ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថាវណ្ណនា

Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā

៣៣០. សង្ឃភេទកក្ខន្ធកេ អនុបិយាយន្តិអាទីសុ ‘‘អនុបិយា នាមា’’តិ វត្តព្ពេ អាការស្ស រស្សត្តំ អនុនាសិកស្ស ច អាគមំ កត្វា ‘‘អនុបិយំ នាមា’’តិ វុត្តំ។ មល្លានន្តិ មល្លរាជូនំ។ ន ហេដ្ឋា បាសាទា ឱរោហតីតិ ឧបរិបាសាទតោ ហេដ្ឋិមតលំ ន ឱរោហតិ, ‘‘ហេដ្ឋាបាសាទ’’ន្តិបិ បឋន្តិ។ អនុរុទ្ធោ វា បព្ពាជេយ្យាតិ យោជេតព្ពំ។ ឃរាវាសត្ថន្តិ ឃរាវាសស្ស អនុច្ឆវិកំ កម្មំ។ ឧទកំ អភិនេតព្ពន្តិ ឧទកំ អាហរិតព្ពំ។ និន្នេតព្ពន្តិ អាភតមុទកំ បុន នីហរិតព្ពំ។ និទ្ធាបេតព្ពន្តិ អន្តរន្តរា ឧដ្ឋិតតិណានិ ឧទ្ធរិត្វា អបនេតព្ពំ។ លវាបេតព្ពន្តិ បរិបក្កកាលេ លវាបេតព្ពំ។ ឧព្ពាហាបេតព្ពន្តិ ខលមណ្ឌលំ ហរាបេតព្ពំ។ ឧជុំ ការាបេតព្ពន្តិ បុញ្ជំ ការាបេតព្ពំ។ បលាលានិ ឧទ្ធរាបេតព្ពានីតិ បលាលានិ អបនេតព្ពានិ។ ភុសិកា ឧទ្ធរាបេតព្ពាតិ គុន្នំ ខុរគ្គេហិ សញ្ឆិន្នា ភុសសង្ខាតា នាឡទណ្ឌា អបនេតព្ពា។ ឱបុនាបេតព្ពន្តិ វាតមុខេ ឱបុនាបេត្វា បលាលំ អបនេតព្ពំ។ អតិហរាបេតព្ពន្តិ អន្តោកោដ្ឋាគារំ ឧបនេតព្ពំ។ ន កម្មាតិ ន កម្មានិ។ ឃរាវាសត្ថេនាតិ ឧបយោគត្ថេ ករណវចនំ។ ឧបជានាហីតិ ច ឧបសគ្គមត្តោ ឧប-សទ្ទោ។ តេនាហ ‘‘ឃរាវាសត្ថំ ជានាហី’’តិ។ ជានាហីតិ ចេត្ថ បដិបជ្ជាតិ អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ អកាមកាតិ អនិច្ឆមានា។

330. Saṅghabhedakakkhandhake anupiyāyantiādīsu ‘‘anupiyā nāmā’’ti vattabbe ākārassa rassattaṃ anunāsikassa ca āgamaṃ katvā ‘‘anupiyaṃ nāmā’’ti vuttaṃ. Mallānanti mallarājūnaṃ. Na heṭṭhā pāsādā orohatīti uparipāsādato heṭṭhimatalaṃ na orohati, ‘‘heṭṭhāpāsāda’’ntipi paṭhanti. Anuruddho vā pabbājeyyāti yojetabbaṃ. Gharāvāsatthanti gharāvāsassa anucchavikaṃ kammaṃ. Udakaṃ abhinetabbanti udakaṃ āharitabbaṃ. Ninnetabbanti ābhatamudakaṃ puna nīharitabbaṃ. Niddhāpetabbanti antarantarā uṭṭhitatiṇāni uddharitvā apanetabbaṃ. Lavāpetabbanti paripakkakāle lavāpetabbaṃ. Ubbāhāpetabbanti khalamaṇḍalaṃ harāpetabbaṃ. Ujuṃ kārāpetabbanti puñjaṃ kārāpetabbaṃ. Palālāni uddharāpetabbānīti palālāni apanetabbāni. Bhusikā uddharāpetabbāti gunnaṃ khuraggehi sañchinnā bhusasaṅkhātā nāḷadaṇḍā apanetabbā. Opunāpetabbanti vātamukhe opunāpetvā palālaṃ apanetabbaṃ. Atiharāpetabbanti antokoṭṭhāgāraṃ upanetabbaṃ. Na kammāti na kammāni. Gharāvāsatthenāti upayogatthe karaṇavacanaṃ. Upajānāhīti ca upasaggamatto upa-saddo. Tenāha ‘‘gharāvāsatthaṃ jānāhī’’ti. Jānāhīti cettha paṭipajjāti attho veditabbo. Akāmakāti anicchamānā.

