Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / വിമാനവത്ഥു-അട്ഠകഥാ • Vimānavatthu-aṭṭhakathā |
൭. സുനിക്ഖിത്തവിമാനവഗ്ഗോ
7. Sunikkhittavimānavaggo
൧. ചിത്തലതാവിമാനവണ്ണനാ
1. Cittalatāvimānavaṇṇanā
യഥാ വനം ചിത്തലതം പഭാസതീതി ചിത്തലതാവിമാനം. തസ്സ കാ ഉപ്പത്തി? ഭഗവാ സാവത്ഥിയം വിഹരതി ജേതവനേ. തേന സമയേന സാവത്ഥിയം അഞ്ഞതരോ ഉപാസകോ ദലിദ്ദോ അപ്പഭോഗോ പരേസം കമ്മം കത്വാ ജീവതി. സോ സദ്ധോ പസന്നോ ജിണ്ണേ വുഡ്ഢേ മാതാപിതരോ പോസേന്തോ ‘‘ഇത്ഥിയോ നാമ പതികുലേ ഠിതാ ഇസ്സരിയം കരോന്തി, സസ്സുസസുരാനം മനാപചാരിനിയോ ദുല്ലഭാ’’തി മാതാപിതൂനം ചിത്തദുക്ഖം പരിഹരന്തോ ദാരപരിഗ്ഗഹം അകത്വാ സയമേവ നേ ഉപട്ഠഹതി, സീലാനി രക്ഖതി, ഉപോസഥം ഉപവസതി , യഥാവിഭവം ദാനാനി ദേതി. സോ അപരഭാഗേ കാലം കത്വാ താവതിംസേസു ദ്വാദസയോജനികേ വിമാനേ നിബ്ബത്തി. തം ആയസ്മാ മഹാമോഗ്ഗല്ലാനോ ഹേട്ഠാ വുത്തനയേന ഗന്ത്വാ കതകമ്മം ഇമാഹി ഗാഥാഹി പടിപുച്ഛി –
Yathāvanaṃ cittalataṃ pabhāsatīti cittalatāvimānaṃ. Tassa kā uppatti? Bhagavā sāvatthiyaṃ viharati jetavane. Tena samayena sāvatthiyaṃ aññataro upāsako daliddo appabhogo paresaṃ kammaṃ katvā jīvati. So saddho pasanno jiṇṇe vuḍḍhe mātāpitaro posento ‘‘itthiyo nāma patikule ṭhitā issariyaṃ karonti, sassusasurānaṃ manāpacāriniyo dullabhā’’ti mātāpitūnaṃ cittadukkhaṃ pariharanto dārapariggahaṃ akatvā sayameva ne upaṭṭhahati, sīlāni rakkhati, uposathaṃ upavasati , yathāvibhavaṃ dānāni deti. So aparabhāge kālaṃ katvā tāvatiṃsesu dvādasayojanike vimāne nibbatti. Taṃ āyasmā mahāmoggallāno heṭṭhā vuttanayena gantvā katakammaṃ imāhi gāthāhi paṭipucchi –
൧൧൧൪.
1114.
‘‘യഥാ വനം ചിത്തലതം പഭാസതി, ഉയ്യാനസേട്ഠം തിദസാനമുത്തമം;
‘‘Yathā vanaṃ cittalataṃ pabhāsati, uyyānaseṭṭhaṃ tidasānamuttamaṃ;
തഥൂപമം തുയ്ഹമിദം വിമാനം, ഓഭാസയം തിട്ഠതി അന്തലിക്ഖേ.
Tathūpamaṃ tuyhamidaṃ vimānaṃ, obhāsayaṃ tiṭṭhati antalikkhe.
൧൧൧൫.
1115.
‘‘ദേവിദ്ധിപത്തോസി മഹാനുഭാവോ…പേ॰…
‘‘Deviddhipattosi mahānubhāvo…pe…
വണ്ണോ ച തേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി.
Vaṇṇo ca te sabbadisā pabhāsatī’’ti.
൧൧൧൬.
1116.
‘‘സോ ദേവപുത്തോ അത്തമനോ…പേ॰… യസ്സ കമ്മസ്സിദം ഫലം’’.
‘‘So devaputto attamano…pe… yassa kammassidaṃ phalaṃ’’.
൧൧൧൭.
1117.
‘‘അഹം മനുസ്സേസു മനുസ്സഭൂതോ, ദലിദ്ദോ അതാണോ കപണോ കമ്മകരോ അഹോസിം;
‘‘Ahaṃ manussesu manussabhūto, daliddo atāṇo kapaṇo kammakaro ahosiṃ;
ജിണ്ണേ ച മാതാപിതരോ അഭാരിം, പിയാ ച മേ സീലവന്തോ അഹേസും;
Jiṇṇe ca mātāpitaro abhāriṃ, piyā ca me sīlavanto ahesuṃ;
അന്നഞ്ച പാനഞ്ച പസന്നചിത്തോ, സക്കച്ച ദാനം വിപുലം അദാസിം.
Annañca pānañca pasannacitto, sakkacca dānaṃ vipulaṃ adāsiṃ.
൧൧൧൮.
1118.
‘‘തേന മേതാദിസോ വണ്ണോ…പേ॰…വണ്ണോ ച മേ സബ്ബദിസാ പഭാസതീ’’തി. –
‘‘Tena metādiso vaṇṇo…pe…vaṇṇo ca me sabbadisā pabhāsatī’’ti. –
സോപി തസ്സ ബ്യാകാസി. സേസം വുത്തനയമേവ.
Sopi tassa byākāsi. Sesaṃ vuttanayameva.
ചിത്തലതാവിമാനവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Cittalatāvimānavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / വിമാനവത്ഥുപാളി • Vimānavatthupāḷi / ൧. ചിത്തലതാവിമാനവത്ഥു • 1. Cittalatāvimānavatthu