Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
౭. సఙ్ఘభేదకక్ఖన్ధకం
7. Saṅghabhedakakkhandhakaṃ
ఛసక్యపబ్బజ్జాకథావణ్ణనా
Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
౩౩౦. సఙ్ఘభేదకక్ఖన్ధకే అనుపియాయన్తిఆదీసు ‘‘అనుపియా నామా’’తి వత్తబ్బే ఆకారస్స రస్సత్తం అనునాసికస్స చ ఆగమం కత్వా ‘‘అనుపియం నామా’’తి వుత్తం. మల్లానన్తి మల్లరాజూనం. న హేట్ఠా పాసాదా ఓరోహతీతి ఉపరిపాసాదతో హేట్ఠిమతలం న ఓరోహతి, ‘‘హేట్ఠాపాసాద’’న్తిపి పఠన్తి. అనురుద్ధో వా పబ్బాజేయ్యాతి యోజేతబ్బం. ఘరావాసత్థన్తి ఘరావాసస్స అనుచ్ఛవికం కమ్మం. ఉదకం అభినేతబ్బన్తి ఉదకం ఆహరితబ్బం. నిన్నేతబ్బన్తి ఆభతముదకం పున నీహరితబ్బం. నిద్ధాపేతబ్బన్తి అన్తరన్తరా ఉట్ఠితతిణాని ఉద్ధరిత్వా అపనేతబ్బం. లవాపేతబ్బన్తి పరిపక్కకాలే లవాపేతబ్బం. ఉబ్బాహాపేతబ్బన్తి ఖలమణ్డలం హరాపేతబ్బం. ఉజుం కారాపేతబ్బన్తి పుఞ్జం కారాపేతబ్బం. పలాలాని ఉద్ధరాపేతబ్బానీతి పలాలాని అపనేతబ్బాని. భుసికా ఉద్ధరాపేతబ్బాతి గున్నం ఖురగ్గేహి సఞ్ఛిన్నా భుససఙ్ఖాతా నాళదణ్డా అపనేతబ్బా. ఓపునాపేతబ్బన్తి వాతముఖే ఓపునాపేత్వా పలాలం అపనేతబ్బం. అతిహరాపేతబ్బన్తి అన్తోకోట్ఠాగారం ఉపనేతబ్బం. న కమ్మాతి న కమ్మాని. ఘరావాసత్థేనాతి ఉపయోగత్థే కరణవచనం. ఉపజానాహీతి చ ఉపసగ్గమత్తో ఉప-సద్దో. తేనాహ ‘‘ఘరావాసత్థం జానాహీ’’తి. జానాహీతి చేత్థ పటిపజ్జాతి అత్థో వేదితబ్బో. అకామకాతి అనిచ్ఛమానా.
330. Saṅghabhedakakkhandhake anupiyāyantiādīsu ‘‘anupiyā nāmā’’ti vattabbe ākārassa rassattaṃ anunāsikassa ca āgamaṃ katvā ‘‘anupiyaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Mallānanti mallarājūnaṃ. Na heṭṭhā pāsādā orohatīti uparipāsādato heṭṭhimatalaṃ na orohati, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi paṭhanti. Anuruddho vā pabbājeyyāti yojetabbaṃ. Gharāvāsatthanti gharāvāsassa anucchavikaṃ kammaṃ. Udakaṃ abhinetabbanti udakaṃ āharitabbaṃ. Ninnetabbanti ābhatamudakaṃ puna nīharitabbaṃ. Niddhāpetabbanti antarantarā uṭṭhitatiṇāni uddharitvā apanetabbaṃ. Lavāpetabbanti paripakkakāle lavāpetabbaṃ. Ubbāhāpetabbanti khalamaṇḍalaṃ harāpetabbaṃ. Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ. Palālāni uddharāpetabbānīti palālāni apanetabbāni. Bhusikā uddharāpetabbāti gunnaṃ khuraggehi sañchinnā bhusasaṅkhātā nāḷadaṇḍā apanetabbā. Opunāpetabbanti vātamukhe opunāpetvā palālaṃ apanetabbaṃ. Atiharāpetabbanti antokoṭṭhāgāraṃ upanetabbaṃ. Na kammāti na kammāni. Gharāvāsatthenāti upayogatthe karaṇavacanaṃ. Upajānāhīti ca upasaggamatto upa-saddo. Tenāha ‘‘gharāvāsatthaṃ jānāhī’’ti. Jānāhīti cettha paṭipajjāti attho veditabbo. Akāmakāti anicchamānā.
