| Library / Tipiṭaka / តិបិដក • Tipiṭaka / បញ្ចបករណ-អដ្ឋកថា • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā |
៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា
7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
៣៣៥. ឥទានិ ចិត្តដ្ឋិតិកថា នាម ហោតិ។ តត្ថ យេសំ សមាបត្តិចិត្តញ្ចេវ ភវង្គចិត្តញ្ច អនុប្បពន្ធេន បវត្តមានំ ទិស្វា ‘‘ឯកមេវ ចិត្តំ ចិរំ តិដ្ឋតី’’តិ លទ្ធិ សេយ្យថាបិ ឯតរហិ ហេដ្ឋា វុត្តប្បភេទានំ អន្ធកានំ, តំលទ្ធិវិសោធនត្ថំ ឯកំ, ចិត្តំ ទិវសំ តិដ្ឋតីតិ បុច្ឆា សកវាទិស្ស, បដិញ្ញា បរវាទិស្ស។ ឧបឌ្ឍទិវសោ ឧប្បាទក្ខណោតិ ឯត្ថ ឋិតិក្ខណំ អនាមសិត្វា ‘‘អនិច្ចា វត សង្ខារា, ឧប្បាទវយធម្មិនោ’’តិ (សំ. និ. ១.១៨៦; ២.១៤៣) ទេសនានយេន ឧប្បាទវយវសេនេវ បុច្ឆា កតា។
335. Idāni cittaṭṭhitikathā nāma hoti. Tattha yesaṃ samāpatticittañceva bhavaṅgacittañca anuppabandhena pavattamānaṃ disvā ‘‘ekameva cittaṃ ciraṃ tiṭṭhatī’’ti laddhi seyyathāpi etarahi heṭṭhā vuttappabhedānaṃ andhakānaṃ, taṃladdhivisodhanatthaṃ ekaṃ, cittaṃ divasaṃ tiṭṭhatīti pucchā sakavādissa, paṭiññā paravādissa. Upaḍḍhadivaso uppādakkhaṇoti ettha ṭhitikkhaṇaṃ anāmasitvā ‘‘aniccā vata saṅkhārā, uppādavayadhammino’’ti (saṃ. ni. 1.186; 2.143) desanānayena uppādavayavaseneva pucchā katā.
តេ ធម្មា ចិត្តេន លហុបរិវត្តាតិ បុដ្ឋោ ចិត្តតោ លហុតរបរិវត្តិនោ ធម្មេ អបស្សន្តោ បដិក្ខិបតិ។ ទុតិយំ បុដ្ឋោ យស្ស ចិត្តស្ស ទីឃដ្ឋិតិំ ឥច្ឆតិ, តំ សន្ធាយ បដិជានាតិ។ យាវតាយុកំ តិដ្ឋតីតិ បញ្ហេ ‘‘ចុល្លាសីតិសហស្សានិ, កប្បា តិដ្ឋន្តិ យេ មរូ’’តិអាទិវចនវសេន (មហានិ. ១០) អារុប្បតោ អញ្ញត្រ បដិក្ខិបតិ, អារុប្បេ បដិជានាតិ។ មុហុត្តំ មុហុត្តំ ឧប្បជ្ជតីតិ បញ្ហេ បរវាទិស្ស ‘‘ឧប្បាទវយធម្មិនោ’’តិអាទិសុត្តវិរោធភយេន បដិជានាតិ។ ឋិតិំ បនស្ស លទ្ធិវសេន ឥច្ឆតិ។ សេសមេត្ថ ឧត្តានត្ថមេវាតិ។
Te dhammā cittena lahuparivattāti puṭṭho cittato lahutaraparivattino dhamme apassanto paṭikkhipati. Dutiyaṃ puṭṭho yassa cittassa dīghaṭṭhitiṃ icchati, taṃ sandhāya paṭijānāti. Yāvatāyukaṃ tiṭṭhatīti pañhe ‘‘cullāsītisahassāni, kappā tiṭṭhanti ye marū’’tiādivacanavasena (mahāni. 10) āruppato aññatra paṭikkhipati, āruppe paṭijānāti. Muhuttaṃ muhuttaṃ uppajjatīti pañhe paravādissa ‘‘uppādavayadhammino’’tiādisuttavirodhabhayena paṭijānāti. Ṭhitiṃ panassa laddhivasena icchati. Sesamettha uttānatthamevāti.
ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា។
Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā.
Related texts:
តិបិដក (មូល) • Tipiṭaka (Mūla) / អភិធម្មបិដក • Abhidhammapiṭaka / កថាវត្ថុបាឡិ • Kathāvatthupāḷi / (១៦) ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថា • (16) 7. Cittaṭṭhitikathā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-មូលដីកា • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
ដីកា • Tīkā / អភិធម្មបិដក (ដីកា) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / បញ្ចបករណ-អនុដីកា • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ៧. ចិត្តដ្ឋិតិកថាវណ្ណនា • 7. Cittaṭṭhitikathāvaṇṇanā