៣៣១-៣៣២. យំ ន និវត្តោតិ យស្មា ន និវត្តោ។ សុញ្ញាគារគតោតិ (ឧទា. អដ្ឋ. ២០) ‘‘ឋបេត្វា គាមញ្ច គាមូបចារញ្ច អវសេសំ អរញ្ញ’’ន្តិ (បារា.៩២) វុត្តំ អរញ្ញំ រុក្ខមូលញ្ច ឋបេត្វា អញ្ញំ បព្ពតកន្ទរាទិ បព្ពជិតសារុប្បំ និវាសដ្ឋានំ ជនសម្ពាធាភាវតោ ឥធ ‘‘សុញ្ញាគារ’’ន្តិ អធិប្បេតំ។ អថ វា ឈានកណ្ដកានំ សទ្ទានំ អភាវតោ វិវិត្តំ យំ កិញ្ចិ អគារម្បិ ‘‘សុញ្ញាគារ’’ន្តិ វេទិតព្ពំ។ តំ សុញ្ញាគារំ ឧបគតោ។ អភិក្ខណន្តិ ពហុលំ។ ឧទានំ ឧទានេសីតិ សោ ហិ អាយស្មា អរញ្ញេ ទិវាវិហារំ ឧបគតោបិ រត្តិវាសូបគតោបិ យេភុយ្យេន ផលសមាបត្តិសុខេន និរោធសមាបត្តិសុខេន ច វីតិនាមេសិ, តស្មា តំ សុខំ សន្ធាយ បុព្ពេ អត្តនា អនុភូតំ សភយំ សបរិឡាហំ រជ្ជសុខំ ជិគុច្ឆិត្វា ‘‘អហោ សុខំ អហោ សុខ’’ន្តិ សោមនស្សសហិតញាណសមុដ្ឋានំ បីតិសមុគ្គារំ សមុគ្គិរតិ។ តេ ភិក្ខូ ភគវន្តំ ឯតទវោចុន្តិ តេ សម្ពហុលា ភិក្ខូ ឧល្លុម្បនសភាវសណ្ឋិតា តស្ស អនុគ្គណ្ហនាធិប្បាយេន ភគវន្តំ ឯតទវោចុំ, ន ឧជ្ឈានវសេន។ និស្សំសយន្តិ អសន្ទេហេន, ឯកន្តេនាតិ អត្ថោ។ តេ កិរ ភិក្ខូ បុថុជ្ជនា តស្ស អាយស្មតោ វិវេកសុខំ សន្ធាយ ឧទានំ អជានន្តា ឯវមាហំសុ។ សមនុស្សរន្តោតិ ឧក្កណ្ឋនវសេន អនុស្សរន្តោ។