౩౩౧-౩౩౨. యం న నివత్తోతి యస్మా న నివత్తో. సుఞ్ఞాగారగతోతి (ఉదా॰ అట్ఠ॰ ౨౦) ‘‘ఠపేత్వా గామఞ్చ గామూపచారఞ్చ అవసేసం అరఞ్ఞ’’న్తి (పారా॰౯౨) వుత్తం అరఞ్ఞం రుక్ఖమూలఞ్చ ఠపేత్వా అఞ్ఞం పబ్బతకన్దరాది పబ్బజితసారుప్పం నివాసట్ఠానం జనసమ్బాధాభావతో ఇధ ‘‘సుఞ్ఞాగార’’న్తి అధిప్పేతం. అథ వా ఝానకణ్టకానం సద్దానం అభావతో వివిత్తం యం కిఞ్చి అగారమ్పి ‘‘సుఞ్ఞాగార’’న్తి వేదితబ్బం. తం సుఞ్ఞాగారం ఉపగతో. అభిక్ఖణన్తి బహులం. ఉదానం ఉదానేసీతి సో హి ఆయస్మా అరఞ్ఞే దివావిహారం ఉపగతోపి రత్తివాసూపగతోపి యేభుయ్యేన ఫలసమాపత్తిసుఖేన నిరోధసమాపత్తిసుఖేన చ వీతినామేసి, తస్మా తం సుఖం సన్ధాయ పుబ్బే అత్తనా అనుభూతం సభయం సపరిళాహం రజ్జసుఖం జిగుచ్ఛిత్వా ‘‘అహో సుఖం అహో సుఖ’’న్తి సోమనస్ససహితఞాణసముట్ఠానం పీతిసముగ్గారం సముగ్గిరతి. తే భిక్ఖూ భగవన్తం ఏతదవోచున్తి తే సమ్బహులా భిక్ఖూ ఉల్లుమ్పనసభావసణ్ఠితా తస్స అనుగ్గణ్హనాధిప్పాయేన భగవన్తం ఏతదవోచుం, న ఉజ్ఝానవసేన. నిస్సంసయన్తి అసన్దేహేన, ఏకన్తేనాతి అత్థో. తే కిర భిక్ఖూ పుథుజ్జనా తస్స ఆయస్మతో వివేకసుఖం సన్ధాయ ఉదానం అజానన్తా ఏవమాహంసు. సమనుస్సరన్తోతి ఉక్కణ్ఠనవసేన అనుస్సరన్తో.
331-332.Yaṃ na nivattoti yasmā na nivatto. Suññāgāragatoti (udā. aṭṭha. 20) ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti (pārā.92) vuttaṃ araññaṃ rukkhamūlañca ṭhapetvā aññaṃ pabbatakandarādi pabbajitasāruppaṃ nivāsaṭṭhānaṃ janasambādhābhāvato idha ‘‘suññāgāra’’nti adhippetaṃ. Atha vā jhānakaṇṭakānaṃ saddānaṃ abhāvato vivittaṃ yaṃ kiñci agārampi ‘‘suññāgāra’’nti veditabbaṃ. Taṃ suññāgāraṃ upagato. Abhikkhaṇanti bahulaṃ. Udānaṃ udānesīti so hi āyasmā araññe divāvihāraṃ upagatopi rattivāsūpagatopi yebhuyyena phalasamāpattisukhena nirodhasamāpattisukhena ca vītināmesi, tasmā taṃ sukhaṃ sandhāya pubbe attanā anubhūtaṃ sabhayaṃ sapariḷāhaṃ rajjasukhaṃ jigucchitvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti somanassasahitañāṇasamuṭṭhānaṃ pītisamuggāraṃ samuggirati. Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocunti te sambahulā bhikkhū ullumpanasabhāvasaṇṭhitā tassa anuggaṇhanādhippāyena bhagavantaṃ etadavocuṃ, na ujjhānavasena. Nissaṃsayanti asandehena, ekantenāti attho. Te kira bhikkhū puthujjanā tassa āyasmato vivekasukhaṃ sandhāya udānaṃ ajānantā evamāhaṃsu. Samanussarantoti ukkaṇṭhanavasena anussaranto.
