| Library / Tipiṭaka / ติปิฎก • Tipiṭaka / ปญฺจปกรณ-อนุฎีกา • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā |
๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
๓๓๕. เอวนฺติ ‘‘เอกจิตฺตํ ยาวตายุกํ ติฎฺฐตี’’ติ วุตฺตากาเรนฯ อญฺญตฺถาติ อรูปภวโต อญฺญสฺมิํฯ เอเตนาติ ‘‘เอกเมว จิตฺตํ อารุเปฺป ติฎฺฐติ , ยาวตายุกํ ติฎฺฐตี’’ติ เอวํวาทินา ทุติยาปิ อฑฺฒกถา ปสฺสิตพฺพา ปฐมกถาย จิรกาลาวฎฺฐานวจนสฺส อญฺญทตฺถุ ภาววิภาวนโตติ อธิปฺปาโยฯ ปุริมายาติ ‘‘ยาวตายุกํ ติฎฺฐตี’’ติ ปญฺหโต ปุริมายฯ ตตฺถ หิ ‘‘วสฺสสตํ ติฎฺฐตี’’ติ ปุจฺฉาย ‘‘อามนฺตา’’ติ อนุญฺญา กตา, ปจฺฉิมายํ ปน ‘‘มนุสฺสานํ เอกํ จิตฺตํ ยาวตายุกํ ติฎฺฐตี’’ติ ‘‘น เหวํ วตฺตเพฺพ’’ติ ปฎิเกฺขโป กโตฯ อวิโรโธ วิภาเวตโพฺพ, ยโต ตเตฺถว อนุญฺญา กตา, น ปจฺฉาติ อธิปฺปาโย ฯ วสฺสสตาทีติ จ อาทิ-สเทฺทน น เกวลํ ‘‘เทฺว วสฺสสตานี’’ติ เอวมาทิเยว สงฺคหิตํ, อถ โข ‘‘เอกํ จิตฺตํ ทิวสํ ติฎฺฐตี’’ติ เอวมาทิปีติ ทฎฺฐพฺพํฯ ‘‘มุหุตฺตํ มุหุตฺตํ อุปฺปชฺชตีติ ปโญฺห สกวาทินา ปุจฺฉิโต วิย วุโตฺต’’ติ อิทํ วิจาเรตพฺพํฯ ‘‘มุหุตฺตํ มุหุตฺตํ อุปฺปชฺชตี’’ติ ปโญฺห ปรวาทิสฺสฯ ‘‘อุปฺปาทวยธมฺมิโน’’ติอาทิสุตฺตตฺถวเสน ปฎิญฺญา สกวาทิสฺสาติ หิ วุตฺตํฯ
335. Evanti ‘‘ekacittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti vuttākārena. Aññatthāti arūpabhavato aññasmiṃ. Etenāti ‘‘ekameva cittaṃ āruppe tiṭṭhati , yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti evaṃvādinā dutiyāpi aḍḍhakathā passitabbā paṭhamakathāya cirakālāvaṭṭhānavacanassa aññadatthu bhāvavibhāvanatoti adhippāyo. Purimāyāti ‘‘yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti pañhato purimāya. Tattha hi ‘‘vassasataṃ tiṭṭhatī’’ti pucchāya ‘‘āmantā’’ti anuññā katā, pacchimāyaṃ pana ‘‘manussānaṃ ekaṃ cittaṃ yāvatāyukaṃ tiṭṭhatī’’ti ‘‘na hevaṃ vattabbe’’ti paṭikkhepo kato. Avirodho vibhāvetabbo, yato tattheva anuññā katā, na pacchāti adhippāyo . Vassasatādīti ca ādi-saddena na kevalaṃ ‘‘dve vassasatānī’’ti evamādiyeva saṅgahitaṃ, atha kho ‘‘ekaṃ cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatī’’ti evamādipīti daṭṭhabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañho sakavādinā pucchito viya vutto’’ti idaṃ vicāretabbaṃ. ‘‘Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatī’’ti pañho paravādissa. ‘‘Uppādavayadhammino’’tiādisuttatthavasena paṭiññā sakavādissāti hi vuttaṃ.
จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา นิฎฺฐิตาฯ
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ติปิฎก (มูล) • Tipiṭaka (Mūla) / อภิธมฺมปิฎก • Abhidhammapiṭaka / กถาวตฺถุปาฬิ • Kathāvatthupāḷi / (๑๖) ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถา • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
อฎฺฐกถา • Aṭṭhakathā / อภิธมฺมปิฎก (อฎฺฐกถา) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ปญฺจปกรณ-อฎฺฐกถา • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā / ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ฎีกา • Tīkā / อภิธมฺมปิฎก (ฎีกา) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ปญฺจปกรณ-มูลฎีกา • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ๗. จิตฺตฎฺฐิติกถาวณฺณนา • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