331-332.Yaṃ na nivattoti yasmā na nivatto. Suññāgāragatoti (udā. aṭṭha. 20) ‘‘ṭhapetvā gāmañca gāmūpacārañca avasesaṃ arañña’’nti (pārā.92) vuttaṃ araññaṃ rukkhamūlañca ṭhapetvā aññaṃ pabbatakandarādi pabbajitasāruppaṃ nivāsaṭṭhānaṃ janasambādhābhāvato idha ‘‘suññāgāra’’nti adhippetaṃ. Atha vā jhānakaṇṭakānaṃ saddānaṃ abhāvato vivittaṃ yaṃ kiñci agārampi ‘‘suññāgāra’’nti veditabbaṃ. Taṃ suññāgāraṃ upagato. Abhikkhaṇanti bahulaṃ. Udānaṃ udānesīti so hi āyasmā araññe divāvihāraṃ upagatopi rattivāsūpagatopi yebhuyyena phalasamāpattisukhena nirodhasamāpattisukhena ca vītināmesi, tasmā taṃ sukhaṃ sandhāya pubbe attanā anubhūtaṃ sabhayaṃ sapariḷāhaṃ rajjasukhaṃ jigucchitvā ‘‘aho sukhaṃ aho sukha’’nti somanassasahitañāṇasamuṭṭhānaṃ pītisamuggāraṃ samuggirati. Te bhikkhū bhagavantaṃ etadavocunti te sambahulā bhikkhū ullumpanasabhāvasaṇṭhitā tassa anuggaṇhanādhippāyena bhagavantaṃ etadavocuṃ, na ujjhānavasena. Nissaṃsayanti asandehena, ekantenāti attho. Te kira bhikkhū puthujjanā tassa āyasmato vivekasukhaṃ sandhāya udānaṃ ajānantā evamāhaṃsu. Samanussarantoti ukkaṇṭhanavasena anussaranto.

អញ្ញតរន្តិ នាមគោត្តេន អបាកដំ ឯកំ ភិក្ខុំ។ អាមន្តេសីតិ អាណាបេសិ តេ ភិក្ខូ សញ្ញាបេតុកាមោ។ ឯវន្តិ វចនសម្បដិគ្គហេ, សាធូតិ អត្ថោ។ ឯវំ ភន្តេតិ ឯត្ថ បន ឯវំ-សទ្ទោ បដិញ្ញាយំ។ ‘‘អភិក្ខណំ ‘អហោ សុខំ អហោ សុខ’ន្តិ ឥមំ ឧទានំ ឧទានេសី’’តិ យថា តេ ភិក្ខូ វទន្តិ, តំ ឯវំ តថេវាតិ អត្តនោ ឧទានំ បដិជានាតិ។ ‘‘កិំ បន ត្វំ ភទ្ទិយា’’តិ កស្មា ភគវា បុច្ឆតិ, កិំ តស្ស ចិត្តំ ន ជានាតីតិ? នោ ន ជានាតិ, តេនេវ បន តមត្ថំ វទាបេត្វា តេ ភិក្ខូ សញ្ញាបេតុំ បុច្ឆតិ។ វុត្តញ្ហេតំ ‘‘ជានន្តាបិ តថាគតា បុច្ឆន្តិ, ជានន្តាបិ ន បុច្ឆន្តី’’តិអាទិ (បារា. ១៦, ១៩៤)។ អត្ថវសន្តិ ការណំ។

Aññataranti nāmagottena apākaṭaṃ ekaṃ bhikkhuṃ. Āmantesīti āṇāpesi te bhikkhū saññāpetukāmo. Evanti vacanasampaṭiggahe, sādhūti attho. Evaṃ bhanteti ettha pana evaṃ-saddo paṭiññāyaṃ. ‘‘Abhikkhaṇaṃ ‘aho sukhaṃ aho sukha’nti imaṃ udānaṃ udānesī’’ti yathā te bhikkhū vadanti, taṃ evaṃ tathevāti attano udānaṃ paṭijānāti. ‘‘Kiṃ pana tvaṃ bhaddiyā’’ti kasmā bhagavā pucchati, kiṃ tassa cittaṃ na jānātīti? No na jānāti, teneva pana tamatthaṃ vadāpetvā te bhikkhū saññāpetuṃ pucchati. Vuttañhetaṃ ‘‘jānantāpi tathāgatā pucchanti, jānantāpi na pucchantī’’tiādi (pārā. 16, 194). Atthavasanti kāraṇaṃ.

