| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
੬. ਛਟ੍ਠਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦવਣ੍ਣਨਾ
6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
੨੨੮. ਇਦਾਨਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦਂ ਭਾਜੇਤੁਂ ਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੋਤਿਆਦਿ ਆਰਦ੍ਧਂ। ਤਤ੍ਥ ਯਂ ਲਬ੍ਭਤਿ ਯਞ੍ਚ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ ਤਂ ਸਬ੍ਬਂ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਗਹਿਤਂ। વਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨੇ ਪਨ ਯਂ ਨ ਲਬ੍ਭਤਿ, ਤਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤਂ। ਚਤੂਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ, ਚਤੂਹਿ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ; ਸਭਾਗੋ વਿਸਭਾਗੋਤਿ ਹਿ વਚਨਤੋ ਚਤੂਹਿ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹੇવ ਸਭਾਗਾਨਂ ਏਕਸਨ੍ਤਾਨਸ੍ਮਿਂ ਏਕਕ੍ਖਣੇ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂਯੇવ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਲਬ੍ਭਤਿ। ਰੂਪਧਮ੍ਮਾਨਂ ਪਨ ਰੂਪੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ વਾ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਸ੍ਸ ਚ ਰੂਪੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਤਥਾ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨਾਨਂ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧੇਹਿ, વਿਸਭਾਗਾ ਹਿ ਤੇ ਤੇਸਂ। ਯਥਾ ਚ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿ, ਏવਂ ਭਿਨ੍ਨਸਨ੍ਤਾਨੇਹਿ ਨਾਨਾਕ੍ਖਣਿਕੇਹਿ ਅਰੂਪਧਮ੍ਮੇਹਿਪਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਤ੍ਥਿਯੇવ। ਤੇਪਿ ਹਿ ਤੇਸਂ ਸਨ੍ਤਾਨਕ੍ਖਣવਿਸਭਾਗਤਾਯ વਿਸਭਾਗਾਯੇવ। ਅਯਂ ਪਨ વਿਸਭਾਗਤਾ ਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠੇਨ વਿਰੁਜ੍ਝਨਤੋ ਸਙ੍ਗਹਨਯੇ ਨਤ੍ਥਿ। ਗਣਨੂਪਗਮਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਸਙ੍ਗਹਟ੍ਠੋ। ਸਮ੍ਪਯੋਗਨਯੇ ਪਨ ਅਤ੍ਥਿ, ਏਕੁਪ੍ਪਾਦਤਾਦਿਲਕ੍ਖਣਞ੍ਹਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਟ੍ਠੋਤਿ। ਏવਮੇਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਏਕਧਮ੍ਮੇਨਪਿ ਸਮ੍ਪਯੋਗਲਕ੍ਖਣਂ ਨ ਯੁਜ੍ਝਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਪੁਚ੍ਛਾਯ ਸਙ੍ਗਹਂ ਕਤ੍વਾਪਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖੇਪੋ ਕਤੋ। ਯਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਯੋਗਲਕ੍ਖਣਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਯੋਗੋ ਦਸ੍ਸਿਤੋ। ਯਾਨਿ ਪਨ ਪਦਾਨਿ ਸਤ੍ਤਸੁ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਸੁ ਏਕਾਯਪਿ ਅવਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੇ ਰੂਪੇਨ ਨਿਬ੍ਬਾਨੇਨ વਾ ਮਿਸ੍ਸਕਧਮ੍ਮੇ ਦੀਪੇਨ੍ਤਿ, ਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਥਾਪਿ ਇਧ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਤੇਸਂ ਇਦਮੁਦ੍ਦਾਨਂ –