అఞ్ఞతరన్తి నామగోత్తేన అపాకటం ఏకం భిక్ఖుం. ఆమన్తేసీతి ఆణాపేసి తే భిక్ఖూ సఞ్ఞాపేతుకామో. ఏవన్తి వచనసమ్పటిగ్గహే, సాధూతి అత్థో. ఏవం భన్తేతి ఏత్థ పన ఏవం-సద్దో పటిఞ్ఞాయం. ‘‘అభిక్ఖణం ‘అహో సుఖం అహో సుఖ’న్తి ఇమం ఉదానం ఉదానేసీ’’తి యథా తే భిక్ఖూ వదన్తి, తం ఏవం తథేవాతి అత్తనో ఉదానం పటిజానాతి. ‘‘కిం పన త్వం భద్దియా’’తి కస్మా భగవా పుచ్ఛతి, కిం తస్స చిత్తం న జానాతీతి? నో న జానాతి, తేనేవ పన తమత్థం వదాపేత్వా తే భిక్ఖూ సఞ్ఞాపేతుం పుచ్ఛతి. వుత్తఞ్హేతం ‘‘జానన్తాపి తథాగతా పుచ్ఛన్తి, జానన్తాపి న పుచ్ఛన్తీ’’తిఆది (పారా॰ ౧౬, ౧౯౪). అత్థవసన్తి కారణం.
Aññataranti nāmagottena apākaṭaṃ ekaṃ bhikkhuṃ. Āmantesīti āṇāpesi te bhikkhū saññāpetukāmo. Evanti vacanasampaṭiggahe, sādhūti attho. Evaṃ bhanteti ettha pana evaṃ-saddo paṭiññāyaṃ. ‘‘Abhikkhaṇaṃ ‘aho sukhaṃ aho sukha’nti imaṃ udānaṃ udānesī’’ti yathā te bhikkhū vadanti, taṃ evaṃ tathevāti attano udānaṃ paṭijānāti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyā’’ti kasmā bhagavā pucchati, kiṃ tassa cittaṃ na jānātīti? No na jānāti, teneva pana tamatthaṃ vadāpetvā te bhikkhū saññāpetuṃ pucchati. Vuttañhetaṃ ‘‘jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchantī’’tiādi (pārā. 16, 194). Atthavasanti kāraṇaṃ.
అన్తోపి అన్తేపురేతి ఇత్థాగారస్స సఞ్చరణట్ఠానభూతే రాజగేహస్స అబ్భన్తరే, యత్థ రాజా నహానభోజనసయనాదిం కప్పేతి. రక్ఖా సుసంవిహితాతి ఆరక్ఖాదికతపురిసేహి గుత్తి సుట్ఠు సమన్తతో విహితా. బహిపి అన్తేపురేతి అట్టకరణట్ఠానాదికే అన్తేపురతో బహిభూతే రాజగేహే. ఏవం రక్ఖితో గోపితో సన్తోతి ఏవం రాజగేహరాజధానీరజ్జదేసేసు అన్తో బహి చ అనేకేసు ఠానేసు అనేకసతేహి సుసంవిహితరక్ఖావరణగుత్తియా మమేవ నిబ్భయత్థం ఫాసువిహారత్థం రక్ఖితో గోపితో సమానో. భీతోతిఆదీని పదాని అఞ్ఞమఞ్ఞవేవచనాని. అథ వా భీతోతి పరరాజూహి భాయమానో. ఉబ్బిగ్గోతి సకరజ్జేపి పకతిక్ఖోభతో ఉప్పజ్జనకభయుబ్బేగేన ఉబ్బిగ్గో చలితో. ఉస్సఙ్కీతి ‘‘రఞ్ఞా నామ సబ్బకాలం అవిస్సత్థేన భవితబ్బ’’న్తి వచనతో సబ్బత్థ అవిస్సాసనవసేన తేసం తేసం కిచ్చకరణీయానం అచ్చయతో ఉప్పజ్జనకపరిసఙ్కాయ చ ఉద్ధముద్ధం సఙ్కమానో. ఉత్రాసీతి ‘‘సన్తికావచరేహిపి అజానన్తస్సేవ మే కదాచి అనత్థో భవేయ్యా’’తి ఉప్పన్నేన సరీరకమ్పమ్పి ఉప్పాదనసమత్థేన తాసేన ఉత్రాసి. ‘‘ఉత్రస్తో’’తిపి పఠన్తి. విహరామీతి ఏవంభూతో హుత్వా విహరామి.
