| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / වජිරබුද්‌ධි-ටීකා • Vajirabuddhi-ṭīkā |
7. සඞ්‌ඝභෙදකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා
7. Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanā
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථාවණ්‌ණනා
Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
330. ‘‘අනුපියං නාමා’’ති එකවචනෙන දිස්‌සති, සත්‌තමියං පන ‘‘අනුපියාය’’න්‌ති. ‘‘කාළුදායිප්‌පභුතයො දස දූතා’’ති පාඨො. ‘‘න හෙට්‌ඨාපාසාදා න හෙට්‌ඨාපාසාදං වා’’ති ලිඛිතං.
330. ‘‘Anupiyaṃ nāmā’’ti ekavacanena dissati, sattamiyaṃ pana ‘‘anupiyāya’’nti. ‘‘Kāḷudāyippabhutayo dasa dūtā’’ti pāṭho. ‘‘Na heṭṭhāpāsādā na heṭṭhāpāsādaṃ vā’’ti likhitaṃ.
332. පුබ්‌බෙ පුබ්‌බකාලෙ. ‘‘රඤ්‌ඤො සතො’’ති ච ‘‘රඤ්‌ඤොවසතො’’ති ච පාඨො.
332.Pubbe pubbakāle. ‘‘Rañño sato’’ti ca ‘‘raññovasato’’ti ca pāṭho.
333. න ලාභතණ්‌හා ඉධ කාමතණ්‌හා, ඣානස්‌ස නෙසා පරිහානි හෙතු. බුද්‌ධත්‌තසීලං පන පත්‌ථයන්‌තො ඣානාපි නට්‌ඨොති. නනු පත්‌තභාවනා. මනොමයන්‌ති ඣානමනොමයං.
333. Na lābhataṇhā idha kāmataṇhā, jhānassa nesā parihāni hetu. Buddhattasīlaṃ pana patthayanto jhānāpi naṭṭhoti. Nanu pattabhāvanā. Manomayanti jhānamanomayaṃ.
334. සත්‌ථාරොති ගණසත්‌ථාරො.
334.Satthāroti gaṇasatthāro.
339. පොත්‌ථනිකන්‌ති ඡුරිකං.
339.Potthanikanti churikaṃ.
340. මනුස්‌සෙති පුරිසෙ.
340.Manusseti purise.
341. එකරත්‌තාධිකාරෙන රක්‌ඛං පච්‌චාසීසන්‌තා ඊදිසාති දස්‌සනත්‌ථං ‘‘පඤ්‌චිමෙ’’තිආදි වුත්‌තං. ‘‘පුබ්‌බෙ රක්‌ඛස්‌සෙත’’න්‌ති වුත්‌තත්‌තා මය්‌හං පන රක්‌ඛණෙ කිච්‌චං නත්‌ථීති දස්‌සනත්‌ථං වුත්‌තං. පරූපක්‌කමෙන තථාගතං ජීවිතා වොරොපෙය්‍යාති ඉදං ආණත්‌තියා ආගතත්‌තා එවං වුත්‌තං.
341. Ekarattādhikārena rakkhaṃ paccāsīsantā īdisāti dassanatthaṃ ‘‘pañcime’’tiādi vuttaṃ. ‘‘Pubbe rakkhasseta’’nti vuttattā mayhaṃ pana rakkhaṇe kiccaṃ natthīti dassanatthaṃ vuttaṃ. Parūpakkamena tathāgataṃ jīvitā voropeyyāti idaṃ āṇattiyā āgatattā evaṃ vuttaṃ.
342. මා ආසදොති මා වධකචිත්‌තෙන උපගච්‌ඡ. ඉතොති ඉමම්‌හා ජීවිතම්‌හා. ‘‘යතොති යස්‌මා, යතොති වා ගතස්‌සා’’ති ලිඛිතං. ‘‘පටිකුටිතොති අපසක්‌කිත්‌වා සඞ්‌කුචිතො හුත්‌වා වා පටිසක්‌කතී’’ති ලිඛිතං.
342.Mā āsadoti mā vadhakacittena upagaccha. Itoti imamhā jīvitamhā. ‘‘Yatoti yasmā, yatoti vā gatassā’’ti likhitaṃ. ‘‘Paṭikuṭitoti apasakkitvā saṅkucito hutvā vā paṭisakkatī’’ti likhitaṃ.
