| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
๓๓๕. อิทานิ จิตฺตฎฺฐิติกถา นาม โหติฯ ตตฺถ เยสํ สมาปตฺติจิตฺตเญฺจว ภวงฺคจิตฺตญฺจ อนุปฺปพเนฺธน ปวตฺตมานํ ทิสฺวา ‘‘เอกเมว จิตฺตํ จิรํ ติฎฺฐตี’’ติ ลทฺธิ เสยฺยถาปิ เอตรหิ เหฎฺฐา วุตฺตปฺปเภทานํ อนฺธกานํ, ตํลทฺธิวิโสธนตฺถํ เอกํ, จิตฺตํ ทิวสํ ติฎฺฐตีติ ปุจฺฉา สกวาทิสฺส, ปฎิญฺญา ปรวาทิสฺสฯ อุปฑฺฒทิวโส อุปฺปาทกฺขโณติ เอตฺถ ฐิติกฺขณํ อนามสิตฺวา ‘‘อนิจฺจา วต สงฺขารา, อุปฺปาทวยธมฺมิโน’’ติ (สํ. นิ. ๑.๑๘๖; ๒.๑๔๓) เทสนานเยน อุปฺปาทวยวเสเนว ปุจฺฉา กตาฯ
335. Idāni cittaṭṭhitikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ samāpatticittañceva bhavaṅgacittañca anuppabandhena pavattamānaṃ disvā ‘‘ekameva cittaṃ ciraṃ tiṭṭhatī’’ti laddhi seyyathāpi etarahi heṭṭhā vuttappabhedānaṃ andhakānaṃ, taṃladdhivisodhanatthaṃ ekaṃ, cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti pucchā sakavādissa, paṭiññā paravādissa. Upaḍḍhadivaso uppādakkhaṇoti ettha ṭhitikkhaṇaṃ anāmasitvā ‘‘aniccā vata saṅkhārā, uppādavayadhammino’’ti (saṃ. ni. 1.186; 2.143) desanānayena uppādavayavaseneva pucchā katā.
เต ธมฺมา จิเตฺตน ลหุปริวตฺตาติ ปุโฎฺฐ จิตฺตโต ลหุตรปริวตฺติโน ธเมฺม อปสฺสโนฺต ปฎิกฺขิปติฯ ทุติยํ ปุโฎฺฐ ยสฺส จิตฺตสฺส ทีฆฎฺฐิติํ อิจฺฉติ, ตํ สนฺธาย ปฎิชานาติฯ ยาวตายุกํ ติฎฺฐตีติ ปเญฺห ‘‘จุลฺลาสีติสหสฺสานิ, กปฺปา ติฎฺฐนฺติ เย มรู’’ติอาทิวจนวเสน (มหานิ. ๑๐) อารุปฺปโต อญฺญตฺร ปฎิกฺขิปติ, อารุเปฺป ปฎิชานาติฯ มุหุตฺตํ มุหุตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ ปเญฺห ปรวาทิสฺส ‘‘อุปฺปาทวยธมฺมิโน’’ติอาทิสุตฺตวิโรธภเยน ปฎิชานาติฯ ฐิติํ ปนสฺส ลทฺธิวเสน อิจฺฉติฯ เสสเมตฺถ อุตฺตานตฺถเมวาติฯ
Te dhammā cittena lahuparivattāti puṭṭho cittato lahutaraparivattino dhamme apassanto paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yassa cittassa dīghaṭṭhitiṃ icchati, taṃ sandhāya paṭijānāti. Yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti pañhe ‘‘cullāsītisahassāni, kappā tiṭṭhanti ye marū’’tiādivacanavasena (mahāni. 10) āruppato aññatra paṭikkhipati, āruppe paṭijānāti. Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañhe paravādissa ‘‘uppādavayadhammino’’tiādisuttavirodhabhayena paṭijānāti. Ṭhitiṃ panassa laddhivasena icchati. Sesamettha uttānatthamevāti.
จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนาฯ
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๖) ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถา • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