អន្តោបិ អន្តេបុរេតិ ឥត្ថាគារស្ស សញ្ចរណដ្ឋានភូតេ រាជគេហស្ស អព្ភន្តរេ, យត្ថ រាជា នហានភោជនសយនាទិំ កប្បេតិ។ រក្ខា សុសំវិហិតាតិ អារក្ខាទិកតបុរិសេហិ គុត្តិ សុដ្ឋុ សមន្តតោ វិហិតា។ ពហិបិ អន្តេបុរេតិ អដ្ដករណដ្ឋានាទិកេ អន្តេបុរតោ ពហិភូតេ រាជគេហេ។ ឯវំ រក្ខិតោ គោបិតោ សន្តោតិ ឯវំ រាជគេហរាជធានីរជ្ជទេសេសុ អន្តោ ពហិ ច អនេកេសុ ឋានេសុ អនេកសតេហិ សុសំវិហិតរក្ខាវរណគុត្តិយា មមេវ និព្ភយត្ថំ ផាសុវិហារត្ថំ រក្ខិតោ គោបិតោ សមានោ។ ភីតោតិអាទីនិ បទានិ អញ្ញមញ្ញវេវចនានិ។ អថ វា ភីតោតិ បររាជូហិ ភាយមានោ។ ឧព្ពិគ្គោតិ សករជ្ជេបិ បកតិក្ខោភតោ ឧប្បជ្ជនកភយុព្ពេគេន ឧព្ពិគ្គោ ចលិតោ។ ឧស្សង្កីតិ ‘‘រញ្ញា នាម សព្ពកាលំ អវិស្សត្ថេន ភវិតព្ព’’ន្តិ វចនតោ សព្ពត្ថ អវិស្សាសនវសេន តេសំ តេសំ កិច្ចករណីយានំ អច្ចយតោ ឧប្បជ្ជនកបរិសង្កាយ ច ឧទ្ធមុទ្ធំ សង្កមានោ។ ឧត្រាសីតិ ‘‘សន្តិកាវចរេហិបិ អជានន្តស្សេវ មេ កទាចិ អនត្ថោ ភវេយ្យា’’តិ ឧប្បន្នេន សរីរកម្បម្បិ ឧប្បាទនសមត្ថេន តាសេន ឧត្រាសិ។ ‘‘ឧត្រស្តោ’’តិបិ បឋន្តិ។ វិហរាមីតិ ឯវំភូតោ ហុត្វា វិហរាមិ។

Antopi antepureti itthāgārassa sañcaraṇaṭṭhānabhūte rājagehassa abbhantare, yattha rājā nahānabhojanasayanādiṃ kappeti. Rakkhā susaṃvihitāti ārakkhādikatapurisehi gutti suṭṭhu samantato vihitā. Bahipi antepureti aṭṭakaraṇaṭṭhānādike antepurato bahibhūte rājagehe. Evaṃ rakkhito gopito santoti evaṃ rājageharājadhānīrajjadesesu anto bahi ca anekesu ṭhānesu anekasatehi susaṃvihitarakkhāvaraṇaguttiyā mameva nibbhayatthaṃ phāsuvihāratthaṃ rakkhito gopito samāno. Bhītotiādīni padāni aññamaññavevacanāni. Atha vā bhītoti pararājūhi bhāyamāno. Ubbiggoti sakarajjepi pakatikkhobhato uppajjanakabhayubbegena ubbiggo calito. Ussaṅkīti ‘‘raññā nāma sabbakālaṃ avissatthena bhavitabba’’nti vacanato sabbattha avissāsanavasena tesaṃ tesaṃ kiccakaraṇīyānaṃ accayato uppajjanakaparisaṅkāya ca uddhamuddhaṃ saṅkamāno. Utrāsīti ‘‘santikāvacarehipi ajānantasseva me kadāci anattho bhaveyyā’’ti uppannena sarīrakampampi uppādanasamatthena tāsena utrāsi. ‘‘Utrasto’’tipi paṭhanti. Viharāmīti evaṃbhūto hutvā viharāmi.

