| Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பஞ்சபகரண-அட்ட²கதா² • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
6. ச²ட்ட²னயோ ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³வண்ணனா
6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
228. இதா³னி ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³ங் பா⁴ஜேதுங் ரூபக்க²ந்தோ⁴திஆதி³ ஆரத்³த⁴ங். தத்த² யங் லப்³ப⁴தி யஞ்ச ந லப்³ப⁴தி தங் ஸப்³ப³ங் புச்சா²ய க³ஹிதங். விஸ்ஸஜ்ஜனே பன யங் ந லப்³ப⁴தி, தங் நத்தீ²தி படிக்கி²த்தங். சதூஹி ஸம்பயோகோ³, சதூஹி விப்பயோகோ³; ஸபா⁴கோ³ விஸபா⁴கோ³தி ஹி வசனதோ சதூஹி அரூபக்க²ந்தே⁴ஹேவ ஸபா⁴கா³னங் ஏகஸந்தானஸ்மிங் ஏகக்க²ணே உப்பன்னானங் அரூபக்க²ந்தா⁴னங்யேவ அஞ்ஞமஞ்ஞங் ஸம்பயோகோ³ லப்³ப⁴தி. ரூபத⁴ம்மானங் பன ரூபேன நிப்³பா³னேன வா, நிப்³பா³னஸ்ஸ ச ரூபேன ஸத்³தி⁴ங் ஸம்பயோகோ³ நாம நத்தி². ததா² ரூபனிப்³பா³னானங் அரூபக்க²ந்தே⁴ஹி, விஸபா⁴கா³ ஹி தே தேஸங். யதா² ச அரூபக்க²ந்தா⁴னங் ரூபனிப்³பா³னேஹி, ஏவங் பி⁴ன்னஸந்தானேஹி நானாக்க²ணிகேஹி அரூபத⁴ம்மேஹிபி ஸத்³தி⁴ங் நத்தி²யேவ. தேபி ஹி தேஸங் ஸந்தானக்க²ணவிஸபா⁴க³தாய விஸபா⁴கா³யேவ. அயங் பன விஸபா⁴க³தா ஸங்க³ஹட்டே²ன விருஜ்ஜ²னதோ ஸங்க³ஹனயே நத்தி². க³ணனூபக³மத்தஞ்ஹி ஸங்க³ஹட்டோ². ஸம்பயோக³னயே பன அத்தி², ஏகுப்பாத³தாதி³லக்க²ணஞ்ஹி ஸம்பயோக³ட்டோ²தி. ஏவமெத்த² யஸ்ஸ ஏகத⁴ம்மேனபி ஸம்பயோக³லக்க²ணங் ந யுஜ்ஜ²தி, தஸ்ஸ புச்சா²ய ஸங்க³ஹங் கத்வாபி நத்தீ²தி படிக்கே²போ கதோ. யஸ்ஸ விப்பயோக³லக்க²ணங் யுஜ்ஜதி, தஸ்ஸ விப்பயோகோ³ த³ஸ்ஸிதோ. யானி பன பதா³னி ஸத்தஸு விஞ்ஞாணதா⁴தூஸு ஏகாயபி அவிப்பயுத்தே ரூபேன நிப்³பா³னேன வா மிஸ்ஸகத⁴ம்மே தீ³பெந்தி, தானி ஸப்³ப³தா²பி இத⁴ ந யுஜ்ஜந்தீதி ந க³ஹிதானி. தேஸங் இத³முத்³தா³னங் –
228. Idāni sampayogavippayogapadaṃ bhājetuṃ rūpakkhandhotiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ labbhati yañca na labbhati taṃ sabbaṃ pucchāya gahitaṃ. Vissajjane pana yaṃ na labbhati, taṃ natthīti paṭikkhittaṃ. Catūhi sampayogo, catūhi vippayogo; sabhāgo visabhāgoti hi vacanato catūhi arūpakkhandheheva sabhāgānaṃ ekasantānasmiṃ ekakkhaṇe uppannānaṃ arūpakkhandhānaṃyeva aññamaññaṃ sampayogo labbhati. Rūpadhammānaṃ pana rūpena nibbānena vā, nibbānassa ca rūpena saddhiṃ sampayogo nāma natthi. Tathā rūpanibbānānaṃ arūpakkhandhehi, visabhāgā hi te tesaṃ. Yathā ca arūpakkhandhānaṃ rūpanibbānehi, evaṃ bhinnasantānehi nānākkhaṇikehi arūpadhammehipi saddhiṃ natthiyeva. Tepi hi tesaṃ santānakkhaṇavisabhāgatāya visabhāgāyeva. Ayaṃ pana visabhāgatā saṅgahaṭṭhena virujjhanato saṅgahanaye natthi. Gaṇanūpagamattañhi saṅgahaṭṭho. Sampayoganaye pana atthi, ekuppādatādilakkhaṇañhi sampayogaṭṭhoti. Evamettha yassa ekadhammenapi sampayogalakkhaṇaṃ na yujjhati, tassa pucchāya saṅgahaṃ katvāpi natthīti paṭikkhepo kato. Yassa vippayogalakkhaṇaṃ yujjati, tassa vippayogo dassito. Yāni pana padāni sattasu viññāṇadhātūsu ekāyapi avippayutte rūpena nibbānena vā missakadhamme dīpenti, tāni sabbathāpi idha na yujjantīti na gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘த⁴ம்மாயதனங் த⁴ம்மதா⁴து, து³க்க²ஸச்சஞ்ச ஜீவிதங்;
‘‘Dhammāyatanaṃ dhammadhātu, dukkhasaccañca jīvitaṃ;
ஸளாயதனங் நாமரூபங், சத்தாரோ ச மஹாப⁴வா.
