๑-๑๐. จิตกปูชกเตฺถรอปทานาทิวณฺณนา

1-10. Citakapūjakattheraapadānādivaṇṇanā

๑-๒. ติํสติเม วเคฺค ปฐมาปทาเน อาหุติํ ยิฎฺฐุกาโมหนฺติ ปูชาสกฺการํ กาเรตุกาโม อหํฯ นานาปุปฺผํ สมานยินฺติ นานา อเนกวิธํ จมฺปกสลลาทิปุปฺผํ สํ สุฎฺฐุ อานยิํ, ราสิํ อกาสินฺติ อโตฺถฯ สิขิโน โลกพนฺธุโนติ สกลโลกตฺตยพนฺธุสฺส ญาตกสฺส สิขิสฺส ภควโต ปรินิพฺพุตสฺส จิตกํ อาฬาหนจิตกํ ทารุราสิํ ชลนฺตํ อาทิตฺตํ ทิสฺวา ตญฺจ มยา ราสีกตํ ปุปฺผํ โอกิริํ ปูเชสินฺติ อโตฺถฯ

1-2. Tiṃsatime vagge paṭhamāpadāne āhutiṃ yiṭṭhukāmohanti pūjāsakkāraṃ kāretukāmo ahaṃ. Nānāpupphaṃ samānayinti nānā anekavidhaṃ campakasalalādipupphaṃ saṃ suṭṭhu ānayiṃ, rāsiṃ akāsinti attho. Sikhino lokabandhunoti sakalalokattayabandhussa ñātakassa sikhissa bhagavato parinibbutassa citakaṃ āḷāhanacitakaṃ dārurāsiṃ jalantaṃ ādittaṃ disvā tañca mayā rāsīkataṃ pupphaṃ okiriṃ pūjesinti attho.

๖-๗. ทุติยาปทาเน อชินุตฺตรวาสโนติ อชินมิคจมฺมํ อุตฺตราสงฺคํ กตฺวา นิวาสิโน อจฺฉาทโนติ อโตฺถฯ อภิญฺญา ปญฺจ นิพฺพตฺตาติ อิทฺธิวิธาทโย ปญฺจ อภิญฺญาโย ปญฺจ ญาณานิ นิพฺพตฺตา อุปฺปาทิตา นิปฺผาทิตาฯ จนฺทสฺส ปริมชฺชโกติ จนฺทมณฺฑลสฺส สมนฺตโต มชฺชโก, ผุโฎฺฐ อโหสินฺติ อโตฺถฯ วิปสฺสิํ โลกปโชฺชตนฺติ สกลโลกตฺตเย ปทีปสทิสํ วิปสฺสิํ ภควนฺตํ มม สนฺติกํ อภิคตํ วิเสเสน สมฺปตฺตํ อาคตํฯ ทิสฺวา ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผานีติ เทวโลกโต ปาริจฺฉตฺตกปุปฺผานิ อาหริตฺวา วิปสฺสิสฺส สตฺถุโน มตฺถเก ฉตฺตากาเรน อหํ ธาเรสินฺติ อโตฺถฯ

6-7. Dutiyāpadāne ajinuttaravāsanoti ajinamigacammaṃ uttarāsaṅgaṃ katvā nivāsino acchādanoti attho. Abhiññā pañca nibbattāti iddhividhādayo pañca abhiññāyo pañca ñāṇāni nibbattā uppāditā nipphāditā. Candassa parimajjakoti candamaṇḍalassa samantato majjako, phuṭṭho ahosinti attho. Vipassiṃ lokapajjotanti sakalalokattaye padīpasadisaṃ vipassiṃ bhagavantaṃ mama santikaṃ abhigataṃ visesena sampattaṃ āgataṃ. Disvā pāricchattakapupphānīti devalokato pāricchattakapupphāni āharitvā vipassissa satthuno matthake chattākārena ahaṃ dhāresinti attho.

๑๑-๑๓. ตติยาปทาเน ปุโตฺต มม ปพฺพชิโตติ มยฺหํ ปุโตฺต สทฺธาย ปพฺพชิโตฯ กาสายวสโน ตทาติ ตสฺมิํ ปพฺพชิตกาเล กาสายนิวโตฺถ , น พาหิรกปพฺพชฺชาย ปพฺพชิโตติ อโตฺถฯ โส จ พุทฺธตฺตํ สมฺปโตฺตติ โส มยฺหํ ปุโตฺต จตูสุ พุเทฺธสุ สาวกพุทฺธภาวํ สํ สุฎฺฐุ ปโตฺต, อรหตฺตํ ปโตฺตติ อโตฺถฯ นิพฺพุโต โลกปูชิโตติ สกลโลเกหิ กตสกฺกาโร ขนฺธปรินิพฺพาเนน ปรินิพฺพุโตติ อโตฺถฯ วิจินโนฺต สกํ ปุตฺตนฺติ อหํ ตสฺส คตเทสํ ปุจฺฉิตฺวา สกํ ปุตฺตํ วิจินโนฺต ปจฺฉโต อคมํ, อนุคโต อสฺมีติ อโตฺถฯ นิพฺพุตสฺส มหนฺตสฺสาติ มหเนฺตหิ สีลกฺขนฺธาทีหิ ยุตฺตตฺตา มหนฺตสฺส ตสฺส มม ปุตฺตสฺส อรหโต อาทหนฎฺฐาเน จิตกํ จิตกฎฺฐานํ อหํ อคมาสินฺติ อโตฺถฯ ปคฺคยฺห อญฺชลิํ ตตฺถาติ ตสฺมิํ อาทหนฎฺฐาเน อญฺชลิํ ทสงฺคุลิสโมธานํ ปคฺคเหตฺวา สิรสิ กตฺวา อหํ จิตกํ ทหนทารุราสิํ วนฺทิตฺวา ปณามํ กตฺวา เสตจฺฉตฺตญฺจ ปคฺคยฺหาติ น เกวลเมว วนฺทิตฺวา ธวลจฺฉตฺตญฺจ ปคฺคยฺห อุกฺขิปิตฺวา อหํ อาโรเปสิํ ปติฎฺฐเปสินฺติ อโตฺถฯ

11-13. Tatiyāpadāne putto mama pabbajitoti mayhaṃ putto saddhāya pabbajito. Kāsāyavasano tadāti tasmiṃ pabbajitakāle kāsāyanivattho , na bāhirakapabbajjāya pabbajitoti attho. Soca buddhattaṃ sampattoti so mayhaṃ putto catūsu buddhesu sāvakabuddhabhāvaṃ saṃ suṭṭhu patto, arahattaṃ pattoti attho. Nibbuto lokapūjitoti sakalalokehi katasakkāro khandhaparinibbānena parinibbutoti attho. Vicinanto sakaṃ puttanti ahaṃ tassa gatadesaṃ pucchitvā sakaṃ puttaṃ vicinanto pacchato agamaṃ, anugato asmīti attho. Nibbutassa mahantassāti mahantehi sīlakkhandhādīhi yuttattā mahantassa tassa mama puttassa arahato ādahanaṭṭhāne citakaṃ citakaṭṭhānaṃ ahaṃ agamāsinti attho. Paggayha añjaliṃ tatthāti tasmiṃ ādahanaṭṭhāne añjaliṃ dasaṅgulisamodhānaṃ paggahetvā sirasi katvā ahaṃ citakaṃ dahanadārurāsiṃ vanditvā paṇāmaṃ katvā setacchattañca paggayhāti na kevalameva vanditvā dhavalacchattañca paggayha ukkhipitvā ahaṃ āropesiṃ patiṭṭhapesinti attho.

๑๗-๑๘. จตุตฺถาปทาเน อนุคฺคตมฺหิ อาทิเจฺจติ สูริเย อนุคฺคเต อนุฎฺฐิเต ปจฺจูสกาเลติ อโตฺถฯ ปสาโท วิปุโล อหูติ โรคปีฬิตสฺส มยฺหํ จิตฺตปฺปสาโท วิปุโล อติเรโก พุทฺธานุสฺสรเณน อหุ อโหสิฯ มเหสิโน พุทฺธเสฎฺฐสฺส โลกมฺหิ ปาตุภาโว ปากฎภาโว อโหสีติ สมฺพโนฺธฯ โฆสมโสฺสสหํ ตตฺถาติ ตสฺมิํ ปาตุภาเว สติ ‘‘อหํ คิลาโน พุโทฺธ อุปฺปโนฺน’’ติ โฆสํ อโสฺสสิํฯ น จ ปสฺสามิ ตํ ชินนฺติ ตํ ชิตปญฺจมารํ สมฺมาสมฺพุทฺธํ น ปสฺสามิ, พาฬฺหคิลานตฺตา คนฺตฺวา ปสฺสิตุํ น สโกฺกมีติ อโตฺถฯ มรณญฺจ อนุปฺปโตฺตติ มรณาสนฺนกาลํ อนุปฺปโตฺต, อาสนฺนมรโณ หุตฺวาติ อโตฺถฯ พุทฺธสญฺญมนุสฺสรินฺติ พุโทฺธตินามํ อนุสฺสริํ, พุทฺธารมฺมณํ มนสิ อกาสินฺติ อโตฺถฯ

17-18. Catutthāpadāne anuggatamhi ādicceti sūriye anuggate anuṭṭhite paccūsakāleti attho. Pasādo vipulo ahūti rogapīḷitassa mayhaṃ cittappasādo vipulo atireko buddhānussaraṇena ahu ahosi. Mahesino buddhaseṭṭhassa lokamhi pātubhāvo pākaṭabhāvo ahosīti sambandho. Ghosamassosahaṃ tatthāti tasmiṃ pātubhāve sati ‘‘ahaṃ gilāno buddho uppanno’’ti ghosaṃ assosiṃ. Na ca passāmi taṃ jinanti taṃ jitapañcamāraṃ sammāsambuddhaṃ na passāmi, bāḷhagilānattā gantvā passituṃ na sakkomīti attho. Maraṇañca anuppattoti maraṇāsannakālaṃ anuppatto, āsannamaraṇo hutvāti attho. Buddhasaññamanussarinti buddhotināmaṃ anussariṃ, buddhārammaṇaṃ manasi akāsinti attho.

๒๑-๒๓. ปญฺจมาปทาเน อารามทฺวารา นิกฺขมฺมาติ อารามทฺวารโต สงฺฆสฺส นิกฺขมนทฺวารมเคฺคหิ อโตฺถฯ โคสีสํ สนฺถตํ มยาติ ตสฺมิํ นิกฺขมนทฺวารมเคฺค ‘‘ภควโต ภิกฺขุสงฺฆสฺส จ ปาทา มา กทฺทมํ อกฺกมนฺตู’’ติ อกฺกมนตฺถาย โคสีสฎฺฐิํ มยา สนฺถริตนฺติ อโตฺถฯ อนุโภมิ สกํ กมฺมนฺติ อตฺตโน โคสีสอตฺถรณกมฺมสฺส พเลน อาชานียา วาตชวา สินฺธวา สีฆวาหนาทีนิ วิปากผลานิ อนุโภมีติ อโตฺถฯ อโห การํ ปรมการนฺติ สุเขเตฺต สเงฺฆ มยา สุฎฺฐุ กตํ การํ อปฺปกมฺปิ กิจฺจํ มหปฺผลทานโต ปรมการํ อุตฺตมกิจฺจํ อโห วิมฺหยนฺติ อโตฺถฯ ยถา ติณโทสาทิวิรหิเตสุ เขเตฺตสุ วปฺปิตํ สาลิพีชํ มหปฺผลํ เทติ, เอวเมว ราคโทสาทิโทสรหิเต ปริสุทฺธกายวจีสมาจาเร สงฺฆเขเตฺต โคสีสอตฺถรณกมฺมํ มยา กตํ, อิทํ มหปฺผลํ เทตีติ วุตฺตํ โหติฯ น อญฺญํ กลมคฺฆตีติ อญฺญํ พาหิรสาสเน กตํ กมฺมํ สเงฺฆ กตสฺส การสฺส ปูชาสกฺการสฺส กลํ โสฬสิํ กลํ โกฎฺฐาสํ น อคฺฆตีติ สมฺพโนฺธฯ

21-23. Pañcamāpadāne ārāmadvārā nikkhammāti ārāmadvārato saṅghassa nikkhamanadvāramaggehi attho. Gosīsaṃ santhataṃ mayāti tasmiṃ nikkhamanadvāramagge ‘‘bhagavato bhikkhusaṅghassa ca pādā mā kaddamaṃ akkamantū’’ti akkamanatthāya gosīsaṭṭhiṃ mayā santharitanti attho. Anubhomi sakaṃ kammanti attano gosīsaattharaṇakammassa balena ājānīyā vātajavā sindhavā sīghavāhanādīni vipākaphalāni anubhomīti attho. Ahokāraṃ paramakāranti sukhette saṅghe mayā suṭṭhu kataṃ kāraṃ appakampi kiccaṃ mahapphaladānato paramakāraṃ uttamakiccaṃ aho vimhayanti attho. Yathā tiṇadosādivirahitesu khettesu vappitaṃ sālibījaṃ mahapphalaṃ deti, evameva rāgadosādidosarahite parisuddhakāyavacīsamācāre saṅghakhette gosīsaattharaṇakammaṃ mayā kataṃ, idaṃ mahapphalaṃ detīti vuttaṃ hoti. Na aññaṃ kalamagghatīti aññaṃ bāhirasāsane kataṃ kammaṃ saṅghe katassa kārassa pūjāsakkārassa kalaṃ soḷasiṃ kalaṃ koṭṭhāsaṃ na agghatīti sambandho.

ฉฎฺฐสตฺตมฎฺฐมนวมทสมาปทานานิ อุตฺตานาเนวาติฯ

Chaṭṭhasattamaṭṭhamanavamadasamāpadānāni uttānānevāti.

ติํสติมวคฺควณฺณนา สมตฺตาฯ

Tiṃsatimavaggavaṇṇanā samattā.

Next: ๓๑. ปทุมเกสรวโคฺค • 31. Padumakesaravaggo

© 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea^® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
Contact