343. තිකභොජනන්‌ති තීහි භුඤ්‌ජිතබ්‌බභොජනං. ‘‘තිකභොජනීය’’න්‌තිපි පාඨො. පරිකප්‌පතො හි තිණ්‌ණං භුඤ්‌ජිතුං අනුජානාමි, තතො උද්‌ධං ගණභොජනමෙව හොති, තස්‌සාපි ඉදමෙව වුත්‌තං. ඉධ අපුබ්‌බං නත්‌ථි. ‘‘අකතවිඤ්‌ඤත්‌තිලද්‌ධං තිණ්‌ණං භුඤ්‌ජන්‌තානං කිඤ්‌චාපි තං ගණභොජනං නාම න හොති, විඤ්‌ඤත්‌තිවසෙන පන න වට්‌ටතී’’ති ලිඛිතං. තයො අත්‌ථවසෙ පටිච්‌චාති එත්‌ථාපි ‘‘මා පාපිච්‌ඡාපක්‌ඛං නිස්‌සාය සඞ්‌ඝං භින්‌දෙය්‍යු’’න්‌ති පෙසලානං භික්‌ඛූනං ඵාසුවිහාරායාති යොජෙතබ්‌බං. කුලානුද්‌දයතාය චාති කුලානං පසාදරක්‌ඛණත්‌ථං. වජ්‌ජන්‌ති වජ්‌ජමෙව. ‘‘වජ්‌ජමිමං ඵුසෙය්‍යා’’ති ලිඛිතං. ‘‘වජ්‌ජනීයං පුග්‌ගලං ඵුසෙය්‍යා’’ති වුත්‌තං. ‘‘ඉමස්‌ස මනො න ඵුසෙය්‍යා’’ති වත්‌තබ්‌බම්‌පි සියා. චක්‌කභෙදන්‌ති සාසනභෙදං. ආයුකප්‌පන්‌ති එත්‌ථ කිඤ්‌චාපි අවීචිම්‌හි ආයුපරිමාණං නත්‌ථි, යෙන පන කම්‌මෙන යත්‌තකං අනුභවිතබ්‌බං, තස්‌ස ආයුකප්‌පන්‌ති වෙදිතබ්‌බං.
343.Tikabhojananti tīhi bhuñjitabbabhojanaṃ. ‘‘Tikabhojanīya’’ntipi pāṭho. Parikappato hi tiṇṇaṃ bhuñjituṃ anujānāmi, tato uddhaṃ gaṇabhojanameva hoti, tassāpi idameva vuttaṃ. Idha apubbaṃ natthi. ‘‘Akataviññattiladdhaṃ tiṇṇaṃ bhuñjantānaṃ kiñcāpi taṃ gaṇabhojanaṃ nāma na hoti, viññattivasena pana na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Tayo atthavase paṭiccāti etthāpi ‘‘mā pāpicchāpakkhaṃ nissāya saṅghaṃ bhindeyyu’’nti pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāyāti yojetabbaṃ. Kulānuddayatāya cāti kulānaṃ pasādarakkhaṇatthaṃ. Vajjanti vajjameva. ‘‘Vajjamimaṃ phuseyyā’’ti likhitaṃ. ‘‘Vajjanīyaṃ puggalaṃ phuseyyā’’ti vuttaṃ. ‘‘Imassa mano na phuseyyā’’ti vattabbampi siyā. Cakkabhedanti sāsanabhedaṃ. Āyukappanti ettha kiñcāpi avīcimhi āyuparimāṇaṃ natthi, yena pana kammena yattakaṃ anubhavitabbaṃ, tassa āyukappanti veditabbaṃ.
345. ‘‘අඤ්‌ඤතරං ආසනං ගහෙත්‌වා නිසීදී’’ති වචනතො විසභාගට්‌ඨානං ගතස්‌ස පෙසලස්‌සපි භික්‌ඛුනො තෙසං ආසනෙ නිසීදිතුං වට්‌ටතීති සිද්‌ධං. ආගිලායතීති රුජ්‌ජති. ආදෙසනාපාටිහාරියානුසාසනියාති තස්‌ස තස්‌ස චිත්‌තාචාරං ආදිස්‌ස ආදිස්‌ස දෙසනා, ආදෙසනාපාටිහාරියානුසාසනී. ඉද්‌ධි එව පාටිහාරියං ඉද්‌ධිපාටිහාරියං, ඉද්‌ධිපාටිහාරියසංයුත්‌තාය අනුසාසනියා ඔවදතීති අත්‌ථො. නනු තං ආවුසොති එත්‌ථ තං වචනං නනු මයා වුත්‌තොසීති අත්‌ථො.