ឯតរហីតិ ឥទានិ បព្ពជិតកាលតោ បដ្ឋាយ។ ឯកោតិ អសហាយោ។ តេន វិវេកដ្ឋកាយតំ ទស្សេតិ។ អភីតោតិអាទីនំ បទានំ វុត្តវិបរិយាយេន អត្ថោ វេទិតព្ពោ។ ភយាទិនិមិត្តស្ស បរិគ្គហស្ស តំនិមិត្តស្ស ច កិលេសគហនស្ស អភាវេនេវស្ស អភីតាទិតាតិ ឯតេន ចិត្តវិវេកំ ទស្សេតិ។ អប្បោស្សុក្កោតិ សរីរគុត្តិយំ និរុស្សុក្កោ។ បន្នលោមោតិ លោមហំសុប្បាទកស្ស ឆម្ភិតត្តស្ស អភាវេន អនុគ្គតលោមោ។ បទទ្វយេនបិ សេរិវិហារំ ទស្សេតិ។ បរទត្តវុត្តោតិ បរេហិ ទិន្នេន ចីវរាទិនា វត្តមានោ។ ឯតេន សព្ពសោ សង្គាភាវទីបនមុខេន អនវសេសភយហេតុវិរហំ ទស្សេតិ។ មិគភូតេន ចេតសាតិ វិស្សត្ថវិហារិតាយ មិគស្ស វិយ ជាតេន ចិត្តេន។ មិគោ ហិ អមនុស្សបថេ អរញ្ញេ វសមានោ វិស្សត្ថោ តិដ្ឋតិ និសីទតិ និបជ្ជតិ យេនកាមញ្ច បក្កមតិ អប្បដិហតចារោ, ឯវំ អហម្បិ វិហរាមីតិ ទស្សេតិ។ វុត្តញ្ហេតំ បច្ចេកសម្ពុទ្ធេន –

Etarahīti idāni pabbajitakālato paṭṭhāya. Ekoti asahāyo. Tena vivekaṭṭhakāyataṃ dasseti. Abhītotiādīnaṃ padānaṃ vuttavipariyāyena attho veditabbo. Bhayādinimittassa pariggahassa taṃnimittassa ca kilesagahanassa abhāvenevassa abhītāditāti etena cittavivekaṃ dasseti. Appossukkoti sarīraguttiyaṃ nirussukko. Pannalomoti lomahaṃsuppādakassa chambhitattassa abhāvena anuggatalomo. Padadvayenapi serivihāraṃ dasseti. Paradattavuttoti parehi dinnena cīvarādinā vattamāno. Etena sabbaso saṅgābhāvadīpanamukhena anavasesabhayahetuvirahaṃ dasseti. Migabhūtena cetasāti vissatthavihāritāya migassa viya jātena cittena. Migo hi amanussapathe araññe vasamāno vissattho tiṭṭhati nisīdati nipajjati yenakāmañca pakkamati appaṭihatacāro, evaṃ ahampi viharāmīti dasseti. Vuttañhetaṃ paccekasambuddhena –

‘‘មិគោ អរញ្ញម្ហិ យថា អពទ្ធោ;

‘‘Migo araññamhi yathā abaddho;

យេនិច្ឆកំ គច្ឆតិ គោចរាយ;

Yenicchakaṃ gacchati gocarāya;

វិញ្ញូ នរោ សេរិត បេក្ខមានោ;

Viññū naro serita pekkhamāno;

ឯកោ ចរេ ខគ្គវិសាណកប្បោ’’តិ។ (សុ. និ. ៣៩; អប. ថេរ ១.១.៩៥);

Eko care khaggavisāṇakappo’’ti. (su. ni. 39; apa. thera 1.1.95);

ឥមំ ខោ អហំ, ភន្តេ, អត្ថវសន្តិ ភគវា យទិទំ មម ឯតរហិ បរមំ វិវេកសុខំ ផលសមាបត្តិសុខំ, ឥទមេវ ការណំ សម្បស្សមានោ ‘‘អហោ សុខំ, អហោ សុខ’’ន្តិ ឧទានេមិ។ ឯតមត្ថន្តិ ឯតំ ភទ្ទិយត្ថេរស្ស បុថុជ្ជនវិសយាតីតំ វិវេកសុខសង្ខាតំ អត្ថំ សព្ពាការតោ វិទិត្វា។ ឥមំ ឧទានន្តិ ឥមំ សហេតុកភយសោកវិគមានុភាវទីបកំ ឧទានំ ឧទានេសិ។