228. Idāni sampayogavippayogapadaṃ bhājetuṃ rūpakkhandhotiādi āraddhaṃ. Tattha yaṃ labbhati yañca na labbhati taṃ sabbaṃ pucchāya gahitaṃ. Vissajjane pana yaṃ na labbhati, taṃ natthīti paṭikkhittaṃ. Catūhi sampayogo, catūhi vippayogo; sabhāgo visabhāgoti hi vacanato catūhi arūpakkhandheheva sabhāgānaṃ ekasantānasmiṃ ekakkhaṇe uppannānaṃ arūpakkhandhānaṃyeva aññamaññaṃ sampayogo labbhati. Rūpadhammānaṃ pana rūpena nibbānena vā, nibbānassa ca rūpena saddhiṃ sampayogo nāma natthi. Tathā rūpanibbānānaṃ arūpakkhandhehi, visabhāgā hi te tesaṃ. Yathā ca arūpakkhandhānaṃ rūpanibbānehi, evaṃ bhinnasantānehi nānākkhaṇikehi arūpadhammehipi saddhiṃ natthiyeva. Tepi hi tesaṃ santānakkhaṇavisabhāgatāya visabhāgāyeva. Ayaṃ pana visabhāgatā saṅgahaṭṭhena virujjhanato saṅgahanaye natthi. Gaṇanūpagamattañhi saṅgahaṭṭho. Sampayoganaye pana atthi, ekuppādatādilakkhaṇañhi sampayogaṭṭhoti. Evamettha yassa ekadhammenapi sampayogalakkhaṇaṃ na yujjhati, tassa pucchāya saṅgahaṃ katvāpi natthīti paṭikkhepo kato. Yassa vippayogalakkhaṇaṃ yujjati, tassa vippayogo dassito. Yāni pana padāni sattasu viññāṇadhātūsu ekāyapi avippayutte rūpena nibbānena vā missakadhamme dīpenti, tāni sabbathāpi idha na yujjantīti na gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –
‘‘ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਂ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ, ਦੁਕ੍ਖਸਚ੍ਚਞ੍ਚ ਜੀવਿਤਂ।
‘‘Dhammāyatanaṃ dhammadhātu, dukkhasaccañca jīvitaṃ;
ਸਲ਼ਾਯਤਨਂ ਨਾਮਰੂਪਂ, ਚਤ੍ਤਾਰੋ ਚ ਮਹਾਭવਾ॥
Saḷāyatanaṃ nāmarūpaṃ, cattāro ca mahābhavā.
‘‘ਜਾਤਿਜਰਾ ਚ ਮਰਣਂ, ਤਿਕੇਸ੍વੇਕੂਨવੀਸਤਿ।
‘‘Jātijarā ca maraṇaṃ, tikesvekūnavīsati;
ਗੋਚ੍ਛਕੇਸੁ ਚ ਪਞ੍ਞਾਸ, ਅਟ੍ਠ ਚੂਲ਼ਨ੍ਤਰੇ ਪਦਾ॥
Gocchakesu ca paññāsa, aṭṭha cūḷantare padā.
‘‘ਮਹਨ੍ਤਰੇ ਪਨ੍ਨਰਸ, ਅਟ੍ਠਾਰਸ ਤਤੋ ਪਰੇ।
‘‘Mahantare pannarasa, aṭṭhārasa tato pare;
ਤੇવੀਸ ਪਦਸਤਂ ਏਤਂ, ਸਮ੍ਪਯੋਗੇ ਨ ਲਬ੍ਭਤੀ’’ਤਿ॥
Tevīsa padasataṃ etaṃ, sampayoge na labbhatī’’ti.
ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਞ੍ਹਿ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨਮਿਸ੍ਸਕਤ੍ਤਾ ਤਸ੍ਮਿਂ ਅਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਨ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ વਤ੍ਤੁਂ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨੇਤ੍ਥ વੇਦਨਾਦਯੋ વਿਞ੍ਞਾਣੇਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ, ਤਸ੍ਮਾ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿਪਿ ਨ ਸਕ੍ਕਾ વਤ੍ਤੁਂ। ਸੇਸੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥਾਪਿ ਏਤਾਨਿ ਨ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਇਧ ਨ ਗਹਿਤਾਨਿ। ਸੇਸਾਨਿ ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਿ ਯੁਜ੍ਜਨ੍ਤੀਤਿ ਤਾਨਿ ਗਹੇਤ੍વਾ ਏਕੇਕવਸੇਨ ਚ ਸਮੋਧਾਨੇਨ ਚ ਪਞ੍ਹવਿਸ੍ਸਜ੍ਜਨਂ ਕਤਂ। ਤੇਸੁ ਪਞ੍ਹੇਸੁ, ਪਠਮੇ – ਏਕੇਨਾਯਤਨੇਨਾਤਿ ਮਨਾਯਤਨੇਨ। ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਧਮ੍ਮਧਾਤੁਪਰਿਯਾਪਨ੍ਨੇਹਿ વੇਦਨਾਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ।
Dhammāyatanañhi rūpanibbānamissakattā tasmiṃ apariyāpannena viññāṇenapi na sakkā sampayuttanti vattuṃ. Yasmā panettha vedanādayo viññāṇena sampayuttā, tasmā vippayuttantipi na sakkā vattuṃ. Sesesupi eseva nayo. Evaṃ sabbatthāpi etāni na yujjantīti idha na gahitāni. Sesāni khandhādīni yujjantīti tāni gahetvā ekekavasena ca samodhānena ca pañhavissajjanaṃ kataṃ. Tesu pañhesu, paṭhame – ekenāyatanenāti manāyatanena. Kehicīti dhammāyatanadhammadhātupariyāpannehi vedanāsaññāsaṅkhārehi.