Saḷāyatanaṃ nāmarūpaṃ, cattāro ca mahābhavā.
‘‘ஜாதிஜரா ச மரணங், திகெஸ்வேகூனவீஸதி;
‘‘Jātijarā ca maraṇaṃ, tikesvekūnavīsati;
கொ³ச்ச²கேஸு ச பஞ்ஞாஸ, அட்ட² சூளந்தரே பதா³.
Gocchakesu ca paññāsa, aṭṭha cūḷantare padā.
‘‘மஹந்தரே பன்னரஸ, அட்டா²ரஸ ததோ பரே;
‘‘Mahantare pannarasa, aṭṭhārasa tato pare;
தேவீஸ பத³ஸதங் ஏதங், ஸம்பயோகே³ ந லப்³ப⁴தீ’’தி.
Tevīsa padasataṃ etaṃ, sampayoge na labbhatī’’ti.
த⁴ம்மாயதனஞ்ஹி ரூபனிப்³பா³னமிஸ்ஸகத்தா தஸ்மிங் அபரியாபன்னேன விஞ்ஞாணேனபி ந ஸக்கா ஸம்பயுத்தந்தி வத்துங். யஸ்மா பனெத்த² வேத³னாத³யோ விஞ்ஞாணேன ஸம்பயுத்தா, தஸ்மா விப்பயுத்தந்திபி ந ஸக்கா வத்துங். ஸேஸேஸுபி ஏஸேவ நயோ. ஏவங் ஸப்³ப³த்தா²பி ஏதானி ந யுஜ்ஜந்தீதி இத⁴ ந க³ஹிதானி. ஸேஸானி க²ந்தா⁴தீ³னி யுஜ்ஜந்தீதி தானி க³ஹெத்வா ஏகேகவஸேன ச ஸமோதா⁴னேன ச பஞ்ஹவிஸ்ஸஜ்ஜனங் கதங். தேஸு பஞ்ஹேஸு, பட²மே – ஏகேனாயதனேனாதி மனாயதனேன. கேஹிசீதி த⁴ம்மாயதனத⁴ம்மதா⁴துபரியாபன்னேஹி வேத³னாஸஞ்ஞாஸங்கா²ரேஹி.
Dhammāyatanañhi rūpanibbānamissakattā tasmiṃ apariyāpannena viññāṇenapi na sakkā sampayuttanti vattuṃ. Yasmā panettha vedanādayo viññāṇena sampayuttā, tasmā vippayuttantipi na sakkā vattuṃ. Sesesupi eseva nayo. Evaṃ sabbatthāpi etāni na yujjantīti idha na gahitāni. Sesāni khandhādīni yujjantīti tāni gahetvā ekekavasena ca samodhānena ca pañhavissajjanaṃ kataṃ. Tesu pañhesu, paṭhame – ekenāyatanenāti manāyatanena. Kehicīti dhammāyatanadhammadhātupariyāpannehi vedanāsaññāsaṅkhārehi.