Antopi antepureti itthāgārassa sañcaraṇaṭṭhānabhūte rājagehassa abbhantare, yattha rājā nahānabhojanasayanādiṃ kappeti. Rakkhā susaṃvihitāti ārakkhādikatapurisehi gutti suṭṭhu samantato vihitā. Bahipi antepureti aṭṭakaraṇaṭṭhānādike antepurato bahibhūte rājagehe. Evaṃ rakkhito gopito santoti evaṃ rājageharājadhānīrajjadesesu anto bahi ca anekesu ṭhānesu anekasatehi susaṃvihitarakkhāvaraṇaguttiyā mameva nibbhayatthaṃ phāsuvihāratthaṃ rakkhito gopito samāno. Bhītotiādīni padāni aññamaññavevacanāni. Atha vā bhītoti pararājūhi bhāyamāno. Ubbiggoti sakarajjepi pakatikkhobhato uppajjanakabhayubbegena ubbiggo calito. Ussaṅkīti ‘‘raññā nāma sabbakālaṃ avissatthena bhavitabba’’nti vacanato sabbattha avissāsanavasena tesaṃ tesaṃ kiccakaraṇīyānaṃ accayato uppajjanakaparisaṅkāya ca uddhamuddhaṃ saṅkamāno. Utrāsīti ‘‘santikāvacarehipi ajānantasseva me kadāci anattho bhaveyyā’’ti uppannena sarīrakampampi uppādanasamatthena tāsena utrāsi. ‘‘Utrasto’’tipi paṭhanti. Viharāmīti evaṃbhūto hutvā viharāmi.
ఏతరహీతి ఇదాని పబ్బజితకాలతో పట్ఠాయ. ఏకోతి అసహాయో. తేన వివేకట్ఠకాయతం దస్సేతి. అభీతోతిఆదీనం పదానం వుత్తవిపరియాయేన అత్థో వేదితబ్బో. భయాదినిమిత్తస్స పరిగ్గహస్స తంనిమిత్తస్స చ కిలేసగహనస్స అభావేనేవస్స అభీతాదితాతి ఏతేన చిత్తవివేకం దస్సేతి. అప్పోస్సుక్కోతి సరీరగుత్తియం నిరుస్సుక్కో. పన్నలోమోతి లోమహంసుప్పాదకస్స ఛమ్భితత్తస్స అభావేన అనుగ్గతలోమో. పదద్వయేనపి సేరివిహారం దస్సేతి. పరదత్తవుత్తోతి పరేహి దిన్నేన చీవరాదినా వత్తమానో. ఏతేన సబ్బసో సఙ్గాభావదీపనముఖేన అనవసేసభయహేతువిరహం దస్సేతి. మిగభూతేన చేతసాతి విస్సత్థవిహారితాయ మిగస్స వియ జాతేన చిత్తేన. మిగో హి అమనుస్సపథే అరఞ్ఞే వసమానో విస్సత్థో తిట్ఠతి నిసీదతి నిపజ్జతి యేనకామఞ్చ పక్కమతి అప్పటిహతచారో, ఏవం అహమ్పి విహరామీతి దస్సేతి. వుత్తఞ్హేతం పచ్చేకసమ్బుద్ధేన –
Etarahīti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya. Ekoti asahāyo. Tena vivekaṭṭhakāyataṃ dasseti. Abhītotiādīnaṃ padānaṃ vuttavipariyāyena attho veditabbo. Bhayādinimittassa pariggahassa taṃnimittassa ca kilesagahanassa abhāvenevassa abhītāditāti etena cittavivekaṃ dasseti. Appossukkoti sarīraguttiyaṃ nirussukko. Pannalomoti