੨੨੯. ਦੁਤਿਯੇ – ਤੀਹੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਪੁਚ੍ਛਿਤਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸੇਹਿ। ਕੇਹਿਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੋ ਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰੇਹਿ। ਇਤਰੇਪਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਇਤਰੇਹਿ। ਕੇਹਿਚਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ ਰੂਪਨਿਬ੍ਬਾਨੇਹਿ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਰੂਪਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਯੋਗੇ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨਧਮ੍ਮਧਾਤੂਸੁ ਅਰੂਪਂ, ਅਰੂਪਸ੍ਸ વਿਪ੍ਪਯੋਗੇ ਰੂਪਂ ਦਟ੍ਠਬ੍ਬਂ। ਤਤਿਯਪਞ੍ਹੋ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥੋવ।
229. Dutiye – tīhīti pucchitaṃ pucchitaṃ ṭhapetvā sesehi. Kehici sampayuttoti vedanākkhandho saññāsaṅkhārehi. Itarepi attānaṃ ṭhapetvā itarehi. Kehici vippayuttoti rūpanibbānehi. Evaṃ sabbattha rūpassa vippayoge dhammāyatanadhammadhātūsu arūpaṃ, arūpassa vippayoge rūpaṃ daṭṭhabbaṃ. Tatiyapañho uttānatthova.
੨੩੧. ਚਤੁਤ੍ਥੇ – ‘ਕਤਿਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹੀ’ਤਿਆਦਿਂ ਅવਤ੍વਾ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਨਤ੍ਥੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਂ ਪਨ ਖਨ੍ਧਾਦੀਨਂਯੇવ વਸੇਨ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਪਰਤੋਪਿ ਏવਰੂਪੇਸੁ ਪਞ੍ਹੇਸੁ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਆਦਿਪਞ੍ਹਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਰੂਪਤੋ ਦਸ੍ਸੇਤ੍વਾ ਪਰਤੋ ਪਾਲ਼ਿ ਸਂਖਿਤ੍ਤਾ। ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥਯੋਜਨਾ વੇਦਿਤਬ੍ਬਾ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਨਾਤਿਪਾਕਟਾ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ, ਤਤ੍ਥ ਨਂ ਪਾਕਟਂ ਕਤ੍વਾવ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮ।
231. Catutthe – ‘katihi khandhehī’tiādiṃ avatvā sampayuttanti natthīti vuttaṃ. Taṃ pana khandhādīnaṃyeva vasena veditabbaṃ. Paratopi evarūpesu pañhesu eseva nayo. Ādipañhasmiñhi sarūpato dassetvā parato pāḷi saṃkhittā. Iminā nayena sabbattha atthayojanā veditabbā. Yattha pana nātipākaṭā bhavissati, tattha naṃ pākaṭaṃ katvāva gamissāma.
੨੩੪. ਸੋਲ਼ਸਹਿ ਧਾਤੂਹੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁ ਤਾવ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਛਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਹਿ, ਦਸਹਿ ਚ ਰੂਪਧਾਤੂਹਿ। ਸੇਸਾਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ।
234. Soḷasahi dhātūhīti cakkhuviññāṇadhātu tāva attānaṃ ṭhapetvā chahi viññāṇadhātūhi, dasahi ca rūpadhātūhi. Sesāsupi eseva nayo.