229. து³தியே – தீஹீதி புச்சி²தங் புச்சி²தங் ட²பெத்வா ஸேஸேஹி. கேஹிசி ஸம்பயுத்தோதி வேத³னாக்க²ந்தோ⁴ ஸஞ்ஞாஸங்கா²ரேஹி. இதரேபி அத்தானங் ட²பெத்வா இதரேஹி. கேஹிசி விப்பயுத்தோதி ரூபனிப்³பா³னேஹி. ஏவங் ஸப்³ப³த்த² ரூபஸ்ஸ விப்பயோகே³ த⁴ம்மாயதனத⁴ம்மதா⁴தூஸு அரூபங், அரூபஸ்ஸ விப்பயோகே³ ரூபங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ததியபஞ்ஹோ உத்தானத்தோ²வ.
229. Dutiye – tīhīti pucchitaṃ pucchitaṃ ṭhapetvā sesehi. Kehici sampayuttoti vedanākkhandho saññāsaṅkhārehi. Itarepi attānaṃ ṭhapetvā itarehi. Kehici vippayuttoti rūpanibbānehi. Evaṃ sabbattha rūpassa vippayoge dhammāyatanadhammadhātūsu arūpaṃ, arūpassa vippayoge rūpaṃ daṭṭhabbaṃ. Tatiyapañho uttānatthova.
231. சதுத்தே² – ‘கதிஹி க²ந்தே⁴ஹீ’திஆதி³ங் அவத்வா ஸம்பயுத்தந்தி நத்தீ²தி வுத்தங். தங் பன க²ந்தா⁴தீ³னங்யேவ வஸேன வேதி³தப்³ப³ங். பரதோபி ஏவரூபேஸு பஞ்ஹேஸு ஏஸேவ நயோ. ஆதி³பஞ்ஹஸ்மிஞ்ஹி ஸரூபதோ த³ஸ்ஸெத்வா பரதோ பாளி ஸங்கி²த்தா. இமினா நயேன ஸப்³ப³த்த² அத்த²யோஜனா வேதி³தப்³பா³. யத்த² பன நாதிபாகடா ப⁴விஸ்ஸதி, தத்த² நங் பாகடங் கத்வாவ க³மிஸ்ஸாம.
231. Catutthe – ‘katihi khandhehī’tiādiṃ avatvā sampayuttanti natthīti vuttaṃ. Taṃ pana khandhādīnaṃyeva vasena veditabbaṃ. Paratopi evarūpesu pañhesu eseva nayo. Ādipañhasmiñhi sarūpato dassetvā parato pāḷi saṃkhittā. Iminā nayena sabbattha atthayojanā veditabbā. Yattha pana nātipākaṭā bhavissati, tattha naṃ pākaṭaṃ katvāva gamissāma.
234. ஸோளஸஹி தா⁴தூஹீதி சக்கு²விஞ்ஞாணதா⁴து தாவ அத்தானங் ட²பெத்வா ச²ஹி விஞ்ஞாணதா⁴தூஹி, த³ஸஹி ச ரூபதா⁴தூஹி. ஸேஸாஸுபி ஏஸேவ நயோ.
234. Soḷasahi dhātūhīti cakkhuviññāṇadhātu tāva attānaṃ ṭhapetvā chahi viññāṇadhātūhi, dasahi ca rūpadhātūhi. Sesāsupi eseva nayo.
235. தீஹி க²ந்தே⁴ஹீதி ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴ங் ட²பெத்வா ஸேஸேஹி. ஏகாய தா⁴துயாதி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயா. ஸமுத³யமக்³கா³னஞ்ஹி அஞ்ஞாய தா⁴துயா ஸம்பயோகோ³ நத்தி². ஏகேன க²ந்தே⁴னாதி ஸங்கா²ரக்க²ந்தே⁴ன. ஏகேனாயதனேனாதி த⁴ம்மாயதனேன. ஏகாய தா⁴துயாதி த⁴ம்மதா⁴துயா. ஏதேஸு ஹி தங் ஸச்சத்³வயங் கேஹிசி ஸம்பயுத்தங்.
235. Tīhikhandhehīti saṅkhārakkhandhaṃ ṭhapetvā sesehi. Ekāya dhātuyāti manoviññāṇadhātuyā. Samudayamaggānañhi aññāya dhātuyā sampayogo natthi. Ekena khandhenāti saṅkhārakkhandhena. Ekenāyatanenāti dhammāyatanena. Ekāyadhātuyāti dhammadhātuyā. Etesu hi taṃ saccadvayaṃ kehici sampayuttaṃ.
238. ஸுகி²ந்த்³ரியாதி³பஞ்ஹே – தீஹீதி ஸஞ்ஞாஸங்கா²ரவிஞ்ஞாணேஹி. ஏகாய தா⁴துயாதி காயவிஞ்ஞாணதா⁴துயா, மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துயா ச. ச²ஹி தா⁴தூஹீதி காயவிஞ்ஞாணதா⁴துவஜ்ஜாஹி.