lomahaṃsuppādakassa chambhitattassa abhāvena anuggatalomo. Padadvayenapi serivihāraṃ dasseti. Paradattavuttoti parehi dinnena cīvarādinā vattamāno. Etena sabbaso saṅgābhāvadīpanamukhena anavasesabhayahetuvirahaṃ dasseti. Migabhūtena cetasāti vissatthavihāritāya migassa viya jātena cittena. Migo hi amanussapathe araññe vasamāno vissattho tiṭṭhati nisīdati nipajjati yenakāmañca pakkamati appaṭihatacāro, evaṃ ahampi viharāmīti dasseti. Vuttañhetaṃ paccekasambuddhena –
‘‘మిగో అరఞ్ఞమ్హి యథా అబద్ధో;
‘‘Migo araññamhi yathā abaddho;
యేనిచ్ఛకం గచ్ఛతి గోచరాయ;
Yenicchakaṃ gacchati gocarāya;
విఞ్ఞూ నరో సేరిత పేక్ఖమానో;
Viññū naro serita pekkhamāno;
ఏకో చరే ఖగ్గవిసాణకప్పో’’తి. (సు॰ ని॰ ౩౯; అప॰ థేర ౧.౧.౯౫);
Eko care khaggavisāṇakappo’’ti. (su. ni. 39; apa. thera 1.1.95);
ఇమం ఖో అహం, భన్తే, అత్థవసన్తి భగవా యదిదం మమ ఏతరహి పరమం వివేకసుఖం ఫలసమాపత్తిసుఖం, ఇదమేవ కారణం సమ్పస్సమానో ‘‘అహో సుఖం, అహో సుఖ’’న్తి ఉదానేమి. ఏతమత్థన్తి ఏతం భద్దియత్థేరస్స పుథుజ్జనవిసయాతీతం వివేకసుఖసఙ్ఖాతం అత్థం సబ్బాకారతో విదిత్వా. ఇమం ఉదానన్తి ఇమం సహేతుకభయసోకవిగమానుభావదీపకం ఉదానం ఉదానేసి.
Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasanti bhagavā yadidaṃ mama etarahi paramaṃ vivekasukhaṃ phalasamāpattisukhaṃ, idameva kāraṇaṃ sampassamāno ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānemi. Etamatthanti etaṃ bhaddiyattherassa puthujjanavisayātītaṃ vivekasukhasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ sahetukabhayasokavigamānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.
యస్సన్తరతో న సన్తి కోపాతి యస్స అరియపుగ్గలస్స అన్తరతో అబ్భన్తరే అత్తనో చిత్తే చిత్తకాలుస్సియకరణతో చిత్తప్పకోపా రాగాదయో ఆఘాతవత్థుఆదికారణభేదతో అనేకభేదా దోసకోపా ఏవ వా న సన్తి, మగ్గేన పహీనత్తా న విజ్జన్తి. అయఞ్హి అన్తర-సద్దో కిఞ్చాపి ‘‘మఞ్చ త్వఞ్చ కిమన్తర’’న్తిఆదీసు (సం॰ ని॰ ౧.౨౨౮) కారణే దిస్సతి, ‘‘అన్తరట్ఠకే హిమపాతసమయే’’తిఆదీసు (మహావ॰ ౩౪౬) వేమజ్ఝే, ‘‘అన్తరా చ జేతవనం అన్తరా చ సావత్థి’’న్తిఆదీసు (ఉదా॰ ౧౩, ౪౪) వివరే, ‘‘భయమన్తరతో జాత’’న్తిఆదీసు (ఇతివు॰ ౮౮; మహాని॰ ౫) చిత్తే, ఇధాపి చిత్తే ఏవ దట్ఠబ్బో. తేనేవాహ ‘‘యస్స చిత్తే కోపా న సన్తీ’’తి.