345. ‘‘Aññataraṃ āsanaṃ gahetvā nisīdī’’ti vacanato visabhāgaṭṭhānaṃ gatassa pesalassapi bhikkhuno tesaṃ āsane nisīdituṃ vaṭṭatīti siddhaṃ. Āgilāyatīti rujjati. Ādesanāpāṭihāriyānusāsaniyāti tassa tassa cittācāraṃ ādissa ādissa desanā, ādesanāpāṭihāriyānusāsanī. Iddhi eva pāṭihāriyaṃ iddhipāṭihāriyaṃ, iddhipāṭihāriyasaṃyuttāya anusāsaniyā ovadatīti attho. Nanu taṃ āvusoti ettha taṃ vacanaṃ nanu mayā vuttosīti attho.
346-9. සුවික්‌ඛාලිතන්‌ති සුධොතං. සංඛාදිත්‌වාති සුට්‌ඨු ඛාදිත්‌වා. ‘‘මහිං විකුබ්‌බතොති මහාවිසාලො’’ති ලිඛිතං. තස්‌ස භිසං ඝසමානස්‌ස. තත්‌ථ නදීසු ජග්‌ගතොති පාලෙන්‌තස්‌ස. ‘‘කිං? හත්‌ථියූථං ගන්‌තු’’න්‌ති වදන්‌ති. ‘‘අසංපාතො’ති පාඨො, අපත්‌තො හුත්‌වාති අත්‌ථො’’ති ලිඛිතං. ‘‘අපායබහුත්‌තා පුන දස්‌සිතො’’ති වුත්‌තං. ‘‘එවංසතෙති එවං අස්‌ස තෙ ආසවා’’ති ලිඛිතං.
346-9.Suvikkhālitanti sudhotaṃ. Saṃkhāditvāti suṭṭhu khāditvā. ‘‘Mahiṃ vikubbatoti mahāvisālo’’ti likhitaṃ. Tassa bhisaṃ ghasamānassa. Tattha nadīsu jaggatoti pālentassa. ‘‘Kiṃ? Hatthiyūthaṃ gantu’’nti vadanti. ‘‘Asaṃpāto’ti pāṭho, apatto hutvāti attho’’ti likhitaṃ. ‘‘Apāyabahuttā puna dassito’’ti vuttaṃ. ‘‘Evaṃsateti evaṃ assa te āsavā’’ti likhitaṃ.
350. ‘‘වොසානං පරිනිට්‌ඨානං වා’’ති ච ලිඛිතං. ජාතූති දළ්‌හත්‌ථෙ නිපාතො. මා උදපජ්‌ජථාති මා උප්‌පජ්‌ජෙය්‍ය. ‘‘සො පමාදමනුයුඤ්‌ජන්‌තො’’ති පාඨො. අනාදරං කුසලෙසු. උදධි මහාති කිත්‌තකො මහා? භෙස්‌මා යාව භයානකො, තාව මහාති වුත්‌තං හොති.
350.‘‘Vosānaṃ pariniṭṭhānaṃ vā’’ti ca likhitaṃ. Jātūti daḷhatthe nipāto. Mā udapajjathāti mā uppajjeyya. ‘‘So pamādamanuyuñjanto’’ti pāṭho. Anādaraṃ kusalesu. Udadhi mahāti kittako mahā? Bhesmā yāva bhayānako, tāva mahāti vuttaṃ hoti.
351. න ඛො, උපාලි, භික්‌ඛුනී සඞ්‌ඝං භින්‌දතීති එත්‌ථ භික්‌ඛු සඞ්‌ඝං න භින්‌දති, භික්‌ඛුනී සඞ්‌ඝං භින්‌දතීති කෙචි, නෙතං ගහෙතබ්‌බං. කෙවලං ‘‘සඞ්‌ඝො’’ති වුත්‌තෙ භික්‌ඛුසඞ්‌ඝොව අධිප්‌පෙතො. ‘‘සඞ්‌ඝස්‌ස දෙති, උභතොසඞ්‌ඝස්‌ස දෙති චා’’ති (මහාව. 379) මාතිකාවචනම්‌පි සාධෙති. තස්‌මිං අධම්‌මදිට්‌ඨිභෙදෙ ධම්‌මදිට්‌ඨි සියා. ‘‘සීලසතිභෙදෙසුපි සමානො ධම්‌මං කාතුන්‌ති සඞ්‌ඝභෙදෙ වෙමතිකොපි තාදිසො වා’’ති ලිඛිතං. විනිධායාති අත්‌තනො වඤ්‌චනාධිප්‌පායතං ඡාදෙත්‌වා.