238. Sukhindriyādipañhe – tīhīti saññāsaṅkhāraviññāṇehi. Ekāya dhātuyāti kāyaviññāṇadhātuyā, manoviññāṇadhātuyā ca. Chahi dhātūhīti kāyaviññāṇadhātuvajjāhi.
245. ரூபப⁴வபஞ்ஹே – ஸப்³பே³ஸம்பி அரூபக்க²ந்தா⁴னங் அரூபாயதனானஞ்ச அத்தி²தாய ந கேஹிசீதி வுத்தங். கா⁴னஜிவ்ஹாகாயவிஞ்ஞாணதா⁴தூனங் பன நத்தி²தாய தீஹி தா⁴தூஹி விப்பயுத்தோதி வுத்தங்.
245. Rūpabhavapañhe – sabbesampi arūpakkhandhānaṃ arūpāyatanānañca atthitāya na kehicīti vuttaṃ. Ghānajivhākāyaviññāṇadhātūnaṃ pana natthitāya tīhi dhātūhi vippayuttoti vuttaṃ.
256. அதி⁴மொக்க²பஞ்ஹே – த்³வீஹி தா⁴தூஹீதி மனோதா⁴துமனோவிஞ்ஞாணதா⁴தூஹி. பன்னரஸஹீதி ஸேஸாஹி த³ஸஹி ரூபதா⁴தூஹி, பஞ்சஹி ச சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஹி.
256. Adhimokkhapañhe – dvīhi dhātūhīti manodhātumanoviññāṇadhātūhi. Pannarasahīti sesāhi dasahi rūpadhātūhi, pañcahi ca cakkhuviññāṇādīhi.
257. குஸலபஞ்ஹே – குஸலேஹி சதுன்னம்பி க²ந்தா⁴னங் க³ஹிதத்தா ஸம்பயோகோ³ படிக்கி²த்தோ.
257. Kusalapañhe – kusalehi catunnampi khandhānaṃ gahitattā sampayogo paṭikkhitto.
258. வேத³னாத்திகபஞ்ஹே – ஏகேன க²ந்தே⁴னாதி வேத³னாக்க²ந்தே⁴னேவ. பன்னரஸஹீதி சக்கு²ஸோதகா⁴னஜிவ்ஹாவிஞ்ஞாணதா⁴துமனோதா⁴தூஹி சேவ ரூபதா⁴தூஹி ச. ஏகாத³ஸஹீதி காயவிஞ்ஞாணதா⁴துயா ஸத்³தி⁴ங் ரூபதா⁴தூஹி.
258. Vedanāttikapañhe – ekena khandhenāti vedanākkhandheneva. Pannarasahīti cakkhusotaghānajivhāviññāṇadhātumanodhātūhi ceva rūpadhātūhi ca. Ekādasahīti kāyaviññāṇadhātuyā saddhiṃ rūpadhātūhi.
262. நேவவிபாகனவிபாகத⁴ம்மத⁴ம்மபஞ்ஹே – பஞ்சஹீதி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஹி. அனுபாதி³ன்னஅனுபாதா³னியபஞ்ஹே – ச²ஹீதி மனோவிஞ்ஞாணதா⁴துவஜ்ஜாஹி. ஸவிதக்கஸவிசாரபஞ்ஹே – பன்னரஸஹீதி பஞ்சஹி விஞ்ஞாணேஹி ஸத்³தி⁴ங் ரூபதா⁴தூஹி. அவிதக்கவிசாரமத்தபஞ்ஹே – ஏகேன க²ந்தே⁴னாதிஆதி³ ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴வஸேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். து³தியஜ்ஜா²னவிசாரஞ்ஹி ட²பெத்வா ஸேஸா அவிதக்கவிசாரமத்தா நாம. பீதிங் ட²பெத்வா ஸேஸா பீதிஸஹக³தா. தத்த² விசாரோ விசாரேன, பீதி ச பீதியா ந ஸம்பயுத்தாதி ஸங்கா²ரக்க²ந்த⁴த⁴ம்மாயதனத⁴ம்மதா⁴தூஸு கேஹிசி ஸம்பயுத்தா நாம. ஸோளஸஹீதி த⁴ம்மதா⁴துமனோவிஞ்ஞாணதா⁴துவஜ்ஜாஹேவ. அவிதக்கஅவிசாரபஞ்ஹே – ஏகாய தா⁴துயாதி மனோதா⁴துயா. ஸுக²ஸஹக³தா உபெக்கா²ஸஹக³தா ச வேத³னாத்திகே வுத்தாவ. த³ஸ்ஸனேனபஹாதப்³பா³த³யோ குஸலஸதி³ஸாவ.