Yassantarato na santi kopāti yassa ariyapuggalassa antarato abbhantare attano citte cittakālussiyakaraṇato cittappakopā rāgādayo āghātavatthuādikāraṇabhedato anekabhedā dosakopā eva vā na santi, maggena pahīnattā na vijjanti. Ayañhi antara-saddo kiñcāpi ‘‘mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe dissati, ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’tiādīsu (mahāva. 346) vemajjhe, ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ntiādīsu (udā. 13, 44) vivare, ‘‘bhayamantarato jāta’’ntiādīsu (itivu. 88; mahāni. 5) citte, idhāpi citte eva daṭṭhabbo. Tenevāha ‘‘yassa citte kopā na santī’’ti.
అభవ-సద్దస్స విభవ-సద్దేన అత్థుద్ధారే కారణమాహ ‘‘విభవోతి చ అభవోతి చ అత్థతో ఏక’’న్తి. ఇతి-సద్దో పకారవచనోతి ఆహ ‘‘ఇతి అనేకప్పకారా భవాభవతా’’తి. వీతివత్తోతి అతిక్కన్తో . ఏత్థ చ ‘‘యస్సా’’తి ఇదం యో వీతివత్తోతి విభత్తివిపరిణామవసేన యోజేతబ్బం. తం విగతభయన్తి తం ఏవరూపం యథావుత్తగుణసమన్నాగతం ఖీణాసవం చిత్తకోపాభావతో ఇతిభవాభవసమతిక్కమనతో చ భయహేతువిగమేన విగతభయం. వివేకసుఖేన అగ్గఫలసుఖేన చ సుఖిం, విగతభయత్తా ఏవ అసోకం. దేవా నానుభవన్తి దస్సనాయాతి అధిగతమగ్గే ఠపేత్వా సబ్బేపి ఉపపత్తిదేవా వాయమన్తాపి చిత్తచారదస్సనవసేన దస్సనాయ దట్ఠుం నానుభవన్తి న అభిసమ్భుణన్తి న సక్కోన్తి, పగేవ మనుస్సా. సేక్ఖాపి హి పుథుజ్జనా వియ అరహతో చిత్తప్పవత్తిం న జానన్తి. తస్స దస్సనం దేవానమ్పి దుల్లభన్తి ఏత్థాపి చిత్తచారదస్సనవసేన తస్స దస్సనం దేవానమ్పి దుల్లభం అలబ్భనీయం, దేవేహిపి తం దస్సనం న సక్కా పాపుణితున్తి ఏవమత్థో గహేతబ్బో. అభావత్థో హేత్థ దు-సద్దో ‘‘దుప్పఞ్ఞో’’తిఆదీసు వియ.
Abhava-saddassa vibhava-saddena atthuddhāre kāraṇamāha ‘‘vibhavoti ca abhavoti ca atthato eka’’nti. Iti-saddo pakāravacanoti āha ‘‘iti anekappakārā bhavābhavatā’’ti. Vītivattoti atikkanto . Ettha ca ‘‘yassā’’ti idaṃ yo vītivattoti vibhattivipariṇāmavasena yojetabbaṃ. Taṃ vigatabhayanti taṃ evarūpaṃ yathāvuttaguṇasamannāgataṃ khīṇāsavaṃ cittakopābhāvato itibhavābhavasamatikkamanato ca bhayahetuvigamena vigatabhayaṃ. Vivekasukhena aggaphalasukhena ca sukhiṃ, vigatabhayattā eva asokaṃ. Devā nānubhavanti dassanāyāti adhigatamagge ṭhapetvā sabbepi upapattidevā vāyamantāpi cittacāradassanavasena dassanāya daṭṭhuṃ nānubhavanti na abhisambhuṇanti na sakkonti, pageva manussā. Sekkhāpi hi puthujjanā viya arahato cittappavattiṃ na jānanti. Tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti etthāpi cittacāradassanavasena tassa dassanaṃ devānampi dullabhaṃ alabbhanīyaṃ, devehipi taṃ dassanaṃ na sakkā pāpuṇitunti evamattho gahetabbo. Abhāvattho hettha du-saddo ‘‘duppañño’’tiādīsu viya.