Imaṃ kho ahaṃ, bhante, atthavasanti bhagavā yadidaṃ mama etarahi paramaṃ vivekasukhaṃ phalasamāpattisukhaṃ, idameva kāraṇaṃ sampassamāno ‘‘aho sukhaṃ, aho sukha’’nti udānemi. Etamatthanti etaṃ bhaddiyattherassa puthujjanavisayātītaṃ vivekasukhasaṅkhātaṃ atthaṃ sabbākārato viditvā. Imaṃ udānanti imaṃ sahetukabhayasokavigamānubhāvadīpakaṃ udānaṃ udānesi.

យស្សន្តរតោ ន សន្តិ កោបាតិ យស្ស អរិយបុគ្គលស្ស អន្តរតោ អព្ភន្តរេ អត្តនោ ចិត្តេ ចិត្តកាលុស្សិយករណតោ ចិត្តប្បកោបា រាគាទយោ អាឃាតវត្ថុអាទិការណភេទតោ អនេកភេទា ទោសកោបា ឯវ វា ន សន្តិ, មគ្គេន បហីនត្តា ន វិជ្ជន្តិ។ អយញ្ហិ អន្តរ-សទ្ទោ កិញ្ចាបិ ‘‘មញ្ច ត្វញ្ច កិមន្តរ’’ន្តិអាទីសុ (សំ. និ. ១.២២៨) ការណេ ទិស្សតិ, ‘‘អន្តរដ្ឋកេ ហិមបាតសមយេ’’តិអាទីសុ (មហាវ. ៣៤៦) វេមជ្ឈេ, ‘‘អន្តរា ច ជេតវនំ អន្តរា ច សាវត្ថិ’’ន្តិអាទីសុ (ឧទា. ១៣, ៤៤) វិវរេ, ‘‘ភយមន្តរតោ ជាត’’ន្តិអាទីសុ (ឥតិវុ. ៨៨; មហានិ. ៥) ចិត្តេ, ឥធាបិ ចិត្តេ ឯវ ទដ្ឋព្ពោ។ តេនេវាហ ‘‘យស្ស ចិត្តេ កោបា ន សន្តី’’តិ។

Yassantarato na santi kopāti yassa ariyapuggalassa antarato abbhantare attano citte cittakālussiyakaraṇato cittappakopā rāgādayo āghātavatthuādikāraṇabhedato anekabhedā dosakopā eva vā na santi, maggena pahīnattā na vijjanti. Ayañhi antara-saddo kiñcāpi ‘‘mañca tvañca kimantara’’ntiādīsu (saṃ. ni. 1.228) kāraṇe dissati, ‘‘antaraṭṭhake himapātasamaye’’tiādīsu (mahāva. 346) vemajjhe, ‘‘antarā ca jetavanaṃ antarā ca sāvatthi’’ntiādīsu (udā. 13, 44) vivare, ‘‘bhayamantarato jāta’’ntiādīsu (itivu. 88; mahāni. 5) citte, idhāpi citte eva daṭṭhabbo. Tenevāha ‘‘yassa citte kopā na santī’’ti.