262. Nevavipākanavipākadhammadhammapañhe – pañcahīti cakkhuviññāṇādīhi. Anupādinnaanupādāniyapañhe – chahīti manoviññāṇadhātuvajjāhi. Savitakkasavicārapañhe – pannarasahīti pañcahi viññāṇehi saddhiṃ rūpadhātūhi. Avitakkavicāramattapañhe – ekena khandhenātiādi saṅkhārakkhandhavaseneva veditabbaṃ. Dutiyajjhānavicārañhi ṭhapetvā sesā avitakkavicāramattā nāma. Pītiṃ ṭhapetvā sesā pītisahagatā. Tattha vicāro vicārena, pīti ca pītiyā na sampayuttāti saṅkhārakkhandhadhammāyatanadhammadhātūsu kehici sampayuttā nāma. Soḷasahīti dhammadhātumanoviññāṇadhātuvajjāheva. Avitakkaavicārapañhe – ekāya dhātuyāti manodhātuyā. Sukhasahagatā upekkhāsahagatā ca vedanāttike vuttāva. Dassanenapahātabbādayo kusalasadisāva.
271. பரித்தாரம்மணங் விபாகத⁴ம்மஸதி³ஸங். ஏகாய தா⁴துயாதி த⁴ம்மதா⁴துயா. கேஹிசீதி யே தத்த² பரித்தாரம்மணா ந ஹொந்தி, தேஹி. த⁴ம்மதா⁴து பன பரித்தாரம்மணானங் ச²ன்னங் சித்துப்பாதா³னங் வஸேன சதூஹி க²ந்தே⁴ஹி ஸங்க³ஹிதத்தா பட²மபடிக்கே²பமேவ ப⁴ஜதி. மஹக்³க³தாரம்மணாத³யோ குஸலஸதி³ஸாவ.
271. Parittārammaṇaṃ vipākadhammasadisaṃ. Ekāya dhātuyāti dhammadhātuyā. Kehicīti ye tattha parittārammaṇā na honti, tehi. Dhammadhātu pana parittārammaṇānaṃ channaṃ cittuppādānaṃ vasena catūhi khandhehi saṅgahitattā paṭhamapaṭikkhepameva bhajati. Mahaggatārammaṇādayo kusalasadisāva.
273. அனுப்பன்னேஸு – பஞ்சஹி தா⁴தூஹீதி சக்கு²விஞ்ஞாணாதீ³ஹி. தானி ஹி ஏகந்தேன உப்பாதி³த⁴ம்மபூ⁴தானேவ, உப்பன்னகொட்டா²ஸம்பி பன ப⁴ஜந்தி. பச்சுப்பன்னாரம்மணாத³யோ பரித்தாரம்மணஸதி³ஸாவ . ஹேதுஆத³யோ ஸமுத³யஸதி³ஸாவ. ஸஹேதுகா சேவ ந ச ஹேதூபி பீதிஸஹக³தஸதி³ஸாவ. ததா² பராமாஸஸம்பயுத்தா. அனுபாதி³ன்னா அனுப்பன்னஸதி³ஸாவ. ஸேஸங் ஸப்³ப³த்த² உத்தானத்த²மேவாதி.
273. Anuppannesu – pañcahi dhātūhīti cakkhuviññāṇādīhi. Tāni hi ekantena uppādidhammabhūtāneva, uppannakoṭṭhāsampi pana bhajanti. Paccuppannārammaṇādayo parittārammaṇasadisāva . Hetuādayo samudayasadisāva. Sahetukā ceva na ca hetūpi pītisahagatasadisāva. Tathā parāmāsasampayuttā. Anupādinnā anuppannasadisāva. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³வண்ணனா.
Sampayogavippayogapadavaṇṇanā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / அபி⁴த⁴ம்மபிடக • Abhidhammapiṭaka / தா⁴துகதா²பாளி • Dhātukathāpāḷi / 6. ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³னித்³தே³ஸோ • 6. Sampayogavippayogapadaniddeso
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-மூலடீகா • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / 6. ச²ட்ட²னயோ ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³வண்ணனா • 6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
டீகா • Tīkā / அபி⁴த⁴ம்மபிடக (டீகா) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / பஞ்சபகரண-அனுடீகா • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / 6. ச²ட்ட²னயோ ஸம்பயோக³விப்பயோக³பத³வண்ணனா • 6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