੨੩੫. ਤੀਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹੀਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸੇਹਿ। ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ। ਸਮੁਦਯਮਗ੍ਗਾਨਞ੍ਹਿ ਅਞ੍ਞਾਯ ਧਾਤੁਯਾ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਨਤ੍ਥਿ। ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨ। ਏਕੇਨਾਯਤਨੇਨਾਤਿ ਧਮ੍ਮਾਯਤਨੇਨ। ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ। ਏਤੇਸੁ ਹਿ ਤਂ ਸਚ੍ਚਦ੍વਯਂ ਕੇਹਿਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਂ।
235. Tīhikhandhehīti saṅkhārakkhandhaṃ ṭhapetvā sesehi. Ekāya dhātuyāti manoviññāṇadhātuyā. Samudayamaggānañhi aññāya dhātuyā sampayogo natthi. Ekena khandhenāti saṅkhārakkhandhena. Ekenāyatanenāti dhammāyatanena. Ekāyadhātuyāti dhammadhātuyā. Etesu hi taṃ saccadvayaṃ kehici sampayuttaṃ.
੨੩੮. ਸੁਖਿਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਦਿਪਞ੍ਹੇ – ਤੀਹੀਤਿ ਸਞ੍ਞਾਸਙ੍ਖਾਰવਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ। ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ, ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਚ। ਛਹਿ ਧਾਤੂਹੀਤਿ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁવਜ੍ਜਾਹਿ।
238. Sukhindriyādipañhe – tīhīti saññāsaṅkhāraviññāṇehi. Ekāya dhātuyāti kāyaviññāṇadhātuyā, manoviññāṇadhātuyā ca. Chahi dhātūhīti kāyaviññāṇadhātuvajjāhi.
੨੪੫. ਰੂਪਭવਪਞ੍ਹੇ – ਸਬ੍ਬੇਸਮ੍ਪਿ ਅਰੂਪਕ੍ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਅਰੂਪਾਯਤਨਾਨਞ੍ਚ ਅਤ੍ਥਿਤਾਯ ਨ ਕੇਹਿਚੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ। ਘਾਨਜਿવ੍ਹਾਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਨਂ ਪਨ ਨਤ੍ਥਿਤਾਯ ਤੀਹਿ ਧਾਤੂਹਿ વਿਪ੍ਪਯੁਤ੍ਤੋਤਿ વੁਤ੍ਤਂ।
245. Rūpabhavapañhe – sabbesampi arūpakkhandhānaṃ arūpāyatanānañca atthitāya na kehicīti vuttaṃ. Ghānajivhākāyaviññāṇadhātūnaṃ pana natthitāya tīhi dhātūhi vippayuttoti vuttaṃ.
੨੫੬. ਅਧਿਮੋਕ੍ਖਪਞ੍ਹੇ – ਦ੍વੀਹਿ ਧਾਤੂਹੀਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੂਹਿ। ਪਨ੍ਨਰਸਹੀਤਿ ਸੇਸਾਹਿ ਦਸਹਿ ਰੂਪਧਾਤੂਹਿ, ਪਞ੍ਚਹਿ ਚ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਹਿ।
256. Adhimokkhapañhe – dvīhi dhātūhīti manodhātumanoviññāṇadhātūhi. Pannarasahīti sesāhi dasahi rūpadhātūhi, pañcahi ca cakkhuviññāṇādīhi.