351.Na kho, upāli, bhikkhunī saṅghaṃ bhindatīti ettha bhikkhu saṅghaṃ na bhindati, bhikkhunī saṅghaṃ bhindatīti keci, netaṃ gahetabbaṃ. Kevalaṃ ‘‘saṅgho’’ti vutte bhikkhusaṅghova adhippeto. ‘‘Saṅghassa deti, ubhatosaṅghassa deti cā’’ti (mahāva. 379) mātikāvacanampi sādheti. Tasmiṃ adhammadiṭṭhibhede dhammadiṭṭhi siyā. ‘‘Sīlasatibhedesupi samāno dhammaṃ kātunti saṅghabhede vematikopi tādiso vā’’ti likhitaṃ. Vinidhāyāti attano vañcanādhippāyataṃ chādetvā.
සඞ්‌ඝභෙදකක්‌ඛන්‌ධකවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / විනයපිටක • Vinayapiṭaka / චූළවග්‌ගපාළි • Cūḷavaggapāḷi
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථා • Chasakyapabbajjākathā
දෙවදත්‌තවත්‌ථු • Devadattavatthu
පඤ්‌චසත්‌ථුකථා • Pañcasatthukathā
අජාතසත්‌තුකුමාරවත්‌ථු • Ajātasattukumāravatthu
අභිමාරපෙසනං • Abhimārapesanaṃ
ලොහිතුප්‌පාදකකම්‌මං • Lohituppādakakammaṃ
නාළාගිරිපෙසනං • Nāḷāgiripesanaṃ
පඤ්‌චවත්‌ථුයාචනකථා • Pañcavatthuyācanakathā
සඞ්‌ඝභෙදකථා • Saṅghabhedakathā
උපාලිපඤ්‌හා • Upālipañhā
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / විනයපිටක (අට්‌ඨකථා) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / චූළවග්‌ග-අට්‌ඨකථා • Cūḷavagga-aṭṭhakathā
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථා • Chasakyapabbajjākathā
පකාසනීයකම්‌මාදිකථා • Pakāsanīyakammādikathā
සඞ්‌ඝභෙදකකථා • Saṅghabhedakakathā
උපාලිපඤ්‌හාකථා • Upālipañhākathā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / සාරත්‌ථදීපනී-ටීකා • Sāratthadīpanī-ṭīkā
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථාවණ්‌ණනා • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā
පඤ්‌චසත්‌ථුකථාවණ්‌ණනා • Pañcasatthukathāvaṇṇanā
නාළාගිරිපෙසනකථාවණ්‌ණනා • Nāḷāgiripesanakathāvaṇṇanā
පඤ්‌චවත්‌ථුයාචනකථාවණ්‌ණනා • Pañcavatthuyācanakathāvaṇṇanā
සඞ්‌ඝභෙදකථාවණ්‌ණනා • Saṅghabhedakathāvaṇṇanā
උපාලිපඤ්‌හකථාවණ්‌ණනා • Upālipañhakathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / විමතිවිනොදනී-ටීකා • Vimativinodanī-ṭīkā
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථාදිවණ්‌ණනා • Chasakyapabbajjākathādivaṇṇanā
සඞ්‌ඝභෙදකකථාවණ්‌ණනා • Saṅghabhedakakathāvaṇṇanā
උපාලිපඤ්‌හාකථාවණ්‌ණනා • Upālipañhākathāvaṇṇanā
ටීකා • Tīkā / විනයපිටක (ටීකා) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / පාචිත්‍යාදියොජනාපාළි • Pācityādiyojanāpāḷi
ඡසක්‍යපබ්‌බජ්‌ජාකථා • Chasakyapabbajjākathā
පකාසනීයකම්‌මාදිකථා • Pakāsanīyakammādikathā
සඞ්‌ඝභෙදකථා • Saṅghabhedakathā
උපාලිපඤ්‌හාකථා • Upālipañhākathā