អភវ-សទ្ទស្ស វិភវ-សទ្ទេន អត្ថុទ្ធារេ ការណមាហ ‘‘វិភវោតិ ច អភវោតិ ច អត្ថតោ ឯក’’ន្តិ។ ឥតិ-សទ្ទោ បការវចនោតិ អាហ ‘‘ឥតិ អនេកប្បការា ភវាភវតា’’តិ។ វីតិវត្តោតិ អតិក្កន្តោ ។ ឯត្ថ ច ‘‘យស្សា’’តិ ឥទំ យោ វីតិវត្តោតិ វិភត្តិវិបរិណាមវសេន យោជេតព្ពំ។ តំ វិគតភយន្តិ តំ ឯវរូបំ យថាវុត្តគុណសមន្នាគតំ ខីណាសវំ ចិត្តកោបាភាវតោ ឥតិភវាភវសមតិក្កមនតោ ច ភយហេតុវិគមេន វិគតភយំ។ វិវេកសុខេន អគ្គផលសុខេន ច សុខិំ, វិគតភយត្តា ឯវ អសោកំ។ ទេវា នានុភវន្តិ ទស្សនាយាតិ អធិគតមគ្គេ ឋបេត្វា សព្ពេបិ ឧបបត្តិទេវា វាយមន្តាបិ ចិត្តចារទស្សនវសេន ទស្សនាយ ទដ្ឋុំ នានុភវន្តិ ន អភិសម្ភុណន្តិ ន សក្កោន្តិ, បគេវ មនុស្សា។ សេក្ខាបិ ហិ បុថុជ្ជនា វិយ អរហតោ ចិត្តប្បវត្តិំ ន ជានន្តិ។ តស្ស ទស្សនំ ទេវានម្បិ ទុល្លភន្តិ ឯត្ថាបិ ចិត្តចារទស្សនវសេន តស្ស ទស្សនំ ទេវានម្បិ ទុល្លភំ អលព្ភនីយំ, ទេវេហិបិ តំ ទស្សនំ ន សក្កា បាបុណិតុន្តិ ឯវមត្ថោ គហេតព្ពោ។ អភាវត្ថោ ហេត្ថ ទុ-សទ្ទោ ‘‘ទុប្បញ្ញោ’’តិអាទីសុ វិយ។

Abhava-saddassa vibhava-saddena atthuddhāre kāraṇamāha ‘‘vibhavoti ca abhavoti ca atthato eka’’nti. Iti-saddo pakāravacanoti āha ‘‘iti anekappakārā bhavābhavatā’’ti. Vītivattoti atikkanto . Ettha ca ‘‘yassā’’ti idaṃ yo vītivattoti vibhattivipariṇāmavasena yojetabbaṃ. Taṃ vigatabhayanti taṃ evarūpaṃ yathāvuttaguṇasamannāgataṃ khīṇāsavaṃ cittakopābhāvato itibhavābhavasamatikkamanato ca bhayahetuvigamena vigatabhayaṃ. Vivekasukhena aggaphalasukhena ca sukhiṃ, vigatabhayattā eva asokaṃ. Devā nānubhavanti dassanāyāti adhigatamagge ṭhapetvā sabbepi upapattidevā vāyamantāpi cittacāradassanavasena dassanāya daṭṭhuṃ nānubhavanti na abhisambhuṇanti na sakkonti, pageva manussā. Sekkhāpi hi puthujjanā viya arahato cittappavattiṃ na jānanti. Tassa dassanaṃ devānampi dullabhanti etthāpi cittacāradassanavasena tassa dassanaṃ devānampi dullabhaṃ alabbhanīyaṃ, devehipi taṃ dassanaṃ na sakkā pāpuṇitunti evamattho gahetabbo. Abhāvattho hettha du-saddo ‘‘duppañño’’tiādīsu viya.