੨੫੭. ਕੁਸਲਪਞ੍ਹੇ – ਕੁਸਲੇਹਿ ਚਤੁਨ੍ਨਮ੍ਪਿ ਖਨ੍ਧਾਨਂ ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਸਮ੍ਪਯੋਗੋ ਪਟਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ।
257. Kusalapañhe – kusalehi catunnampi khandhānaṃ gahitattā sampayogo paṭikkhitto.
੨੫੮. વੇਦਨਾਤ੍ਤਿਕਪਞ੍ਹੇ – ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿ વੇਦਨਾਕ੍ਖਨ੍ਧੇਨੇવ। ਪਨ੍ਨਰਸਹੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁਸੋਤਘਾਨਜਿવ੍ਹਾવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਮਨੋਧਾਤੂਹਿ ਚੇવ ਰੂਪਧਾਤੂਹਿ ਚ। ਏਕਾਦਸਹੀਤਿ ਕਾਯવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੂਪਧਾਤੂਹਿ।
258. Vedanāttikapañhe – ekena khandhenāti vedanākkhandheneva. Pannarasahīti cakkhusotaghānajivhāviññāṇadhātumanodhātūhi ceva rūpadhātūhi ca. Ekādasahīti kāyaviññāṇadhātuyā saddhiṃ rūpadhātūhi.
੨੬੨. ਨੇવવਿਪਾਕਨવਿਪਾਕਧਮ੍ਮਧਮ੍ਮਪਞ੍ਹੇ – ਪਞ੍ਚਹੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਹਿ। ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਅਨੁਪਾਦਾਨਿਯਪਞ੍ਹੇ – ਛਹੀਤਿ ਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁવਜ੍ਜਾਹਿ। ਸવਿਤਕ੍ਕਸવਿਚਾਰਪਞ੍ਹੇ – ਪਨ੍ਨਰਸਹੀਤਿ ਪਞ੍ਚਹਿ વਿਞ੍ਞਾਣੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਰੂਪਧਾਤੂਹਿ। ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਪਞ੍ਹੇ – ਏਕੇਨ ਖਨ੍ਧੇਨਾਤਿਆਦਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧવਸੇਨੇવ વੇਦਿਤਬ੍ਬਂ। ਦੁਤਿਯਜ੍ਝਾਨવਿਚਾਰਞ੍ਹਿ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾ ਅવਿਤਕ੍ਕવਿਚਾਰਮਤ੍ਤਾ ਨਾਮ। ਪੀਤਿਂ ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੇਸਾ ਪੀਤਿਸਹਗਤਾ। ਤਤ੍ਥ વਿਚਾਰੋ વਿਚਾਰੇਨ, ਪੀਤਿ ਚ ਪੀਤਿਯਾ ਨ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾਤਿ ਸਙ੍ਖਾਰਕ੍ਖਨ੍ਧਧਮ੍ਮਾਯਤਨਧਮ੍ਮਧਾਤੂਸੁ ਕੇਹਿਚਿ ਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ ਨਾਮ। ਸੋਲ਼ਸਹੀਤਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਮਨੋવਿਞ੍ਞਾਣਧਾਤੁવਜ੍ਜਾਹੇવ। ਅવਿਤਕ੍ਕਅવਿਚਾਰਪਞ੍ਹੇ – ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਮਨੋਧਾਤੁਯਾ। ਸੁਖਸਹਗਤਾ ਉਪੇਕ੍ਖਾਸਹਗਤਾ ਚ વੇਦਨਾਤ੍ਤਿਕੇ વੁਤ੍ਤਾવ। ਦਸ੍ਸਨੇਨਪਹਾਤਬ੍ਬਾਦਯੋ ਕੁਸਲਸਦਿਸਾવ।
262. Nevavipākanavipākadhammadhammapañhe – pañcahīti cakkhuviññāṇādīhi. Anupādinnaanupādāniyapañhe – chahīti manoviññāṇadhātuvajjāhi. Savitakkasavicārapañhe – pannarasahīti pañcahi viññāṇehi saddhiṃ rūpadhātūhi. Avitakkavicāramattapañhe – ekena khandhenātiādi saṅkhārakkhandhavaseneva veditabbaṃ. Dutiyajjhānavicārañhi ṭhapetvā sesā avitakkavicāramattā nāma. Pītiṃ ṭhapetvā sesā pītisahagatā. Tattha vicāro vicārena, pīti ca pītiyā na sampayuttāti saṅkhārakkhandhadhammāyatanadhammadhātūsu kehici sampayuttā nāma. Soḷasahīti dhammadhātumanoviññāṇadhātuvajjāheva. Avitakkaavicārapañhe – ekāya dhātuyāti manodhātuyā. Sukhasahagatā upekkhāsahagatā ca vedanāttike vuttāva. Dassanenapahātabbādayo kusalasadisāva.