౩౩౩. భత్తాభిహారోతి అభిహరితబ్బభత్తం. తస్స పన పమాణం దస్సేతుం ‘‘పఞ్చ చ థాలిపాకసతానీ’’తి వుత్తం. తత్థ ఏకో థాలిపాకో దసన్నం పురిసానం భత్తం గణ్హాతి. లాభసక్కారసిలోకేనాతి ఏత్థ లాభో నామ చతుపచ్చయలాభో. సక్కారోతి తేసంయేవ సుకతానం సుసఙ్ఖతానం లాభో. సిలోకోతి వణ్ణఘోసో. మనోమయం కాయన్తి ఝానమనేన నిబ్బత్తం బ్రహ్మకాయం. ఉపపన్నోతి ఉపగతో. అత్తభావప్పటిలాభోతి సరీరపటిలాభో. ద్వే వా తీణి వా మాగధకాని గామఖేత్తానీతి ఏత్థ మాగధకం గామఖేత్తం అత్థి ఖుద్దకం, అత్థి మజ్ఝిమం, అత్థి మహన్తం. ఖుద్దకం గామఖేత్తం ఇతో చత్తాలీస ఉసభాని, ఏత్తో చత్తాలీస ఉసభానీతి గావుతం హోతి. మజ్ఝిమం ఇతో గావుతం, ఏత్తో గావుతన్తి అడ్ఢయోజనం హోతి. మహన్తం ఇతో దియడ్ఢగావుతం, ఏత్తో దియడ్ఢగావుతన్తి తిగావుతం హోతి. తేసు ఖుద్దకేన గామఖేత్తేన తీణి, ఖుద్దకేన చ మజ్ఝిమేన చ ద్వే గామఖేత్తాని తస్స అత్తభావో. తిగావుతఞ్హిస్స సరీరం. పరిహరిస్సామీతి పటిజగ్గిస్సామి గోపయిస్సామి. రక్ఖస్సేతన్తి రక్ఖస్సు ఏతం.
333.Bhattābhihāroti abhiharitabbabhattaṃ. Tassa pana pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘pañca ca thālipākasatānī’’ti vuttaṃ. Tattha eko thālipāko dasannaṃ purisānaṃ bhattaṃ gaṇhāti. Lābhasakkārasilokenāti ettha lābho nāma catupaccayalābho. Sakkāroti tesaṃyeva sukatānaṃ susaṅkhatānaṃ lābho. Silokoti vaṇṇaghoso. Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ. Upapannoti upagato. Attabhāvappaṭilābhoti sarīrapaṭilābho. Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha māgadhakaṃ gāmakhettaṃ atthi khuddakaṃ, atthi majjhimaṃ, atthi mahantaṃ. Khuddakaṃ gāmakhettaṃ ito cattālīsa usabhāni, etto cattālīsa usabhānīti gāvutaṃ hoti. Majjhimaṃ ito gāvutaṃ, etto gāvutanti aḍḍhayojanaṃ hoti. Mahantaṃ ito diyaḍḍhagāvutaṃ, etto diyaḍḍhagāvutanti tigāvutaṃ hoti. Tesu khuddakena gāmakhettena tīṇi, khuddakena ca majjhimena ca dve gāmakhettāni tassa attabhāvo. Tigāvutañhissa sarīraṃ. Pariharissāmīti paṭijaggissāmi gopayissāmi. Rakkhassetanti rakkhassu etaṃ.
Related texts:
తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi
ఛసక్యపబ్బజ్జాకథా • Chasakyapabbajjākathā
దేవదత్తవత్థు • Devadattavatthu
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / వినయపిటక (అట్ఠకథా) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ఛసక్యపబ్బజ్జాకథా • Chasakyapabbajjākathā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఛసక్యపబ్బజ్జాకథావణ్ణనా • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఛసక్యపబ్బజ్జాకథాదివణ్ణనా • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ఛసక్యపబ్బజ్జాకథా • Chasakyapabbajjākathā