipāko dasannaṃ purisānaṃ bhattaṃ gaṇhāti. Lābhasakkārasilokenāti ettha lābho nāma catupaccayalābho. Sakkāroti tesaṃyeva sukatānaṃ susaṅkhatānaṃ lābho. Silokoti vaṇṇaghoso. Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ. Upapannoti upagato. Attabhāvappaṭilābhoti sarīrapaṭilābho. Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha māgadhakaṃ gāmakhettaṃ atthi khuddakaṃ, atthi majjhimaṃ, atthi mahantaṃ. Khuddakaṃ gāmakhettaṃ ito cattālīsa usabhāni, etto cattālīsa usabhānīti gāvutaṃ hoti. Majjhimaṃ ito gāvutaṃ, etto gāvutanti aḍḍhayojanaṃ hoti. Mahantaṃ ito diyaḍḍhagāvutaṃ, etto diyaḍḍhagāvutanti tigāvutaṃ hoti. Tesu khuddakena gāmakhettena tīṇi, khuddakena ca majjhimena ca dve gāmakhettāni tassa attabhāvo. Tigāvutañhissa sarīraṃ. Pariharissāmīti paṭijaggissāmi gopayissāmi. Rakkhassetanti rakkhassu etaṃ.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / வினயபிடக • Vinayapiṭaka / சூளவக்³க³பாளி • Cūḷavaggapāḷi
ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • Chasakyapabbajjākathā
தே³வத³த்தவத்து² • Devadattavatthu
அட்ட²கதா² • Aṭṭhakathā / வினயபிடக (அட்ட²கதா²) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / சூளவக்³க³-அட்ட²கதா² • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • Chasakyapabbajjākathā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / வஜிரபு³த்³தி⁴-டீகா • Vajirabuddhi-ṭīkā / ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²வண்ணனா • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / விமதிவினோத³னீ-டீகா • Vimativinodanī-ṭīkā / ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா²தி³வண்ணனா • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
டீகா • Tīkā / வினயபிடக (டீகா) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / பாசித்யாதி³யோஜனாபாளி • Pācityādiyojanāpāḷi / ச²ஸக்யபப்³ப³ஜ்ஜாகதா² • Chasakyapabbajjākathā