੨੭੧. ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਂ વਿਪਾਕਧਮ੍ਮਸਦਿਸਂ। ਏਕਾਯ ਧਾਤੁਯਾਤਿ ਧਮ੍ਮਧਾਤੁਯਾ। ਕੇਹਿਚੀਤਿ ਯੇ ਤਤ੍ਥ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਤੇਹਿ। ਧਮ੍ਮਧਾਤੁ ਪਨ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਾਨਂ ਛਨ੍ਨਂ ਚਿਤ੍ਤੁਪ੍ਪਾਦਾਨਂ વਸੇਨ ਚਤੂਹਿ ਖਨ੍ਧੇਹਿ ਸਙ੍ਗਹਿਤਤ੍ਤਾ ਪਠਮਪਟਿਕ੍ਖੇਪਮੇવ ਭਜਤਿ। ਮਹਗ੍ਗਤਾਰਮ੍ਮਣਾਦਯੋ ਕੁਸਲਸਦਿਸਾવ।
271. Parittārammaṇaṃ vipākadhammasadisaṃ. Ekāya dhātuyāti dhammadhātuyā. Kehicīti ye tattha parittārammaṇā na honti, tehi. Dhammadhātu pana parittārammaṇānaṃ channaṃ cittuppādānaṃ vasena catūhi khandhehi saṅgahitattā paṭhamapaṭikkhepameva bhajati. Mahaggatārammaṇādayo kusalasadisāva.
੨੭੩. ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨੇਸੁ – ਪਞ੍ਚਹਿ ਧਾਤੂਹੀਤਿ ਚਕ੍ਖੁવਿਞ੍ਞਾਣਾਦੀਹਿ। ਤਾਨਿ ਹਿ ਏਕਨ੍ਤੇਨ ਉਪ੍ਪਾਦਿਧਮ੍ਮਭੂਤਾਨੇવ, ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਕੋਟ੍ਠਾਸਮ੍ਪਿ ਪਨ ਭਜਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਚੁਪ੍ਪਨ੍ਨਾਰਮ੍ਮਣਾਦਯੋ ਪਰਿਤ੍ਤਾਰਮ੍ਮਣਸਦਿਸਾવ । ਹੇਤੁਆਦਯੋ ਸਮੁਦਯਸਦਿਸਾવ। ਸਹੇਤੁਕਾ ਚੇવ ਨ ਚ ਹੇਤੂਪਿ ਪੀਤਿਸਹਗਤਸਦਿਸਾવ। ਤਥਾ ਪਰਾਮਾਸਸਮ੍ਪਯੁਤ੍ਤਾ। ਅਨੁਪਾਦਿਨ੍ਨਾ ਅਨੁਪ੍ਪਨ੍ਨਸਦਿਸਾવ। ਸੇਸਂ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਤ੍ਥਮੇવਾਤਿ।
273. Anuppannesu – pañcahi dhātūhīti cakkhuviññāṇādīhi. Tāni hi ekantena uppādidhammabhūtāneva, uppannakoṭṭhāsampi pana bhajanti. Paccuppannārammaṇādayo parittārammaṇasadisāva . Hetuādayo samudayasadisāva. Sahetukā ceva na ca hetūpi pītisahagatasadisāva. Tathā parāmāsasampayuttā. Anupādinnā anuppannasadisāva. Sesaṃ sabbattha uttānatthamevāti.
ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦવਣ੍ਣਨਾ।
Sampayogavippayogapadavaṇṇanā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ • Abhidhammapiṭaka / ਧਾਤੁਕਥਾਪਾਲ਼ਿ • Dhātukathāpāḷi / ੬. ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦਨਿਦ੍ਦੇਸੋ • 6. Sampayogavippayogapadaniddeso
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਮੂਲਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ੬. ਛਟ੍ਠਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / ਅਭਿਧਮ੍ਮਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ਪਞ੍ਚਪਕਰਣ-ਅਨੁਟੀਕਾ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ੬. ਛਟ੍ਠਨਯੋ ਸਮ੍ਪਯੋਗવਿਪ੍ਪਯੋਗਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 6. Chaṭṭhanayo sampayogavippayogapadavaṇṇanā