៣៣៣. ភត្តាភិហារោតិ អភិហរិតព្ពភត្តំ។ តស្ស បន បមាណំ ទស្សេតុំ ‘‘បញ្ច ច ថាលិបាកសតានី’’តិ វុត្តំ។ តត្ថ ឯកោ ថាលិបាកោ ទសន្នំ បុរិសានំ ភត្តំ គណ្ហាតិ។ លាភសក្ការសិលោកេនាតិ ឯត្ថ លាភោ នាម ចតុបច្ចយលាភោ។ សក្ការោតិ តេសំយេវ សុកតានំ សុសង្ខតានំ លាភោ។ សិលោកោតិ វណ្ណឃោសោ។ មនោមយំ កាយន្តិ ឈានមនេន និព្ពត្តំ ព្រហ្មកាយំ។ ឧបបន្នោតិ ឧបគតោ។ អត្តភាវប្បដិលាភោតិ សរីរបដិលាភោ។ ទ្វេ វា តីណិ វា មាគធកានិ គាមខេត្តានីតិ ឯត្ថ មាគធកំ គាមខេត្តំ អត្ថិ ខុទ្ទកំ, អត្ថិ មជ្ឈិមំ, អត្ថិ មហន្តំ។ ខុទ្ទកំ គាមខេត្តំ ឥតោ ចត្តាលីស ឧសភានិ, ឯត្តោ ចត្តាលីស ឧសភានីតិ គាវុតំ ហោតិ។ មជ្ឈិមំ ឥតោ គាវុតំ, ឯត្តោ គាវុតន្តិ អឌ្ឍយោជនំ ហោតិ។ មហន្តំ ឥតោ ទិយឌ្ឍគាវុតំ, ឯត្តោ ទិយឌ្ឍគាវុតន្តិ តិគាវុតំ ហោតិ។ តេសុ ខុទ្ទកេន គាមខេត្តេន តីណិ, ខុទ្ទកេន ច មជ្ឈិមេន ច ទ្វេ គាមខេត្តានិ តស្ស អត្តភាវោ។ តិគាវុតញ្ហិស្ស សរីរំ។ បរិហរិស្សាមីតិ បដិជគ្គិស្សាមិ គោបយិស្សាមិ។ រក្ខស្សេតន្តិ រក្ខស្សុ ឯតំ។

333.Bhattābhihāroti abhiharitabbabhattaṃ. Tassa pana pamāṇaṃ dassetuṃ ‘‘pañca ca thālipākasatānī’’ti vuttaṃ. Tattha eko thālipāko dasannaṃ purisānaṃ bhattaṃ gaṇhāti. Lābhasakkārasilokenāti ettha lābho nāma catupaccayalābho. Sakkāroti tesaṃyeva sukatānaṃ susaṅkhatānaṃ lābho. Silokoti vaṇṇaghoso. Manomayaṃ kāyanti jhānamanena nibbattaṃ brahmakāyaṃ. Upapannoti upagato. Attabhāvappaṭilābhoti sarīrapaṭilābho. Dve vā tīṇi vā māgadhakāni gāmakhettānīti ettha māgadhakaṃ gāmakhettaṃ atthi khuddakaṃ, atthi majjhimaṃ, atthi mahantaṃ. Khuddakaṃ gāmakhettaṃ ito cattālīsa usabhāni, etto cattālīsa usabhānīti gāvutaṃ hoti. Majjhimaṃ ito gāvutaṃ, etto gāvutanti aḍḍhayojanaṃ hoti. Mahantaṃ ito diyaḍḍhagāvutaṃ, etto diyaḍḍhagāvutanti tigāvutaṃ hoti. Tesu khuddakena gāmakhettena tīṇi, khuddakena ca majjhimena ca dve gāmakhettāni tassa attabhāvo. Tigāvutañhissa sarīraṃ. Pariharissāmīti paṭijaggissāmi gopayissāmi. Rakkhassetanti rakkhassu etaṃ.

Next: បញ្ចសត្ថុកថាវណ្ណនា • Pañcasatthukathāvaṇṇanā

Related texts:

តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / វិនយបិដក • Vinayapiṭaka / ចូឡវគ្គបាឡិ • Cūḷavaggapāḷi
ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថា • Chasakyapabbajjākathā
ទេវទត្តវត្ថុ • Devadattavatthu

អដ្ឋកថា • Aṭṭhakathā / វិនយបិដក (អដ្ឋកថា) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ចូឡវគ្គ-អដ្ឋកថា • Cūḷavagga-aṭṭhakathā / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថា • Chasakyapabbajjākathā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វជិរពុទ្ធិ-ដីកា • Vajirabuddhi-ṭīkā / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថាវណ្ណនា • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / វិមតិវិនោទនី-ដីកា • Vimativinodanī-ṭīkā / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថាទិវណ្ណនា • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā

ដីកា • Tīkā / វិនយបិដក (ដីកា) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / បាចិត្យាទិយោជនាបាឡិ • Pācityādiyojanāpāḷi / ឆសក្យបព្ពជ្ជាកថា • Chasakyapabbajjākathā

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact