| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / विमानवत्थु-अट्ठकथा • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
७. सुनिक्खित्तविमानवग्गो
7. Sunikkhittavimānavaggo
१. चित्तलताविमानवण्णना
1. Cittalatāvimānavaṇṇanā
यथा वनं चित्तलतं पभासतीति चित्तलताविमानं। तस्स का उप्पत्ति? भगवा सावत्थियं विहरति जेतवने। तेन समयेन सावत्थियं अञ्ञतरो उपासको दलिद्दो अप्पभोगो परेसं कम्मं कत्वा जीवति। सो सद्धो पसन्नो जिण्णे वुड्ढे मातापितरो पोसेन्तो ‘‘इत्थियो नाम पतिकुले ठिता इस्सरियं करोन्ति, सस्सुससुरानं मनापचारिनियो दुल्लभा’’ति मातापितूनं चित्तदुक्खं परिहरन्तो दारपरिग्गहं अकत्वा सयमेव ने उपट्ठहति, सीलानि रक्खति, उपोसथं उपवसति , यथाविभवं दानानि देति। सो अपरभागे कालं कत्वा तावतिंसेसु द्वादसयोजनिके विमाने निब्बत्ति। तं आयस्मा महामोग्गल्लानो हेट्ठा वुत्तनयेन गन्त्वा कतकम्मं इमाहि गाथाहि पटिपुच्छि –
Yathāvanaṃ cittalataṃ pabhāsatīti cittalatāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthiyaṃ aññataro upāsako daliddo appabhogo paresaṃ kammaṃ katvā jīvati. So saddho pasanno jiṇṇe vuḍḍhe mātāpitaro posento ‘‘itthiyo nāma patikule ṭhitā issariyaṃ karonti, sassusasurānaṃ manāpacāriniyo dullabhā’’ti mātāpitūnaṃ cittadukkhaṃ pariharanto dārapariggahaṃ akatvā sayameva ne upaṭṭhahati, sīlāni rakkhati, uposathaṃ upavasati , yathāvibhavaṃ dānāni deti. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike vimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayena gantvā katakammaṃ imāhi gāthāhi paṭipucchi –
१११४.
1114.
‘‘यथा वनं चित्तलतं पभासति, उय्यानसेट्ठं तिदसानमुत्तमं।
‘‘Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati, uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ;
तथूपमं तुय्हमिदं विमानं, ओभासयं तिट्ठति अन्तलिक्खे॥
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ, obhāsayaṃ tiṭṭhati antalikkhe.
१११५.
1115.
‘‘देविद्धिपत्तोसि महानुभावो…पे॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
वण्णो च ते सब्बदिसा पभासती’’ति॥
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
१११६.
1116.
‘‘सो देवपुत्तो अत्तमनो…पे॰… यस्स कम्मस्सिदं फलं’’॥
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
१११७.
1117.
‘‘अहं मनुस्सेसु मनुस्सभूतो, दलिद्दो अताणो कपणो कम्मकरो अहोसिं।
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, daliddo atāṇo kapaṇo kammakaro ahosiṃ;
जिण्णे च मातापितरो अभारिं, पिया च मे सीलवन्तो अहेसुं।
Jiṇṇe ca mātāpitaro abhāriṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
अन्नञ्च पानञ्च पसन्नचित्तो, सक्कच्च दानं विपुलं अदासिं॥
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
१११८.
1118.
‘‘तेन मेतादिसो वण्णो…पे॰…वण्णो च मे सब्बदिसा पभासती’’ति॥ –
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
सोपि तस्स ब्याकासि। सेसं वुत्तनयमेव।
Sopi tassa byākāsi. Sesaṃ vuttanayameva.
चित्तलताविमानवण्णना निट्ठिता।
Cittalatāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
तिपिटक (मूल) • Tipiṭaka (Mūla) / सुत्तपिटक • Suttapiṭaka / खुद्दकनिकाय • Khuddakanikāya / विमानवत्थुपाळि • Vimānavatthupāḷi / १. चित्तलताविमानवत्थु • 1. Cittalatāvimānavatthu
